Kraj: JESSICA dla JST
29 marca 2011 r. to ważna data w rozwoju programów unijnych wspierających rewitalizację polskich miast. Tego właśnie dnia w Warszawie w Klubie Bankowca odbyła się konferencja "JESSICA w Bankach - Banki dla miast". Przedstawiono podczas niej koncepcję działania Funduszu Rozwoju Obszarów Miejskich (FROM) dla Inicjatywy JESSICA. Program ten cieszy się coraz większym zainteresowaniem ze strony banków komercyjnych.
CZYM JEST JESSICA? To skrót od ang. nazwy Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas, co oznacza wspólne europejskie wsparcie na rzecz trwałych inwestycji w obszarach miejskich. Inicjatywa ta jest instrumentem inżynierii finansowej opracowanym przez Komisję Europejską, Europejski Bank Inwestycyjny oraz Bank Rozwoju Rady Europy. Przykładowe projekty w JESSICA to rewitalizacja terenów miejskich poprzez np.: adaptację na cele komercyjne opuszczonych dotąd zabytków, wykorzystanie nieczynnych fabryk dla celów rekreacyjno-sportowych czy też zaadaptowanie kompleksów magazynowych na salę koncertową lub inkubatory przedsiębiorczości, a wokół takich obiektów – budowa lub naprawa odpowiedniej infrastruktury (dróg dojazdowych, parków, etc.). |
Organizatorami konferencji byli: Związek Banków Polskich (ZBP), Europejski Bank Inwestycyjny i Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego. W konferencji uczestniczyli m.in.: eksperci Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Olgierd Geblewicz – marszałek województwa zachodniopomorskiego, dr Mieczysław Groszek – wiceprezes ZBP, Eugenio Leanza – szef pionu JESSICA i funduszy inwestycyjnych, Europejski Bank Inwestycyjny (EBI), Krzysztof Telega – wiceprezes zarządu Banku Ochrony Środowiska S.A. oraz Justyn Konieczny Artur McArthy – członek zarządu Banku Zachodniego WBK S.A. Na konferencji uroczyście podpisano umowę pomiędzy Europejskim Bankiem Inwestycyjnym a Bankiem Zachonim WBK S.A. oraz ogłoszono konkurs na pierwsze projekty w ramach FROM zarządzanego przez Bank BOŚ S.A., który umowę z EBI podpisał w grudniu 2010 r. Uczestnicząc w inicjatywie JESSICA, Szczecin i zachodniopomorskie miasta zyskują dodatkową możliwość finansowania inwestycji na atrakcyjnych warunkach. Łączna kwota wsparcia oferowanego na miasta w województwie w najbliższych latach wynosi prawie 140 mln zł. Inwestorzy spoza terenu Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego już od 21 marca br. mogą aplikować do FROM-u o środki. Łączna kwota przeznaczona na realizację Inicjatywy 
JESSICA w Polsce ma wynieść ponad 900 mln zł. W programie już biorą udział województwa: wielkopolskie, zachodniopomorskie, śląskie oraz pomorskie. Duże zainteresowanie programem wykazują m.in. woj. mazowieckie i łódzkie. Województwo zachodniopomorskie jest pionierem w skali całej UE we wdrażaniu programu JESSICA. Na konferencji zaprezentowano możliwości banków komercyjnych w realizacji programów rozwoju jednostek samorządu terytorialnego i lokalnych społeczności.
W projekcie JESSICA został zmieniony schemat dystrybucji środków unijnych z dotacji na instrumenty zwrotne, co ma zachęcić do inwestowania poprzez zaawansowane rozwiązania finansowe oraz promować rozwój przedsiębiorczości w gminach, powiatach i województwach. Dodatkowo doświadczenia nabyte w obecnym okresie będą nie do przecenienia po 2013 r., ponieważ Bruksela zapowiada od roku 2014 przejście w polityce spójności właśnie na tego typu instrumenty zwrotne.
Środkami z JESSICA zarządza Fundusz Rozwoju Obszarów Miejskich z przeznaczeniem na współfinansowanie miejskich projektów rewitalizacyjnych w formie pożyczek, obligacji lub wkładów kapitałowych. Inwestycje mogą być realizowane w formule partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP). Projekty muszą generować przychody. Będą to długookresowe instrumenty (do 20 lat), konkurencyjne w porównaniu z rynkowymi – o niższym oprocentowaniu niż w warunkach czysto komercyjnych. Współfinansowane projekty muszą realizować cele społeczne, a także przynosić dochód zapewniający obsługę pożyczki. Potencjalny projekt miejski będzie opiniowany najpierw pod kątem użyteczności społecznej, następnie merytorycznie oraz finansowo-ekonomicznie, po czym podejmowana będzie decyzja o przepływie środków pieniężnych. Dzięki formie zwrotnej pieniądze wrócą do funduszu i będą mogły być wielokrotnie wykorzystane. (SBW)
Tak zaawansowanych regionów jest w całej Europie tylko kilka. Analizę potencjału województwa w zakresie projektów rewitalizacyjnych kwalifikujących się do JESSICA nasz region przeprowadził już w 2007 r., kiedy wpisaliśmy do Regionalnego Programu Operacyjnego ten innowatorski mechanizm.
ZBP chce informować i zachęcać samorządowców do włączania banków w system dystrybucji środków publicznych, a tym samym do optymalizacji skuteczności i kosztów osiągania zaplanowanych celów rozwojowych. W systemie JESSICA, w ramach, którego na rynek trafi prawie miliard złotych, uczestniczą już cztery banki, dwa publiczne i dwa komercyjne, a mamy informację o kolejnych. W kontekście tego, co się będzie działo w roku 2013 bardzo nam zależy, aby w programie rewitalizacji miast brało jak najwięcej osób i instytucji. Rozumiemy rolę ZBP jako katalizatora pozytywnych zjawisk pomiędzy sektorem publicznym a bankami. Bardzo zależy nam na dobrej współpracy z samorządami. Bardzo zaangażowaliśmy się, aby rozwijać programy regionalne. ZBP jest członkiem komitetu Narodowej Strategii Spójności. Dlatego chcemy promować to rozwiązanie na szerszą skalę. JESSICA jest dla nas bardzo ważnym programem. Jako ZBP mamy wrażenie, że wspierając ten program, wręcz współtworzymy współczesną historię Polski. Dzisiejsze doświadczenia mają charakter pionierski i już za chwilę staną się normą. W 2013 r. w nowej perspektywie budżetowej kończy się era dotacji i zacznie się era zwykłego zarządzania finansami. Od 2014 r. zacznie się era tych, którzy już teraz uczą się, jak korzystać z programu JESSICA. Ten program uczy inżynierii finansowej i dlatego ma tak wielkie znaczenie dla samorządów.
Angażujemy się w projekt, ponieważ bardzo dobrze wpisuje się w misję naszego banku. BOŚ od lat wspiera różnego typu inwestycje infrastrukturalne, szczególnie zaś te, które są bliskie ekologii, a także przyczyniają się do poprawy standardu życia Polaków.
Naszym zadaniem jest identyfikacja projektów, ich analiza oraz taki dobór narzędzi finansowych, aby realizacja pozwoliła na zwrot środków i skierowanie pieniędzy na realizację kolejnych pomysłów. Chcemy naszą funkcję komercyjną łączyć z funkcją społeczną naszego bank.
Wspólnie z urzędem marszałkowskim oraz Pomorską Agencją Rozwoju Regionalnego zdefiniowaliśmy katalog działań, które wpisują się w misję społeczną, których celem nie jest robienie pieniędzy, co zabrzmi dziwnie, bo przecież reprezentuję bank, ale przez „misję społeczną” rozumiemy działania zmierzające do aktywizacji rynku pracy do pozytywnej zmiany struktury demograficznej i rewitalizacji pewnych obszarów miejskich. Zależy nam na polepszeniu warunków życia substancji miejskich. Wszystkie te działania zamierzamy w przyszłości wspólnie z naszymi partnerami oceniać, które projekty realnie będą wpływać na jakość życia i rozwój metropolii Szczecina. Złe wykorzystanie pieniędzy na nieudane projekty będzie się jednak wiązało z karami finansowymi. |
Olgierd Geblewicz
Dr Mieczysław Groszek
Krzysztof Telega
Rafał Skowroński
Eugenio LeanzaFundusz Rozwoju Obszarów Miejskich (FROM) dla Inicjatywyicjatywy JESSICA Program przewiduje wybór Funduszy Rozwoju Obszarów Miejskich oraz wyłonienie Menedżera Systemu Powierniczego, którego zadaniem jest zawieranie umów z pośrednikami finansowymi, uruchamianie dla nich zwrotnego wsparcia, aktualizacją biznesplanów oraz monitorowanie wyników. Fundusze rozwojowe, takie jak Fundusze Rozwoju Obszarów Miejskich będą dokonywać zwrotnych inwestycji w formie pożyczek, obligacji i wkładów kapitałowych w projekty w aglomeracjach powyżej 35 tys. mieszkańców oraz w miastach w stolicach powiatów. Mają to być 20-letnie instrumenty konkurencyjne do innych, bo niżej oprocentowane. Po zrealizowaniu projektu środki będą zwracane do funduszu powierniczego i ponownie inwestowane. |
CELE EUROPEJSKIEGO BANKU INWESTYCYJNEGO (EBI) EBI nie osiąga zysków z oszczędności lub lokat. Nie jest zasilany funduszami UE, jego działalność jest finansowana za pomocą pożyczek z rynków finansowych oraz krajów Wspólnoty, które są jego udziałowcami, proporcjonalnie do udziału gospodarki w całej UE. Ta struktura powoduje, że EBI ma rating kredytowy na poziomie AAA. A ta pozycja daje możliwość inwestowania w różne projekty publiczne (non profit), które nie mogły być finansowane z innego źródła lub też miały wyższe oprocentowanie. |