Horyzonty Bankowości 2015: Krajowe systemy kartowe

Adam Kołodziej

Na świecie funkcjonuje obecnie pięć głównych globalnych systemów kart płatniczych. Trzy z nich – Visa International, MasterCard i JCB – to systemy bankowe, dwa – Diners Club i American Express – prowadzą organizacje klubowe. W Polsce mamy praktycznie duopol – Visa International i MasterCard. Według aktualnych danych NBP na koniec III kw. 2014 r. na naszym rynku funkcjonowało 35,5 mln kart płatniczych. Kart debetowych było 29,2 mln, a kredytowych 6 mln. Systematycznie rośnie liczba wykonywanych nimi transakcji. Pod koniec września 2014 r. w 290 tys. punktów handlowo-usługowych (o 10,8 tys. więcej niż w czerwcu 2014 r.) można było zapłacić kartą płatniczą. Niepokoi jednak znaczna liczba wypłat z bankomatów (w III kw. minionego roku wypłacono łącznie 78,8 mld zł, czyli o 0,3 proc. więcej niż w II). Liczby te pokazują, jak dojrzały jest nasz rynek.

Rynek ma się dobrze

Dla większości klientów płatności bezgotówkowe stały się wygodnym sposobem zapłaty za produkty i usługi. Czy to oznacza, że na rynku kartowym jest wolne miejsce i może je zająć krajowy podmiot rozliczeniowy? O tym, że może tak być, przekonamy się, przekraczając naszą granicę zachodnią. Standardowe, międzynarodowe karty Visa i MasterCard mogą nie być akceptowane na niemieckich stacjach benzynowych lub w sieciach dyskontów spożywczych, bo bardziej rozpowszechnione są tam krajowe systemy kartowe, takie jak Girocard. Może dlatego Bank SMART reklamuje się, że jako jedyny w Polsce wydaje do SMART Konta EU kartę debetową Visa VPAY dedykowaną na rynek europejski, która zapewnia wysoki poziom akceptacji w Europie.

Joanna Erdman, kierującą wydziałem produktów transakcyjnych w mBanku, dobrze ocenia nasz rynek kartowy. Jak mówi, klienci są coraz bardziej przekonani do tej formy regulowania należności za zakupy, nawet te drobne. – W samym mBanku zauważyliśmy, w stosunku do 2013 r., 30-proc. wzrost ilości transakcji wykonanych kartami. Dodatkowo oczekujemy, że niższe stawki interchange przysłużą się zwiększeniu wolumenów transakcji poprzez popularyzację POS nawet w miejscach, gdzie do tej pory było to wykluczone. Takie działania powinny nas przybliżyć do poziomów transakcji bezgotówkowych osiąganych w pozostałych krajach Unii Europejskiej – przekonuje Joanna Erdman

Robert Łaniewski, prezes Fundacji

Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego, komentując sytuację na rynku kartowym na początku 2015 r., podkreślił, że obecnie stawki interchange (0,2-0,3 proc. wartości transakcji) osiągnęły w Polsce poziom, który stawia nasz kraj w roli liderów zmian. Prace nad stosownym rozporządzeniem prowadzone przez Komisję Europejską, Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej prawdopodobnie wprowadzą podobny, jednolity i niski poziom opłat w całej Wspólnocie. Redukcja opłat interchange do najniższych poziomów europejskich spowodowała w Polsce zwiększenie atrakcyjności przyjmowania kart płatniczych przez punkty handlowo-usługowe. Robert Łuniewski uważa, że zostały zniwelowane ogromne różnice w kosztach przyjmowania gotówki oraz akceptacji kart. Obroty rynku kartowego w 2014 r. – w relacji do 2013 r. – wzrosły o blisko 30 proc. Przez cały ubiegły rok sieć terminali powiększyła się o około 100 tys. urządzeń akceptujących karty (do 400 tys. na koniec 2014 r.).

– Cieszy również to, że wnioski z badania rynku w 2012 r. stały się impulsem do przełamywania jednej z głównych barier rozwoju obrotu bezgotówkowego, jaką były koszty. Dziś już jej nie ma, należy jednak pamiętać o przywiązaniu Polaków do gotówki, zarówno konsumentów, jak i przedsiębiorców – mówi prezes Łaniewski. – Wiele będzie się działo w obszarach legislacyjnych. Tworzone przez Komisję Europejską przepisy będą w 2015 r. przekładane na prawodawstwo poszczególnych krajów członkowskich, co może wiele zmienić w otaczającej nas rzeczywistości. Dużą rolę w pomaganiu polskim regulatorom w dostosowywaniu nowych przepisów, by jak najwięcej skorzystał na tym rynek potrzebujący transparentności i wzrostu konkurencyjności w obszarze elektronicznych instrumentów płatniczych, odegrać mogą społeczni partnerzy, tacy jak FROB – dodaje. Prezes Fundacji Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego spodziewa się, że w 2015 r. wzrośnie znaczenie nowych rozwiązań technologicznych – zarówno na poziomie instrumentów płatniczych, jak i narzędzi do ich obsługi. Uważa, że podejmowane będą próby zdobycia silnej pozycji i forsowania standardów w płatnościach mobilnych – tak przez Polski Standard Płatniczy, jak i tradycyjne organizacje płatnicze Visa i MasterCard. Ten swoisty pojedynek przyniesie wiele ciekawych rozwiązań korzystnych zarówno dla konsumentów, jak i przedsiębiorców, którzy otrzymają nowe narzędzia budowania odpowiednich relacji z klientami.

– Jeśli chodzi o płatności kartowe, to pracujemy nad wdrożeniem lokalnego systemu rozliczeń transakcji kartowych – mówi Dariusz Marcjasz, wiceprezes zarządu Krajowej Izby Rozliczeniowej. – Będzie on rozliczał krajowe transakcje realizowane przy użyciu kart płatniczych wydawanych w Polsce. Naturalną konsekwencją obniżenia poziomu prowizji interchange, jest ...