Koronawirus: Komisja Europejska proponuje zniesienie ograniczeń wydatków budżetowych

Pakt stabilności i wzrostu został przyjęty w UE w 2011 roku i stanowił efekt kryzysu finansowego oraz jego wpływu na politykę gospodarczą państw unijnych.

Pakt – bezpiecznik dla polityki budżetowej

Stanowi zbiór przepisów dotyczących koordynować krajowe polityki budżetowe w UE, mający zagwarantować, że finanse publiczne w poszczególnych państwach członkowskich będą na podobnym poziomie wydatków. Jest to warunek stabilności cen oraz silnego, trwałego wzrostu gospodarczego, który sprzyja tworzeniu miejsc pracy.

Celem paktu jest zapewnienie zrównoważonej polityki budżetowej oraz zapewnienie, że w przypadku gdy krajowy deficyt budżetowy przekracza 3% PKB lub gdy dług publiczny przekracza 60% PKB, określone wprost w Traktatach (Protokół nr 12), państwa UE podejmą działania korekcyjne.

Ogólna klauzula korekcyjna

W ramach paktu uzgodniono pojęcie ogólnej klauzuli korekcyjnej, która stanowi przepis szczególny w unijnych przepisach podatkowych, aby na wypadek potrzeby umożliwienia skoordynowanego i uporządkowanego odstępstwa tymczasowego od normalnych wymogów dla wszystkich państw członkowskich w sytuacji ogólnego kryzysu spowodowanego poważnym pogorszeniem koniunktury w strefie euro lub UE jako całość.

Od 2011 roku, gdy uchwalono pakt, klauzula ta nie była wykorzystana.

Teraz jednak sytuacja związana z epidemią jest na tyle wyjątkowa, że zastosowanie klauzuli wydaje się zasadne i słuszne. Przekroczenie limitów długu publicznego jest uzasadnione jeśli na szali postawione jest przyszłe funkcjonowanie rynku europejskiego.

Instytucje europejskie już oświadczyły wcześniej, że pandemia jest zjawiskiem nadzwyczajnym pozostającym poza możliwościami kontroli rządów państw członkowskich.

Dlatego też niezbędne jest wprowadzenie znaczącej elastyczności w przepisach dotyczących wydatków budżetowych w celu ochrony przedsiębiorstw, pracowników i konsumentów w Unii Europejskiej przed możliwym kryzysem gospodarczym wywołanym przez epidemię.

Skutki uruchomienia klauzuli

Skutki dla państw członkowskich decyzji KE mogą być bardzo istotne i pozytywne. Przede wszystkim żaden z rządów krajowych nie będzie musiał analizować potencjalnych ryzyk związanych z naruszeniem przepisów unijnych i możliwej krytycznej reakcji UE.

Ponadto, uruchomienie klauzuli zawieszającej przepisy paktu da państwom członkowskim zdecydowanie szersze możliwości wdrażania środków, które będą miały na celu przeciwdziałanie kryzysowi dzięki możliwości odstąpienia od wymogów europejskich ram budżetowych, które miałyby zazwyczaj zastosowanie.

Propozycja wdrożenia klauzuli korekcyjnej paktu jest pokłosiem zapowiedzi Komisji z poprzedniego tygodnia, która w Strategii Komisji na rzecz przeciwdziałania gospodarczym skutkom pandemii koronawirusa zadeklarowała, że nie tylko uruchomi wszelkie możliwe środki finansowe w gestii UE, lecz także umożliwi pełne wykorzystanie elastyczności naszych ram budżetowych i ram pomocy państwa.

Zgoda na pomoc publiczną została wyrażona już we wcześniejszych komunikatach, obecny krok jest zatem kolejnym etapem spójnego działania KE.