Prezrntacja: Credit scoring w ocenie klientów nadmiernie się zadłużających

Mariola Kapla,
Konrad Górecki,
Biuro Informacji Kredytowej S.A.

Istota zjawiska przekredytowania

Zjawisko rolowania długów można zdefiniować jako spłacanie obecnego zadłużenia nowym kredytem. Efektem rolowania długów jest często nadmierne zadłużanie się kredytobiorców.

Zjawisko rolowania długów może przejawiać się:

1. wyższą wysokością miesięcznych rat zobowiązań kredytowych od udokumentowanych miesięcznych dochodów kredytobiorcy;
2. wysokim zadłużeniem z tytułu kredytów niemieszkaniowych;
3. szybkim (często wykładniczym) przyrostem zadłużenia;
4. dużą liczbą czynnych produktów kredytowych;
5. posiadaniem czynnych produktów kredytowych w wielu bankach jednocześnie;
6. historią kredytową wskazującą na spłacanie kilku rat aktualnie czynnych kredytów nowo zaciąganym zobowiązaniem;
7. „poszukiwaniem” przez klienta kolejnego kredytu w różnych bankach (w bazie BIK widoczna jest duża liczba zapytań banków o raport kredytowy danego klienta w krótkim czasie).

Źródłem pojawienia się i narastania zjawiska „przekredytowania” w segmencie klientów detalicznych może być:

1. obserwowany w okresie ostatnich 2-3 lat proces uproszczenia procedur kredytowych, przejawiający się m. in.:
   • nierygorystyczną oceną zdolności kredytowej klienta – często brak weryfikacji informacji o obciążeniach klienta (w tym w oparciu o informacje z raportu kredytowego o spłacanych ratach kredytów) oraz podawanych w oświadczeniach o dochodach, powoduje udzielanie kredytów osobom niemającym – już w momencie przyznania kredytu – środków finansowych na obsługę swoich zobowiązań;
   • zmniejszeniem ilości informacji pozyskiwanych od klienta – sytuacja taka zwiększa zainteresowanie klientów ofertą banku, ale uniemożliwia pełną ocenę ryzyka kredytowego klienta;
   • akceptacją informacji niższej jakości, np. rezygnacja z zaświadczeń o dochodach klienta na rzecz oświadczeń;
   • brakiem weryfikacji podawanej przez klienta informacji o jego bieżących zobowiązaniach kredytowych – zbytnie zaufanie do informacji o zobowiązaniach podanych przez klienta we wniosku kredytowym i nieweryfikowanie tych informacji z danymi z baz zewnętrznych;
   • oferowaniem kredytów klientom wybranym tylko na podstawie oceny ich współpracy z jednym bankiem;
   • opieranie się w procesie oceny kredytowej tylko na scoringu kredytowym, który nie uwzględnia ryzyka związanego z klientem rolującym zadłużenie (zdarzeniem „wyłudzenia” kredytu);