Małe i średnie przedsiębiorstwa nie wykorzystują możliwości finansowych oferowanych przez eksport

Badanie wykazało, że ponad 6 na 10 (62%) małych i średnich firm nie prowadzi obecnie eksportu, choć ponad trzy czwarte (78%) przedsiębiorstw zdaje sobie sprawę z potencjału rynków i klientów zagranicznych. Według raportu firmy z tego sektora, które rezygnują z eksportu tracą średnio nawet 647 000 EUR przychodów rocznie.

Autorzy raportu przyjrzeli się aktualnym strategiom eksportowym i nastawieniu do eksportu małych i średnich firm, które zgodnie z powszechnym przekonaniem odgrywają kluczową rolę w stymulowaniu wzrostu gospodarczego, pozyskiwaniu nowych rynków i tworzeniu nowych miejsc pracy. Uwagę zwracają wyraźne różnice między poszczególnymi rynkami objętymi badaniem. Działalność eksportową prowadzą w dużym stopniu małe i średnie firmy w Hiszpanii, niemal połowa z nich (47%) jest aktywna na rynku międzynarodowym. We Włoszech 41% firm dostrzega zalety eksportu, natomiast słabiej wypadają przedsiębiorstwa we Francji (32%) i w Niemczech (31%).

Europejskie przedsiębiorstwa z sektora MSP, które eksportują swoje towary i usługi, koncentrują się raczej na rynku europejskim. Niespełna jedna czwarta (24%) z nich eksportuje poza Europę. Liderem jest Hiszpania, skąd  jedna trzecia eksportu wygenerowanego przez sektor MSP (32%) trafia poza Europę, głównie na rynek Ameryki Północnej lub Ameryki Łacińskiej. Najmniej poza kontynent eksportują MSP z Niemiec, które są skoncentrowane na rynkach sąsiadujących takich jak Austria, Szwajcaria czy Francja. Zaledwie jedna piąta (19%) ich eksportu trafia poza Europę.

Ze statystyk opublikowanych niedawno przez Komisję Europejską** wynika, że 10,8 proc. polskich MSP eksportuje do krajów UE, czyli nieco rzadziej niż wynosi średnia europejska (13,89 proc.). Jedną z najważniejszych przyczyn, mających uzasadniać ten wskaźnik eksportu, jest wielkość i atrakcyjność rynku krajowego. Istnieje również wiele innych czynników, które zniechęcają polskie małe i średnie firmy do ekspansji zagranicznej. Według raportu Komisji Europejskiej czynnikami hamującymi rozwój eksportu są: brak znajomości języków obcych, różnice w kulturze prowadzenia działalności gospodarczej oraz procedurach prawnych i administracyjnych, inne zwyczaje konsumpcyjne i mechanizmy rozstrzygania sporów.

Trend ten jednak może się wkrótce zmienić. Według danych statystycznych GUS*** w 2014 roku polskie przedsiębiorstwa sprzedały za granicę towary i usługi za ponad 682 mln zł, a eksport wzrósł o 5,4% w porównaniu do poprzedniego roku. Duży udział w tym pozytywnym trendzie miały firmy z sektora MSP. Prognozy na ten rok są również obiecujące. Jak wynika z raportu Ministerstwa Gospodarki****, 23% ankietowanych eksporterów w sektorze MSP spodziewało się wzrostu sprzedaży za granicę w pierwszej połowie 2015 roku, a 43% oczekiwało, że eksport będzie podobny.

Eksporterzy z sektora małych i średnich firm w całej Europie wydają się czerpać istotne korzyści finansowe ze swojej aktywności międzynarodowej. W grupie szybko rozwijających się przedsiębiorstw z tego segmentu (52%)***** znajduje się dwukrotnie więcej eksporterów niż w gronie podmiotów, których przychody nie rosną lub spadają (28%). Małe i średnie firmy aktywne w obszarze eksportu z większym optymizmem spoglądają też na perspektywy dla swoich przychodów w ciągu najbliższych 12 miesięcy, a 60% spodziewa się ich wzrostu. Dla porównania w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw niezajmujących się eksportem jest to 48%.

Choć większość małych i średnich firm oczekuje większego wzrostu przychodów zagranicznych w stosunku do krajowych, to tylko 23% firm na kluczowych rynkach unijnych ma ambicje zwiększania bazy swoich klientów zagranicznych. Jest to wyraźny dowód na to, że małe i średnie firmy nie są jeszcze w pełni przekonane do korzyści płynących z eksportu. Według prognoz wzrost rynku eksportowego firm z tego sektora ma się utrzymać na stabilnym poziomie. Z danych wynika, że 50% europejskich przedsiębiorstw z sektora MSP za pięć lat będzie aktywna na rynku eksportowym (obecnie jest to 38%), w skali dekady ich udział wzrośnie jednak tylko do 55%.

David Binks, President Europe w FedEx Express powiedział: „Nasze badanie dowodzi, że małe i średnie firmy w Europie nie wykorzystują możliwości generowania dodatkowych przychodów. Brakuje im pewności siebie, aby wyjść poza granice swoich krajów. Wynika to przede wszystkim z przeświadczenia, że bariery utrudniające handel międzynarodowy są zbyt duże. Wiele firm niechętnie wykorzystuje lukratywne szanse eksportowe, ponieważ niepokoją się o kwestie praktyczne, takie jak pewność otrzymania płatności czy obsługa zapytań i zwrotów bez oddziału zagranicznego. Rzadko też dysponują wiedzą techniczną dotyczącą procesów prawnych, np. procedur celnych”.

„FedEx współpracuje z małymi i średnimi przedsiębiorstwami, aby pomóc im wyeliminować bariery, które zniechęcają je do wykorzystania atrakcyjnych możliwości rozwoju oferowanych przez eksport. Naszym celem jest zwiększenie globalnego zasięgu europejskich małych i średnich firm — zarówno tych, które chcą rozszerzać swoją dotychczasową działalność eksportową, jak i tych, które chcą dopiero zrobić pierwsze kroki w tym zakresie. Zapewniamy przedsiębiorstwom specjalne internetowe centra obsługi małych i średnich firm oraz dostęp do naszej sieci ponad 3000 globalnych ekspertów handlowych, którzy mogą podzielić się z firmami doświadczeniem w sprawie regulacji, dokumentów celnych i opakowań. Ułatwia to małym i średnim przedsiębiorstwom działalność na arenie międzynarodowej”.

Raport na temat działalności eksportowej europejskich przedsiębiorstw z sektora MSP – pobierz.

Uwagi
Informacje na temat badania
* Firma Harris Interactive na zlecenie FedEx przeprowadziła 2005 ankiet online z udziałem przedstawicieli wyższej kadry kierowniczej małych i średnich firm na czterech rynkach UE: we Francji, w Niemczech, we Włoszech i w Hiszpanii. Badanie przeprowadzono w dniach 8-27 marca 2015.
** Raport Komisji Europejskiej: Arkusz informacyjny SBA 2014 — Polska
*** Raport GUS: Handel Zagraniczny
**** Raport Ministerstwa Gospodarki: TRENDY ROZWOJOWE MIKRO, MAŁYCH I ŚREDNICH FIRM W OCENIE PRZEDSIĘBIORCÓW W DRUGIEJ POŁOWIE 2014 ROKU
***** Małe i średnie firmy rozwijają się w tempie 11% rocznie lub szybciej.

Źródło: FedEx Corp