Nauka i Edukacja Ekonomiczna | Raport PAB-WIB | Wpływ czynników regulacyjnych i fiskalnych na wyniki banków

• W III kw. 2022 r. sektor bankowy poniósł stratę w dwóch z trzech miesięcy oraz łączną stratę w III kw. w wysokości 6 mld zł.
• Przy kontynuacji obecnie obowiązujących zasad ustalania zdolności kredytowej należy spodziewać się utrzymania tak złych wyników również w 2023 r.
• Inflacja stanowi nadal największe zagrożenie dla zrównoważonego wzrostu gospodarczego w  najbliższych latach
• Tempo wzrostu PKB Polski w 2023 r. nie przekroczy 1%.

To niektóre z głównych wniosków dotyczących sytuacji gospodarczej z raportu „Wpływ czynników regulacyjnych i fiskalnych na wyniki finansowe banków w III kwartale 2022 r.” opracowanego przez zespół w składzie: prof. dr hab. Jan Czekaj, dr hab. Czesław Lipiński, dr Andrzej Banasiak, dr Tomasz Pawlonka, dr Wojciech Zatoń, Agnieszka Nierodka.

Sytuacja gospodarcza w III kw. ub.r.

Wykazywała ona coraz silniejsze, w porównaniu z kwartałem poprzednim, oznaki osłabienia. Tempo wzrostu sprzedaży detalicznej, produkcji przemysłowej czy PKB (spadek z 5,5% w kw. II do 3,6% w kw. III) świadczą o tym, że polska gospodarka traci dotychczasową dynamikę. Wiele danych wskazuje, że wkroczyła ona w okres spowolnienia, a niewykluczone, że i recesji. Jeżeli nawet ona nie wystąpi, to tempo wzrostu PKB obniży się istotnie, tworząc nową sytuację w gospodarce Polski, która od początku transformacji, z krótkimi okresami spadku dynamiki PKB, wykazywała jeden z najwyższych wskaźników wzrostu.

Inflacja stanowi nadal największe zagrożenie dla zrównoważonego wzrostu gospodarczego w najbliższych latach. Notowane w ostatnich miesiącach jej wskaźniki są najwyższe od ponad dwudziestu lat. Rządzący starają się wykazać, że sytuacja w Polsce nie różni się od występującej w innych krajach, np. w USA czy Unii Europejskiej. Jednak inflacja w  Polsce jest w przeważającej części spowodowana polityką gospodarczą realizowaną od 2016 r., charakteryzującą się oparciem wzrostu gospodarki na konsumpcji, wzroście wynagrodzeń oraz innych dochodów ludności. Zastanawiając się nad perspektywami inflacji, nie sposób pomijać ważnego dziś czynnika, jakim jest wojna w Ukrainie. Z drugiej jednak strony należy wyraźnie podkreślić, że inflacja w Polsce ma dziś w głównej mierze charakter popytowy, a więc jej poziom kształtuje się pod wpływem czynników o charakterze wewnętrznym, których udział w kształtowaniu wskaźnika inflacji będzie systematycznie rósł.

Niezwykle trudna jest ocena sytuacji w sektorze bankowym. W I i II kw. 2022 r. utrwaliły się symptomy poprawy jego sytuacji, zapoczątkowane w  IV kw. poprzedniego roku. W  III kw. sytuacja uległa gwałtownemu pogorszeniu, a sektor bankowy odnotował wysoką stratę, co wynika głównie z konsekwencji zmian ustawowych, wprowadzających tzw. wakacje kredytowe. Nadal zaobserwować można słabą aktywność akcji kredytowej banków. Nieznacznie wzrosła wartość kredytów dla sektora prywatnego, ale istotnie spadła wartość kredytów dla gospodarstw domowych.

Dziś na całym świecie nasilają się tendencje recesyjne, co również wpłynie na sytuację gospodarczą Polski. Napięcia w gospodarce światowej będące skutkiem pandemii i wojny w Ukrainie oraz towarzyszący im wzrost inflacji do poziomów nieobserwowanych od kilkudziesięciu lat, stwarzają istotne zagrożenia dla wzrostu globalnej gospodarki. Według dostępnych prognoz, tempo wzrostu PKB Polski w 2023 r. nie przekroczy 1%.

W Polsce pogarsza się koniunktura w obsza­rze konsumpcji, koniunktura przemysłu, spada dynamika oddawanych do użytku mieszkań oraz liczba rozpoczynanych budów nowych lokali, ­
ob­niżają się wskaźniki inwestycji w relacji do PKB. Pomimo rosnących wynagrodzeń i emerytur, obniża się ich realna wartość, co przekłada się na spadające możliwości konsumpcyjne gospodarstw domowych. Obrazu nowej sytuacji dopełnia wysoka inflacja oraz wysokie stopy procentowe.

Ocena sytuacji sektora finansów publicznych jest, podobnie jak w poprzednich kwartałach, utrudniona – a to ze względu na postępującą marginalizację budżetu. Jak wynika z danych publikowanych przez Ministerstwo Finansów na koniec II kw. 2022 r. dług publiczny wykazywany w budżecie państwa (PDP) wyniósł 1175,3 mld zł, a dług liczony według metodologii unijnej (EDP) 1453,5 mld zł. Tak więc zadłużenie według metodologii unijnej jest o 278,3 mld zł wyższe niż wykazywany w budżecie państwowy dług publiczny. Według niektórych szacunków na koniec przyszłego roku różnica ta zwiększy się do 422 mld zł, co ...