Prezes UOKiK zastąpi Rzecznika Finansowego, zwiększy to efektywność ochrony konsumentów?
Uzasadniając konieczność wprowadzenia rozwiązań przewidzianych w projekcie wskazano, że w ciągu ostatnich lat instytucje odpowiedzialne za ochronę interesów konsumentów w państwach członkowskich Unii Europejskiej obserwują wpływ skarg, związanych z naruszeniami praw konsumentów, stanowiący istotną część ogólnej liczby zawiadomień i sygnałów wpływających rocznie do tego typu organów. Skuteczna i efektywna ochrona konsumentów ma szczególnie istotne znaczenie dla funkcjonowania rynku usług finansowych, który jest rynkiem wiążącym się ze zwiększonym ryzykiem dla konsumentów. Racjonalnym oczekiwaniem klientów podmiotów rynku finansowego jest więc możliwość uzyskania szybkiej pomocy w przypadkach zaobserwowanych naruszeń prawa, tj. uzyskania nieodpłatnej pomocy i informacji prawnej, a w szczególności podjęcie przez organy państwowe działań interwencyjnych. Natomiast w obecnym stanie prawnym system ochrony praw konsumentów w Polsce jest dychotomiczny. Funkcjonują na nim równolegle podmioty działające w interesie ogółu konsumentów (zbiorowe interesy konsumentów) takie jak: Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) i Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK), oraz podmioty, których celem jest występowanie w ochronie indywidualnych praw konsumentów – Rzecznik Finansowy oraz powiatowi i miejscy rzecznicy konsumentów.
Czytaj także: UOKiK przejmie większość kompetencji Rzecznika Finansowego, jest projekt ustawy >>>
W powyższym zakresie podkreślono także, że obecnie część kompetencji pozostających we właściwości Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej Prezes Urzędu), jest powielana przez Rzecznika Finansowego. Jak wynika, z raportu Najwyższej Izby Kontroli z 8 kwietnia 2013 r. dotyczącego funkcjonowania systemu ochrony praw klientów podmiotów rynku finansowego wynika, że główną przyczyną problemów konsumentów z uzyskaniem niezbędnej pomocy jest rozproszenie kompetencji pomiędzy poszczególnymi organami i instytucjami, odpowiedzialnymi za ochronę konsumentów. Konsumenci często zwracają się o wsparcie w sprawach indywidualnych do organów działających w interesie publicznym (UOKiK, KNF), które, z uwagi na ograniczenia prawne, nie mogą udzielić im oczekiwanej pomocy. Z tego względu, konieczne jest zwiększenie skuteczności i efektywności systemu ochrony konsumenta rynku finansowego, do czego przyczyni się konsolidacja wykorzystywanych w tym celu narzędzi, w jednym, sprawnie działającym organie o szerokim zakresie właściwości. Ponadto połączenie w ramach jednego organu zadań w zakresie ochrony interesów konsumentów na rynku finansowym pozwoli na prowadzenie spójnej i skutecznej kampanii informacyjnej dotyczących praw klientów rynku finansowego, a co za tym idzie zwiększenie jej skuteczności.
Cel projektowanych rozwiązań
Projekt ma na celu zwiększenie efektywności w zakresie ochrony, zarówno w zakresie zbiorowych, jak i indywidualnych, interesów klientów podmiotów rynku finansowego, poprzez zintegrowanie organów właściwych w tym obszarze i przejęcie większości dotychczasowych kompetencji Rzecznika Finansowego przez Prezesa Urzędu. Projekt zakłada przyznanie Prezesowi Urzędu szeregu nowych kompetencji, dotyczących ochrony klientów podmiotów rynku finansowego, obejmujących przede wszystkim możliwość podejmowania interwencji w sprawach indywidualnych, wynikających ze składania reklamacji, tj. wystąpienia klienta podmiotu rynku finansowego, w którym zgłasza on zastrzeżenia, dotyczące usług świadczonych przez ten podmiot.
Czytaj także: Wątpliwości wokół planów likwidacji Biura Rzecznika Finansowego >>>
Ponadto zgodnie z projektowanymi rozwiązaniami, postępowania z zakresu pozasądowego rozpatrywania sporów prowadzić będzie Koordynator do spraw pozasądowego rozwiązywania sporów między klientem a podmiotem rynku finansowego działający przy Prezesie Urzędu.
Projekt przewiduje także dalsze funkcjonowanie Funduszu Edukacji Finansowej, który zostanie przekształcony z Funduszu Edukacji Finansowej działającego na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym. Sposób przeznaczenia środków Funduszu Edukacji Finansowej nie ulegnie zasadniczo zmianie w stosunku do stanu obecnego – mają być one przeznaczone na działania w zakresie edukacji finansowej.
