Kredyty walutowe obniżają wartość zobowiązań polskich gospodarstw domowych względem banków
Łączna kwota zadłużenia polskich gospodarstw domowych z tytułu kredytów i pożyczek wyniosła w styczniu br. ponad 480 mld 23 mln złotych. W porównaniu z grudniem ubiegłego roku oznaczało to wzrost o ponad 2,6 mld złotych. Wynik ten oznaczał zarazem kontynuację trendu obserwowanego od co najmniej dwóch lat, w którym to okresie wartość pożyczek i kredytów udzielonych konsumentom zwiększała się co miesiąc o 2-3 mld złotych. W ogólnym rozrachunku portfel kredytowy polskich gospodarstw domowych zmniejszył się jednak o 875 mln złotych, a to za sprawą obniżenia się wartości aktywnych kredytów walutowych.
Pozostała do spłaty kwota tych zobowiązań zmalała w ciągu miesiąca o niespełna 3,5 mld złotych, z kwoty 171 mld 568 mln zł w grudniu do 168 mld 71 mln zł na koniec stycznia. Obniżeniu uległa również wartość zobowiązań konsumentów względem banków innych niż z tytułu udzielonego kredytu lub pożyczki. O ile w grudniu ub.r. wartość tego rodzaju aktywów bankowych opiewała na kwotę 8 mld 456 mln, to miesiąc później kwota ta wyniosła jedynie 8 mld 274,6 mln złotych. Główną część tej sumy, podobnie jak w przypadku kredytów i pożyczek, stanowiły zobowiązania złotowe (6 mld 832,4 mln zł), natomiast wartość poza kredytowych należności walutowych banków od konsumentów wyniosła 1 mld 442 mln złotych. Wraz ze spadkiem wartości całego portfela kredytowego obniżyła się również wartość odsetek należnych za dany miesiąc. W grudniu banki pozyskały od klientów indywidualnych 3 mld 739,5 mln zł z tytułu odsetek, natomiast na koniec minionego miesiąca kwota ta wyniosła 3 mld 693,6 mln złotych.
Jak wygląda korelacja pomiędzy wartością kredytów i pożyczek udzielonych klientom indywidualnym a czasem kredytowania? W przypadku zobowiązań o charakterze walutowym największy udział mają kredyty z terminem zapadalności powyżej 20 lat. Ich wartość na koniec stycznia br. wyniosła 147 mld 868 mln złotych, co oznacza ponad 88 proc. całego portfela walutowego. Sytuacja ta nie powinna dziwić biorąc pod uwagę, ze w przypadku klientów indywidualnych lwią część zobowiązań wyrażonych w walucie obcej stanowią kredyty mieszkaniowe. Z drugiej strony jednak mamy około pół miliarda należności konsumenckich z tytułu kredytów walutowych z okresem zapadalności nie przekraczającym jednego roku. W kwocie tej na pewno znalazły się zobowiązana z tytułu kart kredytowych oraz limitów debetowych w koncie, udzielonych obywatelom polskim korzystającym często z zakupów za granicą. Warto podkreślić, że kwota ta utrzymuje się na niemal niezmienionym poziomie (z niewielkimi fluktuacjami) co najmniej od dwóch lat.
W przypadku zobowiązań z terminem zapadalności od 10 do 20 lat wartość portfela walutowego wyniosła 17 mld 440 mln złotych, a za pozostałe okresy nie przekroczyła 4 mld zł. Z kolei w przypadku kredytów złotowych najwyższą wartość mają również te zaciągnięte na ponad 20 lat (jest to znowu skutek dominacji kredytów hipotecznych w portfelu zobowiązań naszych rodaków), jednak dysproporcja pomiędzy tą grupą a zobowiązaniami o krótszym terminie zapadalności nie jest aż tak wyraźna. Łączna kwota złotowych kredytów i pożyczek udzielonych na ponad 20 lat wyniosła na koniec stycznia przeszło 187 mld 581 mln zł, co oznacza zaledwie 38 proc. całego portfela złotowego. Na drugim miejscu znalazły się zobowiązania zaciągnięte na czas od 5 do 10 lat ( 93 mld 299 mln zł), a na trzecim – kredyty i pożyczki z terminem zapadalności pomiędzy 10 a 20 lat (87 mld 594 mln zł). Ponad 10 proc. łącznej sumy zobowiązań polskich gospodarstw domowych względem banków stanowią również pożyczki i kredyty na okres nie dłuższy niż jeden rok, a więc zadłużenia na kartach kredytowych, wykorzystane salda debetowe oraz najróżniejszego rodzaju kredyty konsumpcyjne i zakupy ratalne. Wartość aktywnych zobowiązań tego typu na koniec stycznia br. wyniosła 51 mld 751 mln złotych, i była tylko nieznacznie niższa aniżeli łączna kwota kredytów z terminem zapadalności pomiędzy 1 a 5 lat.
Karol Jerzy Mórawski
