KPF: Pierwszy w Polsce raport o giełdach wierzytelności

Analiza rynkowa, przeprowadzona dla zidentyfikowania funkcjonujących w Polsce giełd wierzytelności, której wyniki przedstawia raport KPF i Big Consulting, pozwala na oszacowanie ich liczby na około 50. Przeprowadzone badania obejmują dane o 34 giełdach, zebrane przez ekspertów KPF i Big Consulting. Skalę ich działalności można oszacować na około 80% udziału w rynku giełd wierzytelności w Polsce. Aktualnie, przeważająca część funkcjonujących w Polsce giełd wierzytelności jest wydzieloną częścią struktur organizacyjnych przedsiębiorstw, działających w sektorze zarządzania wierzytelnościami. Stanowią więc one rodzaj działalności uzupełniającej do tej podstawowej. Coraz dynamiczniej rozwijają się jednak również podmioty, których główną aktywnością gospodarczą jest wprost działanie jako giełda wierzytelności, co najwyżej rozszerzając ten zakres o szereg działalności uzupełniających.

Wielkość portfela wierzytelności

Dane, zebrane w trakcie zrealizowanego przez KPF i Big Consulting badania oraz wnioski z ich analizy, przeprowadzonej przez ekspertów KPF, pozwalają na oszacowanie wielkości portfela wierzytelności, wystawionego na sprzedaż za pośrednictwem działających w III kwartale 2016 roku na polskim rynku giełd wierzytelności. Wielkość tego portfela, opisana zarówno liczbą dłużników, jak i wartością wystawionych na tych giełdach długów, to ponad 110 tysięcy dłużników, a łączna wartość zadłużenia – prawie 3 miliardy zł. Średnie zadłużenie przypadające na jednego dłużnika wynosi 24,9 tys. zł. Najliczniejszą grupę stanowią dłużnicy posiadający dług o wartości od 1 do 5 tys. zł – jest ich w tej grupie prawie 41 tysięcy, a łączna wartość zadłużenia w tym przedziale to około 108 mln zł.

Dwukrotnie mniejszą grupę stanowią dłużnicy posiadający dług o najniższej wartości, do 1 tys. zł. Łączna wartość ich zadłużenia to prawie 11 mln zł. Spośród analizowanych kategorii najmniej dłużników znalazło się w najwyższych przedziałach wartościowych, tj. 500 tys. – 1 mln zł oraz powyżej 1 mln zł. Warto zauważyć, iż w przedziale kwot wartości długów do 20 tys. zł znajduje się ponad 83% dłużników, których wierzytelności zostały wystawione na sprzedaż.

Lokalizacja geograficzna

Struktura geograficzna dłużników obecnych na giełdach wierzytelności jest względnie podobna do statystyk GUS, prezentujących strukturę podmiotów zarejestrowanych w REGON. Najliczniejszą grupę wśród dłużników stanowią przedsiębiorstwa mające swoją siedzibę w województwie mazowieckim – prawie 18%. Udział wartościowy zadłużenia posiadanego przez te podmioty jest jeszcze wyższy i wynosi 22,1% łącznego zadłużenia. Drugim w kolejności jest województwo śląskie, w którym zarejestrowanych jest około 14% dłużników z długami notowanymi na giełdach wierzytelności, a wartość posiadanego przez nich zadłużenia stanowi razem 13,2% łącznego zadłużenia. W każdym z pozostałych województw odnotowano mniej niż 10% dłużników. Wartość ich długu, zaoferowanego przez giełdy do zakupu, stanowi zaś mniej niż 10% ogólnej wartości zadłużenia.

Biorąc pod uwagę średnią wartość długu, przypadającą na jednego dłużnika w poszczególnych regionach, można stwierdzić, że w większości województw wartość ta jest zbliżona, mieszcząc się w przedziale 19-24 tys. zł. W pięciu województwach odnotowano jednostkową wartość przekraczającą poziom 30 tys. zł, przy czym na szczególną uwagę zasługują tu województwa: podlaskie i świętokrzyskie, w których odnotowano odpowiednio jednostkową wartość długu w kwocie aż 44,5 tys. zł oraz 44,2 tys. zł., przy czym w województwie podlaskim obecnych jest 1,8% wszystkich dłużników, a wartość posiadanego przez nich zadłużenia stanowi 3,3% łącznej wartości notowanej na giełdach. Z kolei w województwie świętokrzyskim obecnych jest 2,1% wszystkich dłużników, a wartość posiadanego przez nich zadłużenia stanowi 3,8% łącznej wartości notowanej na giełdach. Przeciwny biegun stanowi województwo dolnośląskie, w którym odnotowano najniższą wartość jednostkową – na poziomie 19 tys. zł.

Warunki i perspektywy dalszego rozwoju

Pierwotny cel funkcjonowania giełd wierzytelności, jakim jest doprowadzanie do wzmocnienia pozycji finansowej wierzycieli, osłabionej w wyniku niewywiązywania się z zobowiązań przez ich kontrahentów, został uzupełniony już kilka lat temu o kolejny, niezwykle ważny cel. Wystawianie na sprzedaż wierzytelności i doprowadzanie do ich skutecznego obrotu, zostało uzupełnione w sposób bardzo naturalny o wspomaganie odzyskiwania należności przez wierzycieli.

– Znaczna i wciąż dynamicznie rosnąca ilość informacji o dłużnikach i należnościach, jaka jest utrzymywana na giełdach wierzytelności pozwala na wykorzystanie ich jako nowego, efektywnego źródła informacji służących ocenie wiarygodności kredytowej potencjalnych partnerów biznesowych, czy kredytodawców – stwierdza Sławomir Szopa, Prezes Zarządu Big Consulting Sp. z o.o., dostawcy rozwiązań integrujących różne źródła informacji, służące przedsiębiorcom ocenie wiarygodności ich partnerów biznesowych, kontrahentów, klientów.

Aktualnie, osiągnięta skala działalności tego segmentu usług, w tym pojawienie się szeregu nowych podmiotów, stoi za rozpoczęciem zupełnie nowej fazy w rozwoju giełd wierzytelności.

– Dalszy dynamiczny rozwój giełd wierzytelności jako samodzielnego segmentu usług finansowych, wymagałby doprowadzenia do szczegółowego opisania i uzgodnienia standardów oraz praktyk biznesowych związanych z prowadzeniem giełd – stwierdza Andrzej Roter, Prezes Zarządu KPF. – To dlatego rozpoczęliśmy w KPF, z udziałem praktyków rynkowych, prace nad stworzeniem zasad dobrych praktyk dla tego sektora usług finansowych. Stanowią one bowiem źródło zaufania i rozwoju współpracy – podstawowych czynników budowania kapitału społecznego w rynku finansowym.

– Zasady dobrych praktyk mogą posłużyć do budowania większej integracji i współdziałania podmiotów prowadzących giełdy i to bez względu na to, czy giełdy są samodzielnymi podmiotami, których obrót wierzytelnościami poprzez giełdę jest podstawową działalnością, czy też są one wyłącznie elementem struktury organizacyjnej podmiotów z sektora zarządzania wierzytelnościami – ocenia Janusz Rajewski, Prezes Zarządu Factory Network SA.

Giełdy wierzytelności w Polsce. Raport z badań – III kwartał 2016 to pierwszy w Polsce raport opisujący rynek giełd wierzytelności, wykonany przez ekspertów KPF w partnerstwie z Big Consulting Sp. z o.o. Aby otrzymać pełną wersję raportu, należy wysłać e-mail na: info@kpf.pl

Regina Stawnicka