Jaki podatek od terenów o przeznaczeniu rolniczym? Część pierwsza.

Opodatkowanie gruntów rolnych będących własnością przedsiębiorców budzi wiele wątpliwości. Podatek od nieruchomości zdecydowanie przewyższa wysokość podatku rolnego i podatku leśnego, a  co do zasady, grunty rolne oraz lasy stanowiące własność przedsiębiorców opodatkowane są właśnie tym pierwszym. Istnieje jednak pewien wyjątek od tej reguły. W przypadku, gdy grunty rolne lub leśne nie zostały zajęte na cel prowadzenia na nich działalności gospodarczej, mogą być objęte tym niższym podatkiem – podatkiem rolnym lub leśnym. Fakt ich przynależności do przedsiębiorcy nie jest tu w żaden sposób istotny. W opisywanym przypadku pojawia się możliwość zoptymalizowania obciążeń podatkowych.

„Zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej”

Jeśli chcemy uiścić wobec urzędu podatkowego opłatę mniejszą z tytułu gruntu rolnego i lasu musimy zacząć od ustalenia zakresu, jaki obejmuje pojęcie „zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej”. Kluczowe dla poczynienia takiego rozpoznania okazują się orzecznictwa sądów administracyjnych. Zgodnie z wykształconym w nich poglądem pojęcie to ma zdecydowanie węższy zakres niż przesłanka mówiąca o „związaniu z prowadzeniem działalności gospodarczej” – nią również posługuje się ustawodawca w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych z dnia 12 stycznia 1991 r. W konsekwencji: grunt jest zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej, jeśli na tym gruncie przedsiębiorca, który jest jego właścicielem, faktycznie wykonuje czynności wchodzące w zakres prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. W optyce sądów, w przypadku gdy przedsiębiorca posiada użytki rolne oraz lasy, to podlegają one opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. Przedsiębiorca może także wykazać, że posiadane przez niego grunty  nie są zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej, ponieważ nie są w ogóle wykorzystywane do jakiejkolwiek działalności albo są  też wykorzystywane do działalności rolnej lub leśnej. Jak zauważa Robert Tomaszewski z portalu www.grunttozysk.pl w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych nie dokonuje się doprecyzowanie i uzależnienie opodatkowania gruntów rolnych i leśnych  podatkiem od nieruchomości od tego, czy te tereny są zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej przez ich właściciela, czy też przez inny podmiot. W efekcie można więc uznać, że taki grunt podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości także w sytuacji, gdy na jego terenie działalność gospodarcza prowadzona będzie przez dzierżawcę lub najemcę. Poprzez faktyczne zajęcie gruntu na prowadzenie działalności gospodarczej należy rozumieć bezpośrednie prowadzenie działalności na danej nieruchomości, np. prowadzenie zakładu przemysłowego w obrębie jej terenu. Istotną rolę odgrywa również fakt, czy działalność na tym gruncie prowadzona jest w trwały sposób. Bazując na orzecznictwach sądowych, grunt jest także uznawany za zajęty na działalność również w sytuacji, gdy jest on wykorzystywany dla celów pomocniczych takiej działalności – przykładowo składowanie na nim towarów potrzebnych do prowadzenia działalności. 

Kłopotliwe inwestycje

Niestety wciąż są kłopoty związane z niejasnym statusem gruntów rolnych i leśnych przeznaczonych na inwestycje (m.in. budowlane), które jeszcze nie zostały rozpoczęte. Sprawy nie przesądza także orzecznictwo sądów, które pozostaje niejednolite w tej kwestii. Powołując się na wyrok, korzystny z punktu widzenia podatników, WSA w Krakowie z 4 grudnia 2007r – moment powstania obowiązku podatkowego podatku od nieruchomości warunkowany jest faktycznym podjęciem inwestycji (np. wszczęcie prac budowlanych), a nie już samym uzyskaniem pozwolenia na budowę. W opozycji znajduje się np. wyrok WSA w Olsztynie z dnia 20 września 2013r., w którym nakreśla się jako obowiązek organu podatkowego ustalenie, czy grunty, które w ewidencji gruntów oznaczone są jako grunty rolne, zostały przeznaczone pod budowę w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego lub ewentualnie w decyzjach o warunkach zabudowy.  Fiskus powinien także, według tego orzecznictwa, ustalić czy i kiedy grunty stały się przedmiotem obrotu gospodarczego oraz jakie konkretnie okoliczności przesądziły o ich zajęciu na prowadzenie działalności gospodarczej.

W kolejnej części poradnika: wiążące fiskusa zapisy w ewidencji gruntów oraz jak wystąpić o zwrot nadpłaty.

Robert Tomaszewski
Saveinvest Sp. z o. o.
www.grunttozysk.pl