GS1, czyli rewolucja w cash processingu nabiera tempa
Standard GS1
Przyjęcie standardu GS1 oznaczać będzie rozliczne korzyści dla wszystkich podmiotów uczestniczących w cash processingu, poczynając od Narodowego Banku Polskiego poprzez producentów znaków pieniężnych i sektor bankowy a kończąc na Poczcie Polskiej czy firmach z branży cash-in-transit. Dzięki stosowaniu etykiet z kodami kreskowymi możliwa staje się cyfryzacja obiegu dokumentów związanych z szeroko rozumianą obsługą gotówki. To zaś oznacza dla wszystkich interesariuszy całkiem wymierne oszczędności na wszystkich etapach, poczynając od bardziej efektywnego planowania tras samych transportów a kończąc na usprawnieniu działań związanych z przeliczaniem, pakowaniem i sortowaniem wartości pieniężnych.
Unifikacja etykiet oraz digitalizacja całego procesu w oparciu o najpowszechniejszy standard logistyczny stanowi też odpowiedź na coraz powszechniejszy outsourcing obsługi gotówki. Warto przypomnieć, że już w październiku tego roku likwidacji ulegnie pięć z szesnastu oddziałów terenowych NBP. Taka polityka banku centralnego podyktowana jest wydłużającym się okresem rotacji zarówno banknotów, jak i monet. Według statystyk za pierwszy kwartał br. przeciętny banknot powracał do banku centralnego raz na 375 dni, podczas gdy pięć lat temu wartość ta wynosiła zaledwie 211 dni.
Analogicznie wygląda sytuacja w przypadku monet, które notabene są znacznie rzadszym gościem w skarbcu NBP: o ile w pierwszym kwartale 2014 roku statystyczny grosik lub złotówka pojawiał się w banku centralnym co 8190 dni, to w analogicznym okresie roku 2019 wartość ta wzrosła do 11487 dni. U podstaw tak konsekwentnych zmian w obszarze rotacji pieniądza stoi zarówno sukcesywne przejmowanie obowiązków banku centralnego przez firmy CIT i komercyjny sektor bankowy, jak również zastępowanie tradycyjnych bankomatów recyklerami, dostarczającymi wpłaconą gotówkę z powrotem na rynek bez konieczności odprowadzania jej do NBP.
Zmiany i nowe wyzwania
Jak będzie przebiegać proces wdrażania GS1 na całym rynku obsługi gotówki? Zgodnie z harmonogramem wyznaczonym przez bank centralny, w pierwszym półroczu br. powinien się zakończyć zarówno pilotaż zestandaryzowanych etykiet wyposażonych w kody kreskowe, jak również testy zupełnie nowych opakowań na środki pieniężne. Tradycyjne worki na banknoty, początkowo jutowe i lniane a w ostatnim czasie polipropylenowe, bezpowrotnie przejdą do historii z dniem 1 stycznia 2021 roku, ustępując miejsca sztywnym pojemnikom, wyposażonym w oznakowanie zgodne z GS1.
Zmiana ta może okazać się olbrzymim wyzwaniem dla banków, firm CIT oraz innych podmiotów uczestniczących w łańcuchu obsługi gotówki (np. wielkich sieci handlowych). Wprowadzenie nowych kontenerów wymusi przeznaczenie dodatkowej, niemałej przestrzeni do ich przechowywania, konieczne zmiany będą musiały być wprowadzone również w specjalistycznych pojazdach do konwojowania wartości pieniężnych.
Czas do końca 2020 roku
Z kolei pilotaż kodów kreskowych w pierwszej fazie obejmuje wyłącznie bank centralny oraz producenta znaków pieniężnych. Zyskane w tym okresie doświadczenia posłużyć powinny zarówno adaptacji obowiązującego prawa do wymogów wynikających z GS1, jak również naniesieniu koniecznych zmian w systemie teleinformatycznym obowiązanych instytucji.
Rok 2020 przynieść powinien ostateczne wdrożenie standardów GS1 oraz nowych opakowań na banknoty, w pierwszych sześciu miesiącach w NBP oraz u producentów znaków pieniężnych, a do końca roku u wszystkich pozostałych uczestników obrotu gotówkowego.
Zgodnie z planem wyznaczonym przez bank centralny, z dniem 1 stycznia 2021 roku wszystkie operacje dokonywane w segmencie CIT i cash processing powinny bazować na nowym, jednolitym standardzie.
