Kongres Obrotu Gotówki 2016: Jaśnie pani gotówka

Jednym z rozwiązań w istotny sposób usprawniających funkcjonowanie poszczególnych instytucji zaangażowanych w obsługę obrotu gotówkowego jest standard GS1, który już w niedługim czasie zostanie przyjęty przez NBP jako obowiązujący nad Wisłą. Jakie jeszcze rozwiązania stosowane przez banki centralne w innych krajach europejskich warto byłoby implementować na polski grunt? Kwestie te stanowiły główny wątek drugiej sesji Kongresu Obrotu Gotówki 2016.

Jan Binnekamp, dyrektor systemu obrotu gotówki banku centralnego Holandii

Dyskusję rozpoczęło wystąpienie gościa specjalnego Kongresu – Jana Binnekampa, dyrektora systemu obrotu gotówki banku centralnego Holandii. – Społeczeństwo nie poradzi sobie bez gotówki – stwierdził na wstępie. Powodów jest wiele: spora grupa mieszkańców państw europejskich do dziś nie posiada karty płatniczej. Są wśród nich zarówno ci, którzy nie potrafią posługiwać nowymi technologiami płatniczymi, osoby niepełnosprawne, ale również ci, którzy preferują płatności gotówkowe z uwagi na łatwiejsze w ich przekonaniu zarządzanie budżetem domowym czy też chęć pozostania anonimowym. Do tego dodać trzeba całkiem pokaźne rzesze turystów; chociaż wielu z nich posiada karty, jednak mogą być one nieakceptowane w obcych krajach lub korzystanie z nich jest po prostu bardzo drogie. Jeśli uwzględnić jeszcze osoby czasowo pozbawione elektronicznego pieniądza – na przykład tych, którym skradziono lub podrobiono kartę – to lista płatników dysponujących wyłącznie gotówką okazuje się być nader długa. Gotówka daje też możliwość płatności w przypadku poważnej awarii sieci energetycznej czy telekomunikacyjnej, jak również w miejscach, w których z zasady występować mogą problemy z zasięgiem internetu (jak taksówki czy statki wycieczkowe).

– Co to znaczy, ze gotówka ma funkcjonować właściwie? Powinna być akceptowana w punktach sprzedaży. Chodzi o to, by konsumenci mogli bez problemu wypłacać gotówkę, a detaliści przechowywać tę gotówkę z łatwością i po niskich kosztach – taką wizję optymalnego obiegu gotówki przywołał Jan Binnekamp. Rzecz w tym, że już dziś w krajach starej Unii wielu usługodawców i sprzedawców nie chce akceptować gotówki, również w handlu detalicznym. Zresztą w przepisach wielu państw, a nawet regulacjach dotyczących eurostrefy nie występują wyraźne zapisy nakazujące przyjmowanie zapłaty w tradycyjnej formie. – W Holandii mamy swobodę zawierania umów, można płacić nie tylko gotówką lub kartą, ale też rozliczać się barterowo. Jeżeli sprzedawca wywiesi informację, że akceptuje tylko karty wówczas zakłada się, że klient widząc taką nalepkę akceptuje reguły – wskazał przedstawiciel holenderskiego banku centralnego. Nie znaczy to, że władze tego kraju nie podejmują działań wspierających obrót gotówki – przykładem jest wypracowanie uzgodnienia, odnośnie akceptowania gotówki, chyba że wystąpią okoliczności szczególne (np. płatność na automatycznej stacji benzynowej).

Andrzej Kawiński, Country Manager w firmie Giesecke&Devrient GmbH

Andrzej Kawiński, Country Manager w firmie Giesecke&Devrient GmbH, rozpoczął swój referat porównaniem szybkości pociągów na trasie Warszawa – Katowice. Okazuje się, że różnica między zwykłym ekspresem a nowoczesnym Intercity Premium wynosi niespełna kilka minut. – Sukces kolei dużych prędkości to nie tylko technologia, ale i procesy – zaznaczył prelegent, podkreślając że analogiczna zasada obowiązuje również w przypadku obsługi wartości pieniężnych. Aby poprawić efektywność w tej branży nie wystarczy zoptymalizować technologii, automatyzacja musi objąć również stosowane procesy i polityki. – Czy sortownie polskie mogą szybciej liczyć gotówkę? Tak. Jak to zrobić? Zaplanować procesy w sortowniach i zoptymalizować na każdym etapie obrotu gotówki – to tylko jeden z przykładów, które przytoczył Andrzej Kawiński. Innym może być powszechne na Zachodzie stosowanie rozwiązań z kategorii cash management solutions, podczas gdy w Polsce cały czas króluje Excel czy papierowe formularze.

Thierry Lebeaux, sekretarz generalny organizacji ESTA

Podobnie jak w roku ubiegłym, również i na tej edycji Kongresu obecny był Thierry Lebeaux, sekretarz generalny organizacji ESTA zrzeszającej podmioty zajmujące się zawodowo obsługą gotówki. – Konsument musi mieć prawo wyboru, to jest jego wybór, a nie dostawców usług – stwierdził na początku swego wystąpienia. W dalszej jego części wystąpienia nawiązał do przypadającego w grudniu br. terminu przeglądu Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1214/2011, regulującego zasady transgranicznego przewozu gotówki euro. – Należy stworzyć równe warunki operowania podmiotom z różnych krajów, tak by nie przeciwdziałać transportom transgranicznym – podkreślił przedstawiciel ESTA. Dlaczego warto wprowadzić standardy oznaczeń do monitorowania przekazywania gotówki?

Dr inż. Elżbieta Hałas, członek Zarządu GS1 Polska
Piotr Słomka, zastępca dyrektora zarządzającego ds. operacji spółki Poczta Polska Ochrona

Kwestie związane ze standardem GS1, który już niebawem przyjmie jako obowiązujący polski bank centralny, omówiła dr inż. Elżbieta Hałas, członek Zarządu GS1 Polska. Piotr Słomka, zastępca dyrektora zarządzającego ds. operacji spółki Poczta Polska Ochrona, skoncentrował się na działaniach mających na celu optymalizację procesu obrotu gotówki. Podsumowaniem tej części obrad był panel moderowany przez dr Krzysztofa Kokota, eksperta Centrum Prawa Bankowego i Informacji. Uczestniczyli w nim Jan Binnekamp, Robert Toporski – zastępca dyrektora zarządzającego ds. sprzedaży spółki Poczta Polska Ochrona, dr inż. Elżbieta Hałas, Andrzej Kawiński, oraz Thierry Lebeaux. Wśród licznych tematów omawianych podczas debaty przewijały się wątki odnoszące się do optymalizacji procesów w obrocie gotówkowym, możliwej redukcji kosztów i granic ich obniżania, tak by nie wpłynęło to negatywnie na jakość świadczonych usług i bezpieczeństwo środków pieniężnych.

Od lewej: dr Krzysztof Kokot, Jan Binnekamp, Robert Toporski, Elżbieta Hałas, Andrzej Kawiński, Thierry Lebeaux.

Karol Jerzy Mórawski