Fundusze europejskie – jak szukac, zeby znalezc? (87): Więcej silników mniej pomników

Samorządowcy wstydzą się przyznać, że często stawiają „pomniki” tego czy innego wójta lub prezydenta. Gmina, która ma 10 mln budżetu, zgłasza budowę sali gimnastycznej o standardzie olimpijskim za 7,5 mln zł i… dostaje na to pieniądze z ministerstwa. Można policzyć: gdyby burmistrzowi tej gminy zrobić pomnik ze spiżu lub kamienia, jego utrzymanie kosztowałoby zaledwie jeden dzień pracy sprzątaczki z racji pobytu ptaków na cokole. Burmistrz buduje salę gimnastyczną, bo ma argument: zdrowe dzieci! To nic, że utrzymanie tego obiektu wpłynie w sposób istotny na decyzje samorządu wybranego w następnej kadencji, albowiem trudno wyobrazić sobie samofi nansujący się basen w wiosce.

Po nas choćby potop

W ten sposób w systemie, który mówi o barierze zadłużania się samorządów do 60 proc. przychodów, można w sposób nieograniczony budować wieczne (nowoczesne) centra kosztów. Zwolennicy basenu powiedzą: wystarczy, że jedno dziecko nauczy się pływać i latem nie utonie w rzece, a to jest wartość najwyższa. I będą mieli rację.

Samorząd musi więc rozstrzygnąć, co jest lepsze: dobre, czy lepsze. Niestety często dobre jest wrogiem lepszego.

Aplikując o środki, samorząd powinien więc szukać partnera w administracji funduszy i… w banku. Pieniądze można wziąć tylko w systemie, choćby był on najbardziej skomplikowany. Projekt inwestycyjny to nie jest twórczość. Twórczość wymaga interpretacji, a bank, przyznając kredyt na wsparcie inwestycji, chce mieć pewność, że podpisuje się pod czymś, co nie obetnie jej głowy w przewidywalnej perspektywie.

Niektórzy burmistrzowie, aplikując dzisiaj o unijną dotację, przyjmują założenie: jakoś to będzie, a po mnie to… choćby potop. Projekt zaczęty będzie realizowany w następnej kadencji. Nie ma się czym przejmować? To nie takie proste. Założenie, że zapisy umowy o współfi nansowaniu inwestycji poprzez dotację można będzie zawsze renegocjować nie przystaje do realiów. System pomocowy kieruje się sztywnymi procedurami, które realizują cele globalne i szczegółowe unijnych programów. Co może świadczyć o zagrożeniu projektu? Źle rokuje już to, że nie pracuje nad nim zespół, lecz jedna osoba, a także pośpiech i ukierunkowanie wysiłku na wygranie konkursu. Papier jest cierpliwy, ale gdy przyjdzie realizować obietnice, zwykle następuje naciąganie celu do doraźnych potrzeb. Projektodawcy do obmyślania koncepcji potrzebne są skrzydła, do wskaźnikowania projektu niezbędny jest ołów, bo z niego, a nie z optymistycznych wariantów i scenariuszy, należy się rozliczyć.