Loża komentatorów: Jaki wpływ na finanse publiczne i banki ma zadłużenie samorządów?

Na koniec III kw. 2010 r. wyniosło ono 45,5 mld zł, czyli jedynie ok. 6 proc. całości zadłużenia państwa, choć sama dynamika jego wzrostu jest wysoka: +38 proc. r./r. Jednym z impulsów do przyrostu zadłużenia JST w ostatnich dwóch latach było bowiem uszczuplenie ich nadwyżki operacyjnej wskutek obniżki stawek PIT. Niezależnie od tego samorządy decydowały się w okresie spowolnienia gospodarczego na realizację istotnych programów inwestycyjnych, także ze środków z UE. Inwestycje te wyniosły 42 mld zł w 2009 r., a w 2010 r. prawdopodobnie ok. 45 mld zł, stanowiąc istotny stymulator aktywności gospodarczej. Niefortunnie dla samorządów działania te zbiegły się z trudną sytuacją budżetu centralnego i osiągnięciem przez łączny państwowy dług publiczny poziomu bliskiego II progu ostrożnościowego (55 proc. PKB), co uaktywniło postulaty ograniczenia przyrostu zadłużenia JST. Gdyby nastąpiło przekroczenie II progu ostrożnościowego (faktycznie nie z ich winy), to paradoksalnie JST będą jednym z większych „poszkodowanych”. W tej sytuacji zaostrzony zostanie wskaźnik obsługi ich zadłużenia do dochodów z 15 do 12 proc. Deficyt budżetowy samorządów na kolejny rok (powiększony o nadwyżkę z lat ubiegłych) będzie wynikał jedynie z realizacji zadań, na które zostanie pozyskane finansowanie unijne. Oba te czynniki silnie ograniczą aktywność inwestycyjną JST oraz ich popyt na kredyty bankowe.

Szkoła Główna Handlowa

Mariusz Noch

O negatywnych skutkach towarzyszących zjawisku wzrostu zadłużenia JST przekonują szczególnie rządowi politycy. Zarzucają oni samorządom, że są sprawcami niekontrolowanego wzrostu zadłużenia sektora finansów publicznych (SFP), nie biorąc przy tym pod uwagę stopnia udziału ich zadłużenia w długu publicznym. Wzrost zadłużenia JST o 10 czy 20 proc. podwyższa zadłużenie całego sektora o 4 do 8 mld zł, czyli zaledwie o 1 proc. Rząd prognozuje, że na koniec 2010 r. pierwszy 50-proc. próg ostrożnościowy wynikający z ustawy o finansach publicznych zostanie przekroczony. To spowoduje, iż w projekcie budżetu na 2012 r. relacja deficytu budżetu do dochodów nie będzie mogła być wyższa od poziomu, który został przyjęty w ustawie budżetowej na 2011 r. Nowa ustawa o finansach publicznych, wprowadzając indywidualny wskaźnik zadłużenia JST, dodatkowo ogranicza dalszą możliwość ich zadłużania się. Pierwszy budżet, dla którego nowy wskaźnik będzie obowiązywał, to ten tworzony na rok 2014. Wzrost zadłużenia JST wynika przede wszystkim z finansowania inwestycji (w szczególności na wkład własny w projektach unijnych). To dzięki realizacji ich projektów firmy mogły konkurować o kontrakty na budowę dróg, stadionów na EURO 2012, jak też oczyszczalni ścieków. Powyższe przełożyło się również pozytywnie na sektor ...