Loża komentatorów: Czy uda się utrzymać wzrost akcji kredytowej dla MŚP oraz gospodarstw domowych w 2009 roku?

Mając na uwadze realizujący się scenariusz głębszego i szybszego spowolnienia gospodarczego, o optymizm trudno także w kwestii wzrostu popytu na kredyt. Ograniczenie aktywności eksportowej oraz stopniowe wygaszenie popytu wewnętrznego będzie w dającej się przewidzieć przyszłości osłabiało kondycję finansową firm z sektora MŚP, ograniczając jednocześnie możliwości finansowania się z kredytu. W relatywnie lepszej sytuacji będą podmioty produkujące na wciąż względnie silny rynek krajowy, w tym rzesza detalistów, oferujących proste produkty i usługi. W trudniejszej, eksporterzy. Dynamicznie rosnąca produkcja kredytów hipotecznych w walutach obcych została w praktyce wstrzymana w reakcji na wydarzenia na rynkach finansowych po upadku Lehman Brothers. Wprawdzie w tej sytuacji nadal można oczekiwać wzrostu salda zadłużenia gospodarstw domowych w złotych (efekt substytucji), jednak istnieje namacalne ryzyko, że nadciągające osłabienie kondycji rynku pracy, w połączeniu z bardziej rygorystycznym podejściem banków do wyliczania zdolności kredytowej, już wkrótce przełoży się na spadek rekordowo wysokiej dynamiki kredytów w tym segmencie rynku.

Sebastian Stolorz

doradca dyrektora wykonawczego Banku Światowego w Waszyngtonie

Akcja kredytowa dla MŚP dobrze funkcjonowała i wciąż dobrze funkcjonuje w wielu bankach. Jednak problemy systemowe sektora nie będą sprzyjać dalszemu rozwojowi. Analizując opóźnione dane, częściowo ulegamy iluzji, która niebawem ustąpi, a kolejne kwartały przyniosą mniej korzystny obraz. Już obecnie trudne warunki działalności przekładają się na zawyżanie premiami z działalności kredytowej, co skutecznie odstrasza potencjalnych kredytobiorców. Coraz gorsze, odczyty nastrojów przedsiębiorców wskazują, że przez kilka kwartałów większość działów gospodarki będzie znacznie mniej zyskowna. Oprócz efektu cenowego, pojawia się więc także efekt dochodowy, który dodatkowo tłumi popyt na kredyt. Już pod koniec ubiegłego roku odnotowaliśmy górny punkt zwrotny dynamiki kredytów dla sektora przedsiębiorstw (25 proc. nominalnie w skali roku), co było jedną z przesłanek prowadzenia bardziej łagodnej polityki stóp procentowych. Udzielanie kredytów MŚP jest z definicji obciążone większym ryzykiem, stąd w warunkach ogromnych braków płynności banki będą unikać zbytniej ekspozycji także w tym sektorze. Dlatego też nie wydaje się, aby mogły pozwolić sobie na utrzymanie tempa akcji kredytowej z ubiegłych lat w sektorze przedsiębiorstw w ogóle, a w MŚP w szczególności. Ze względu na problemy z płynnością tempo i rozmiar łagodzenia polityki pieniężnej również nie przyniesie tu istotnej poprawy. Pozostaje nam jedynie czekać na poprawę ogólnej koniunktury i wzrost zaufania na rynku.

Jacek Wiśniewski