Nauka i Edukacja Ekonomiczna | Raport PAB-WIB | Jakie straty czekają banki w tym roku

Jacek Ramotowski

Napisany przez profesora Jana Czekaja z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, dr. Andrzeja Banasiaka, Agnieszkę Nierodkę i dr. Tomasza Pawlonkę z Zespołu Badań i Analiz ZBP oraz dr. hab. Czesława Lipińskiego i dr. Wojciecha Zatonia z Uniwersytetu Łódzkiego raport „Wpływ czynników regulacyjnych i fiskalnych na wyniki finansowe banków w II kwartale 2022 roku”, na zlecenie Warszawskiego Instytutu Bankowości, ukazuje się w momencie, kiedy banki mogły już wstępnie oszacować, ilu kredytobiorców skorzysta z wakacji kredytowych, a niektóre podały, jak uderzy to w ich roczne wyniki.

Można spodziewać się strat

Z raportu wynika, że pierwsze półrocze, kiedy polski sektor bankowy odnotował zysk w wysokości 11,59 mld zł, czyli więcej o 5,48 mld zł niż w pierwszych sześciu miesiącach 2021 r., było tylko okresem przejściowym. Dopiero teraz banki doświadczą skutków obciążeń z tytułu wakacji kredytowych. Dadzą o sobie znać efekty pogorszenia sytuacji makroekonomicznej – ryzyko kredytowe i słabszy popyt na kredyt. Podwyżki stóp powodują zmianę struktury depozytów i obniżają zdolność kredytową. Ujawniła się już erozja kapitałów pod wpływem przeceny obligacji skarbowych.

Z symulacji Zespołu Badań i Analiz ZBP wynika, że kilka największych polskich banków poniesie w tym roku straty. Możliwa jest, w zależności od przyjętych założeń dotyczących skali osłabienia akcji kredytowej, wielkości odpisów i rezerw czy wysokości stóp procentowych, strata od 4,12 mld zł do nawet 7,76 mld zł.

Koszt wakacji kredytowych oszacowany został przez autorów raportu na od 18,32 do 20,4 mld zł. Przypomnijmy, że uprawnieni kredytobiorcy mogą nie spłacić czterech rat kredytu hipotecznego w tym roku i po jednej w każdym kwartale roku przyszłego. W sumie wakacje dotyczą ok. 400 mld zł wolumenu należności hipotecznych. Banki powinny zaksięgować cały koszt wsparcia kredytobiorców w tym roku.

„Wakacje kredytowe to jeden z przejawów braku spójności między polityką monetarną a forsowaną przez rząd polityką zorientowaną w znacznym stopniu na krótkoterminowe cele polityczne” – piszą autorzy raportu. Bo utrudniają transmisję polityki pieniężnej i będą mieć negatywny wpływ na tłumienie inflacji. Wsparcie udzielone wszystkim złotowym kredytobiorcom mieszkaniowym, bez względu na ich sytuację materialną, prowadzi do tego, że jedni otrzymają pomoc kosztem innych.

Dla banków skutek będzie taki, że stratą na koniec tego roku może zostać dotknięte 43,38% całego polskiego sektora, licząc według kryterium sumy bilansowej oraz 45,74%, jeśli za kryterium przyjąć kapitały własne. Rentowność kapitałów sektora bankowego (wskaźnik ROE) spadnie do -0,3%, a rentowność aktywów (ROA) – do -0,02%.

Obciążeń nie brakuje

Wakacje kredytowe to najpoważniejsza pozycja z tegorocznych obciążeń sektora bankowego. Ale nie jedyna. Banki zostaną obciążone w tym roku kolejnymi kosztami związanymi z kredytami walutowymi, oszacowanymi w raporcie na 5,2 mld zł, powołaniem systemu ochrony banków komercyjnych (3,5 mld zł) i zwiększeniem funduszu wsparcia kredytobiorców (1,4 mld zł). Dodajmy, że osiem największych polskich banków zrzuciło się na SOBK, całe pieniądze z funduszu zostały przeznaczone na przymusową restrukturyzację Getin Banku, żeby wesprzeć w tym Bankowy Fundusz Gwarancyjny.

Łączne koszty związane ze wsparciem kredytobiorców i kosztami związanymi z kredytobiorcami osiągną w tym roku wartość 28,4 mld zł, z czego wakacje kredytowe będą stanowiły 64,5% całości kosztów. To oznacza transfer pieniędzy zarobionych przez banki do kredytobiorców. Uderzy on ...