Nauka i Edukacja Ekonomiczna | Raport PAB-WIB | Polskie banki na wyboistej drodze do zrównoważonego rozwoju

Jacek Ramotowski

Raport „ESG w sektorze bankowym”, opracowany na zlecenie Warszawskiego Instytutu Bankowości, jest precyzyjną fotografią polskiego sektora w procesie wdrażania zasad ESG. Jego autorzy, profesorowie Jerzy Gajdka, Janusz Brzeszczański i Monika Marcinkowska oraz dr Ewa Kulińska-Sadłocha z Uniwersytetu Łódzkiego ocenili stopień zaawansowana banków we wprowadzaniu zasad ESG.

Właściwa ścieżka

Wynika z niego, że polskie banki weszły już na właściwą ścieżkę budowy zrównoważonych modeli biznesowych, choć robią to z różnymi wynikami. Nieodłączną częścią stosowania zasad ESG jest przejrzystość w komunikowaniu swoich działań oraz raportowania w tym zakresie. Badania pokazały, że ujawnienia te są na niskim poziomie i są mało porównywalne pomiędzy instytucjami. Częściowo wynika to z faktu, iż stoimy na początku ścieżki rozwoju zrównoważonej bankowości w Polsce.

– Zasady ESG się dopiero kształtują i banki się do nich przygotowują. (…) To proces ciągły, regulacje nie są zamknięte, nie są jeszcze ze sobą spójne – podkreślił prezes Związku Banków Polskich dr Tadeusz Białek podczas seminarium WIB poświęconemu prezentacji raportu.

– Jakość ujawnień banków nie jest jeszcze najlepsza. Niektóre robią znacznie więcej niż prezentują to w swoich raportach – stwierdziła współautorka raportu Monika Marcinkowska.

Raport ukazuje się w bardzo istotnym momencie także dlatego, że Komisja Nadzoru Finansowego wskazała niedawno ZBP jako instytucję, która ma wypracować standardy w zakresie wprowadzania zasad ESG w polskiej bankowości. Dlatego dokonany przegląd aktywności banków w tym zakresie wskazuje także kierunki rozwoju standardów. Autorzy wydali rekomendacje co do potrzeb w ich zakresie, polityki zarządzania ryzykiem i infrastruktury potrzebnej do tego, by polskie banki mogły szybciej i bezpieczniej dokonywać transformacji modeli biznesowych.

Raport skupia się też na kluczowo istotnej problematyce tworzenia modeli ryzyka związanego z ESG. Tu także banki są na początku drogi. Tworzenie modeli wymaga długich szeregów czasowych i dobrej jakości danych. Autorzy wskazują, że już teraz potrzebne jest wypracowywanie podejścia do oceny ryzyka i dobre praktyki w tym zakresie. Podjęli również badania mające pokazać, czy czynniki ESG i ich wdrażanie przez banki ma związek ze stopami zwrotu z ich akcji oraz z ryzykiem inwestowania w te akcje. Ustalili, że przynajmniej na razie związek pomiędzy przyznanym ratingiem ESG a stopami zwrotu z akcji instytucji jest słaby, podobnie jak pomiędzy ratingiem a efektywnością spółek mierzoną wskaźnikami ROE lub ROA.

Większe wymagania

Kwestie środowiskowe, społeczne i związane z ładem korporacyjnym, określane łącznie mianem zrównoważonego rozwoju (ESG), nabierają w ostatnich latach kolosalnego znaczenia dla działalności przedsiębiorstw we wszystkich sektorach gospodarki, a przede wszystkim w sektorze bankowym. Dzieje się tak także dlatego, że Komisja Europejska, przedstawiając w 2018 r. strategię zrównoważonego rozwoju, uznała, iż banki odegrają w niej szczególną rolę poprzez zmianę kompozycji swoich aktywów i wpływ, jaki mogą wywierać na klientów. – Od banków wymaga się więcej – zaznaczyła Monika Marcinkowska.

Strategia KE zapoczątkowała także stopniowe rozszerzanie niefinansowych ujawnień w obszarze ESG. Od 2019 r. za sprawą kolejnych regulacji banki są coraz silniej włączane w transformację gospodarki w kierunku zrównoważonego rozwoju oraz mobilizowanie środków dla finansowania transformacji gospodarki. Dlatego ESG wymusza zmiany w bankowych modelach biznesowych i generuje nowe rodzaje ryzyka, powoduje potrzebę tworzenia nowych produktów i usług, nakłada nowe wymogi raportowania i komunikacji, a także – formułowania strategii.

Inicjatywy ESG powstają już od ponad 30 lat, lecz tak naprawdę przyspieszyły od 2015 r., czyli Porozumienia Paryskiego COP21, w którym przyjęto cele zrównoważonego rozwoju i cele klimatyczne. Ostatnie 10 lat przyniosło także przyspieszenia tempa przyrostu regulacji. Szczególnie w UE, gdzie w ciągu ostatnich pięciu lat powstało aż 57% wszystkich regulacji w tym zakresie, w porównaniu do 19% w Ameryce Północnej.

Największe znaczenie w systemie regulacji dotyczących zrównoważonych finansów ma unijna taksonomia, czyli system klasyfikacji działań na rzecz zrównoważonego rozwoju. Dotychczas opracowano tzw. zieloną taksonomię, czyli klasyfikację dotyczącą celów klimatycznych i środowiskowych, lecz proponowane jest przygotowanie taksonomii społecznej, mającej klasyfikować działalność gospodarczą przyczyniającą się do realizacji celów społecznych.

W 2021 r. warszawska giełda przyjęła Nowe Zasady Ładu Korporacyjnego (Dobre Praktyki 2021). Wskazano w nich na konieczność szerszego ujmowania kwestii ESG w polityce informacyjnej i komunikacyjnej z inwestorami, w zadaniach zarządu i rady nadzorczej i w zakresie ...