Nauka i Edukacja Ekonomiczna | Rada Edukacji Finansowej | Niezbędne jest podejście systemowe

Wysoka inflacja i nadchodzący kryzys to czas, gdy kompetencje finansowe zostają wystawione na szczególną próbę. Czy jako Polacy pod względem wiedzy finansowej jesteśmy gotowi na kryzys?

– Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta. Z jednej strony obserwujemy wzrost kompetencji finansowych i świadomości w tym obszarze w naszym społeczeństwie. Potwierdza to chociażby wynik cyklicznego badania OECD, gdzie Polska odnotowała znaczący awans w rankingu. Z drugiej strony, obecny kryzys uwidocznił, jak wiele w tym obszarze jest jeszcze do zrobienia. Czy na kryzys można się przygotować? Moim zdaniem tylko do pewnego stopnia, warto rozumieć mechanizmy rynkowe, wpływ inflacji czy stóp procentowych na osobiste finanse oraz świadomie budować swoją stabilność finansową, głównie poprzez systematyczne i konsekwentne oszczędzanie nawet niewielkich kwot. Polacy deklarują rozumienie pojęć i mechanizmów, ale w pytaniach sprawdzających te deklaracje wypadają już znacznie słabiej. Zatem naszym największym brakiem jest umiejętność praktycznego zastosowania wiedzy o finansach osobistych, o wpływie inflacji czy stóp procentowych na nasze portfele.

Które grupy społeczne radzą sobie najlepiej, a które wymagają najpilniejszej edukacji?

– W Polsce na dziś nie dysponujemy badaniami, które dawałyby jasną odpowiedź na tak postawione pytanie. Mamy grupy społeczne bardziej świadome możliwości w obszarze zarządzania finansami, i to najczęściej dotyczy osób o wyższych dochodach czy  w wieku produkcyjnym. Stosunkowo najwięcej mamy do zrobienia w grupach szczególnie narażonych na ryzyka błędnych decyzji finansowych – tu oczywiście mówimy o osobach starszych i emerytach, osobach wykluczonych finansowo lub o osobach nadmiernie zadłużonych. Szczególnym zainteresowaniem REF obejmujemy dzieci i młodzież, ponieważ inwestycja w ich umiejętności i praktyczne wykorzystanie zdobytej wiedzy oraz w wykształcenie nawyków będzie procentowała w przyszłości wzrostem świadomości w obszarze finansów w całym społeczeństwie.

W Polsce edukacja ekonomiczna wciąż nie jest prowadzona systemowo. Lukę tę starają się wypełnić organizacje trzeciego sektora.

– Wszystkie inicjatywy podejmowane przez organizacje trzeciego sektora czy banki są bardzo cenne i dobrze, że wypełniły w naturalny sposób lukę, która istnieje na skutek braku systemowego podejścia do edukacji finansowej. Wydaje się, że to systemowe podejście jest niezbędne i tutaj dostrzegamy rolę REF i ogromną odpowiedzialność spoczywającą na wszystkich jej członkach, aby działania edukacyjne ruszyły energicznie i na szeroką skalę. Ustawa uwalniająca możliwość wydatkowania środków z funduszu prawdopodobnie wejdzie w życie 1 stycznia 2023 r., a termin ten wydaje się być niezagrożony. Liczymy tu na przychylność prezydenta RP, który wielokrotnie podkreślał, jak ważne jest rozpoczęcie intensywnej edukacji finansowej.

Rada równolegle z procesem legislacyjnym podjęła decyzję o rozpoczęciu projektu opracowania Krajowej Strategii Edukacji Finansowej. We wrześniu zakończyliśmy pierwszy etap raportem pt. „Znajomość zagadnień finansowych w Polsce”, który diagnozuje potrzeby edukacji finansowej, wskazuje najważniejsze grupy docelowe, opisuje podmioty zaangażowane w edukację ...