Nauka i Edukacja Ekonomiczna | Raport PAB-WIB | Ciepło z OZE?

Niestety nie współgrają one z polityką UE, co naraża całą branżę ciepłowniczą na ryzyko utraty konkurencyjności. Brak jest wystarczających preferencji taryfowych dla OZE i magazynowania energii, przy jednoczesnym pełnym uznawaniu kosztów nabywania uprawnień do emisji CO2 jako kosztów w pełni uzasadnionych w taryfach. Nie zachęca to do niezbędnych inwestycji i de facto penalizuje inwestujących w nowoczesne technologie ciepłownicze.

To główne wnioski z najnowszego raportu pt. „Ciepłownictwo przyszłości. Jak zwiększyć udziały ciepła z OZE i wesprzeć transformację całej energetyki”, opracowanego w ramach Programu Analityczno-Badawczego Fundacji Warszawski Instytut Bankowości (WIB) przez zespół pod kierownictwem Grzegorza Wiśniewskiego, w skład którego weszli: Agata Krzyżanowska, Tomasz Kowalak, Aleksandra Sulej, Krzysztof Kalinowski, Jacek Gajkowski, Konrad Wiśniewski, Agnieszka Bogacz, Natalia Grodzka, Stanisław Gołębiowski i Ryszard Ciuła.

Ścieżka transformacji ciepłownictwa

Celem raportu było przedstawienie realnej technologicznie i uzasadnionej ekonomicznie ścieżki transformacji ciepłowni wykorzystujących węgiel w kierunku znaczących udziałów OZE oraz tzw. efektywnych systemów ciepłowniczych. Kluczowym założeniem efektywnych systemów ciepłowniczych jest wykorzystywanie co najmniej w 50% energii z OZE (łącznie z ciepłem odpadowym) w produkcji ciepła i chłodu.

Przyjęto założenie o możliwości przejścia z węgla, bez udziału gazu jako tzw. paliwa przejściowego, do OZE w dwóch etapach, koncentrując się na pierwszym, tj. uzyskaniu 50% OZE, najlepiej źródeł zeroemisyjnych, niekorzystających z procesów spalania, w bilansie produkcji energii i uzyskaniu statusu efektywnego systemu ciepłowniczego. Drugi etap transformacji, po 2030 r., związany z uzyskaniem 100% udziału OZE w produkcji ciepła wymagać będzie daleko idącej termomodernizacji budynków i wyraźnego obniżania temperatury czynnika na zasilaniu.

Fit for 55

Punktem wyjścia do prac nad raportem była poprzednia publikacja pt. „Finansowanie projektów wspierających zieloną transformację ciepłownictwa”, przygotowana w 2020 r. na zlecenie Fundacji WIB. Przedstawiono w niej scenariusz, w którym udział energii z OZE w ciepłownictwie wzrośnie z 16% w 2019 r. do 39% w 2030 r., czyli znacząco ponad deklarowane dotychczas przez Polskę w Krajowym Planie Działań na rzecz Energii i  Klimatu 28,4% oraz ­powyżej wymaganego wówczas celu UE wynoszącego minimum 33%. Zaproponowany 39-procentowy cel wymagałby łącznych nakładów inwestycyjnych na transformację ciepłownictwa systemowego oszacowanych na 25 mld zł (zwiększenie udziałów ciepła systemowego z OZE z zaledwie 7% w 2019 r. do niemal 40% w 2030 r.).

Kolejny projekt nowelizacji dyrektywy o OZE (tzw. RED II) w ramach pakietu Fit for 55, którego celem jest zwiększenie celu redukcji emisji CO2 w UE z 40 do55% (względem 1990 r.), zakłada zwiększenie udziału energii z OZE w unijnych systemach ciepłowniczych do 39-42% w 2030 r. oraz minimalnych rocznych przyrostów udziałów ciepła z OZE do 2,1 pkt. proc. Jest to kolejny etap realizacji unijnej strategii dla ciepłownictwa systemowego (z 2016 r.), w której KE zaprezentowała scenariusz całkowitego odejścia od wykorzystania paliw stałych w ciepłownictwie do 2040 r., przy jednoczesnym wzroście udziałów ciepła z OZE w UE w 2030 r. do 50%. W dokumencie towarzyszącym pakietowi Fit for 55 wykazano, że sektor energii elektrycznej odnotuje w 2030 r. udział OZE od 58% do nawet 67%.

Pakiet ...