Komisja Europejska i OECD wyznaczają pożądany zakres kompetencji finansowych dzieci i młodzieży
Ramy będą również wspierać i rozwijać wszelkiego rodzaju strategie wiedzy finansowej, narzędzia edukacyjne i inne inicjatywy dla dzieci i młodzieży – jednej z kluczowych grup docelowych. Wiedza o pieniądzach i zrozumienie ich jest przecież niezbędne na każdym etapie życia i dlatego edukację należy zacząć wcześnie.
Ramy kompetencji finansowych ułatwią także porównywanie poziomów wiedzy finansowej w państwach członkowskich, pomagając każdemu podnosić poprzeczkę. Dla Mairead McGuinness ważne jest, aby te porównania nie oznaczały, że ktoś jest lepszy lub gorszy.
Celem inicjatywy jest bowiem ambicja, aby móc zrobić więcej, a Komisja Europejska i OECD mogą w tym pomóc. Kluczowa jest w tym poprawa wiedzy finansowej, „aby młodzi ludzie byli przygotowani do podejmowania świadomych decyzji dotyczących finansów osobistych dzisiaj, a co ważniejsze – w późniejszym życiu„, podkreśla Komisja.
Co o finansach wiedzą młodzi Europejczycy?
Kierowana przez Mairead McGuinness Dyrekcja Generalna – DG FISMA – zleciła na początku tego roku ogólnounijne badanie dotyczące wiedzy finansowej. Wprawdzie nie mogło ono objąć osób poniżej 18. roku życia, ale dało przejrzysty zestaw danych dotyczących dorosłych we wszystkich 27 państwach członkowskich, w podziale na grupy wiekowe.
Wśród pytań sprawdzających wiedzę finansową, znalazły się np. takie o wpływie inflacji, czy zachowań finansowych. Te dwa elementy połączono, aby uzyskać ogólny wynik znajomości finansów. Okazało się, że jedna czwarta najmłodszej grupy, czyli osób w wieku od 18 do 24 lat, ma właśnie niski wynik w zakresie umiejętności finansowych. To był też najgorszy wynik we wszystkich grupach wiekowych.
Z badania wnioskuje się, że dzieci i młodzież mogą nie uczyć się tego, co powinni wiedzieć. Dla McGuinness nie jest to jednak krytyka młodego pokolenia, ale podpowiedź dla osób odpowiedzialnych za ten stan, co należy zrobić lepiej.
Ramy podpowiadają więc państwom, edukatorom i wszystkim interesariuszom, w tym instytucjom finansowym zaangażowanym w edukację, co powinny wiedzieć dzieci od 6. roku życia i młodzież do 18. roku życia oraz jak powinny się zachowywać w kwestiach finansowych.
Dokument określa wiele tematów – od pieniędzy i walut, przez oszczędzanie i inwestowanie, po zrozumienie ryzyka i korzyści, aż po szerszy i zmieniający się krajobraz finansowy.
Komisarz tłumaczyła na przykładzie zaciągania i udzielania pożyczek, jak z biegiem czasu dzieci będą nabywać umiejętności w tym obszarze. W przypadku dzieci w wieku od 6 do 10 lat chodzi o zrozumienie różnicy między pożyczaniem od kogoś a pożyczaniem komuś pieniędzy.
Dzieci w wieku od 11 do 15 lat bazując na tym powinny uczyć się o zaletach i wadach zadłużania i pożyczania. Następnie osoby w wieku od 16 do 18 lat powinny być w stanie rozważyć, kiedy lepiej jest oszczędzać pieniądze, a kiedy zaciągnąć pożyczkę lub jednocześnie jedno i drugie.
Z dużą troską OECD i Komisja Europejska przyglądają się też cyfrowemu rozwojowi, poznaniu różnych metod płatności cyfrowych i unikania sytuacji, w których młodzi ludzie mogą stać się ofiarami oszustw. Stosowna wiedza i brak złych nawyków uchronią ich np. przed influencerami zachęcającymi do ryzykownych zachowań i inwestycji, w tym niestabilnych kryptowalut.
Ramy kompetencji finansowych uznają też znaczenie pieniędzy dla zielonej transformacji, przeciwdziałania zmianom klimatycznym i degradacji środowiska, w tym utracie różnorodności biologicznej.
Dokument – Ramy kompetencji finansowych dzieci i młodzieży w Unii Europejskiej
Kto i jak może stosować ramy kompetencji finansowych?
Komisja i OECD skoncentrują się teraz na zachęcaniu i wspieraniu stosowania ram przez władze krajowe, praktyków i zainteresowane podmioty.
Skuteczność nie zależy jednak tylko od ustalenia wspólnego rozumienia wiedzy finansowej oraz chęci do korzystania z ram, ale także od aktywnego przyczyniania się do zwiększania wpływu polityk państw i inicjatyw w zakresie umiejętności finansowych.
Komisja Europejska opublikowała w zeszłym roku z OECD ramy kompetencji dla dorosłych. Niektóre państwa członkowskie, takie jak Luksemburg i Irlandia, korzystają z nich przy opracowywaniu krajowych strategii w zakresie umiejętności finansowych. Bank Centralny Włoch wykorzystał z kolei ramy na swojej witrynie internetowej poświęconej zrównoważonym finansom i opublikował broszurę nt. płatności w handlu elektronicznym.
Ważne jest więc obecnie skuteczne implementowanie ram dla dzieci i młodzieży. Istotnie będzie zbadanie i porównanie ram z aktualnymi programami nauczania w szkołach, podczas stażów i szkoleń zawodowych oraz ich ewentualne dostosowanie.
Profesor Annamaria Lusardi, czołowa ekspertka w dziedzinie edukacji finansowej na świecie, zachęca nie tylko do wdrożenia ram na poziomach szkół, ale także zapewnienia jak największej efektywności nauczania. Aby to zrobić, należy jej zdaniem regularnie zbierać dane i prowadzić ewaluację. Tylko wtedy nastąpi sukces.
Ostatecznie nie każdy stanie się ekspertem finansowym w oparciu o nowy dokument, ale dla większości osób wystarczy przekazać tę wiedzę, która zwiększy ich siłę i możliwości funkcjonowania w systemie finansowym. „To niewiele, ale będzie to miało ogromne znaczenie”, uważa komisarz McGuinness.
