Raport specjalny Horyzonty Bankowości 2017: Jak sobie radzi sektor spółdzielczy?

Bohdan Szafrański

Wgrudniu 2016 r., przy okazji obrad VI Kongresu Polskiej Spółdzielczości, Alfred Domagalski, pełniący do stycznia br. obowiązki prezesa Krajowej Rady Spółdzielczej (KRS), stwierdził w radiowej Jedynce, że w Polsce jest obecnie blisko 10 tys. różnego rodzaju spółdzielni, które skupiają 8 mln członków. Spółdzielczość wytwarza 1 do 1,5% PKB, zaś średnia unijna wynosi 6%.

Istotny element systemu

Nikt nie ma wątpliwości, że bankowość spółdzielcza jest ważnym elementem systemu bankowego w naszym kraju. Według opublikowanych w lutym przez KNF danych, na koniec grudnia 2016 r. działało w naszym kraju 558 banków spółdzielczych. Jak ocenia Krajowy Związek Banków Spółdzielczych, odgrywają one istotną rolę na rynku finansowym – szczególnie widoczne jest to w mniejszych miejscowościach. Dobrze radzą sobie również w zmieniającym się otoczeniu makroekonomicznym, a ich relacje z lokalną społecznością procentują wysokim udziałem w obsłudze samorządów lokalnych oraz dostarczaniem finansowania dla rolnictwa.

Sektor jest stabilny, spełnia nadzorcze wymogi kapitałowe i płynnościowe, co podkreślają również przedstawiciele Komitetu Stabilności Finansowej. Podobnego zdania jest przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego Marek Chrzanowski. W wywiadzie udzielonym w lutym „Pulsowi Biznesu” podkreślił, iż sektor jest stabilny, a największym wyzwaniem – ze względu na mniejszą skalę i niedostateczne zinformatyzowanie – są wysokie koszty działania.

Wyróżnikiem bankowości spółdzielczej była i jest niezależność. Do życia instytucje te powoływano z reguły dzięki lokalnym oddolnym inicjatywom. Istotny przy tym był element misji, działania prospołecznego, o którym dziś często się nie pamięta. Czy udział w banku spółdzielczym można traktować głównie jako lokatę? Prawnicy przypominają, że tym, co wyróżnia spółdzielnię od spółki prawa handlowego, jest główny cel jej powstania, czyli zaspokajanie potrzeb członków. Zysk jest tu co najwyżej na drugim planie, a po ustaniu członkostwa nikomu nie przysługuje prawo roszczenia w stosunku do wspólnego majątku spółdzielni. Z drugiej strony banki spółdzielcze muszą spełniać wymogi nałożone na cały sektor bankowy, utrzymać się i rozwijać na rynku. Mniejsze jednostki mogą to robić, łącząc siły z innymi, ale oddając przy tym na ich rzecz część swojej niezależności.

Zapewne dlatego w minionym roku tak wiele dyskutowano ...