Forum Bankowe 2021 o nowych projektach strategicznych dla Polski i sektora bankowego
Prezes Związku Banków Polskich na wstępie poinformował, że sektor bankowy zgłosił do Krajowego Planu Odbudowy 25 projektów, z tego kilka o charakterze ogólnosystemowym.
Umowa Partnerstwa i Krajowy Plan Odbudowy
Małgorzata Jarosińska-Jedynak, sekretarz stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej w wystąpieniu wprowadzającym do debaty przypomniała, że podejmowane obecnie projekty, to także gotowość gospodarki na inne przyszłe kryzysy.
Aktualnie w Ministerstwie trwają prace nad dwoma najważniejszymi obecnie dokumentami. Są to Umowa Partnerstwa i Krajowy Plan Odbudowy, w ramach którego prowadzone są konsultacje (zakończą się 2 kwietnia 2021 roku).
Łączna suma środków, które będą przeznaczone na realizację projektów objętych Umową Partnerstwa to 76 mld euro. Krajowy Plan Odbudowy jest niezbędnym wymogiem dla uzyskania wsparcia z instrumentu UE na rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności.
W jego ramach do Polski ma trafić ponad 23,9 mld euro w postaci dotacji i ponad 34 mld euro w postaci pożyczek. Polska jest największym beneficjentem tego instrumentu.
Małgorzata Jarosińska-Jedynak zwróciła uwagę, że ściśle określona pula środków musi być przez każde państwo UE alokowana w danym obszarze i np. 30% alokacji z Polityki Spójności oraz 37% z Krajowego Planu Odbudowy ma być przeznaczone na ochronę klimatu.
Łączna suma środków, które będą przeznaczone na realizację projektów objętych Umową Partnerstwa to 76 mld euro
Jeśli chodzi o wzrost produktywności polskich przedsiębiorstw, to na większą skalę ma być zastosowana automatyzacja i robotyzacja procesów produkcyjnych. To również działania związane z pełniejszą cyfryzacją w różnych dziedzinach życia oraz związane z przemodelowaniem edukacji. Środki na te cele powinny też pochodzić z sektora prywatnego oraz z banków.
Nawiązując do tego wystąpienia Krzysztof Pietraszkiewicz zwrócił uwagę na propozycję ZBP oddzielenia części niepracujących aktywów i możliwości uwolnienia zdolności polskiego sektora bankowego do większej aktywności gospodarczej w projektach z Planu Odbudowy oraz z Programu Zielonego Ładu.
ZBP wystąpił też z wnioskiem o zbudowanie wsparcia dla systemu przeciwdziałania praniu pieniędzy na rynku polskim.
Skierowano również wniosek o monitorowanie rynku nieruchomości, a także o skierowanie części środków na działalność edukacyjną w obszarze cyberbezpieczeństwa i budowania kompetencji cyfrowych w społeczeństwie.
Z kolei Robert Tomanek, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju, Pracy i Technologii podał, że powstaje obecnie Plan dla Pracy i Rozwoju. Ministerstwo nadzoruje już Sieć Badawczą Łukasiewicz i Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Po wprowadzeniu w życie ustawy o tzw. działach administracji publicznej ‒ ten nadzór będzie jeszcze silniejszy.
Wspomniał też o dokumentach, takich jak Strategia Produktywności i Polityka Przemysłowa. Rozpoczęto prace nad tzw. Białą Księgą Rozwoju Przemysłu. Ma ona zidentyfikować główne bolączki i przeszkody w rozwoju przemysłu.
Jak stwierdził Robert Tomanek, inwestycje publiczne są potrzebne tam, gdzie sektor prywatny z różnych powodów nie chce inwestować np. w obszarze infrastruktury.
Rozwiązaniem mogą być np. między innymi kontrakty branżowe, które sprawdziły się już w Wielkiej Brytanii (władze umawiają się z branżami, w jaki sposób np. poprzez podatki zagwarantować opłacalność ważnych dla kraju inwestycji). Podejmowane są działania deregulacyjne.
Inwestycje publiczne są potrzebne tam, gdzie sektor prywatny z różnych powodów nie chce inwestować np. w obszarze infrastruktury
Robert Tomanek zwrócił też uwagę na innowacje jako ważny instrument rozwoju,nie tylko przemysłu. Zamówienia publiczne realizowane przez państwo mają też wspierać biznes, który inwestuje w naszym kraju. Ministerstwo chce także aktywnie wspierać eksport i ekspansję zagraniczną.
Czytaj także: Banki liderami zrównoważonego rozwoju?
Wspieranie strategicznych projektów
W trakcie debaty Paweł Borys, prezes Zarządu Polskiego Funduszu Rozwoju stwierdził, że Tarcza antykryzysowa, która spowodowała wzrost długu publicznego, to inwestycja, która bardzo szybko się zwróci, w chwili, w której nasza gospodarka znów wejdzie na ścieżkę silnego wzrostu.
Transformacja energetyczna nie musi być dla nas zagrożeniem, ale może być szansą, bo możemy przejść do nowych technologii
Jeśli pandemia się cofnie, to dekada lat ‘20 obecnego wieku, może być dobrym okresem.
Również transformacja energetyczna nie musi być dla nas zagrożeniem, ale może być szansą, bo możemy przejść do nowych technologii i oprzeć naszą energetykę o efektywne systemy. Może się tu pojawić efekt renty zapóźnienia, podobnie jak to miało miejsce na naszym rynku finansowym, kiedy to ominęliśmy epokę czeków i od razu przeszliśmy do nowocześniejszych rozwiązań płatniczych.
Oczywiście priorytetem jest też wspieranie transformacji cyfrowej.
Z kolei Iwona Duda, prezes Zarządu Alior Bank, zwróciła uwagę, że pomoc dla przedsiębiorców trzeba będzie stopniowo rozszerzać.
Pomoc kierowana do całej gospodarki będzie stymulantem, a banki mogą i powinny podjąć się wyzwania związanego ze zwiększeniem zaangażowania w działalność priorytetową, jaka została wymieniona w Krajowym Planie Odbudowy. Banki mają duże doświadczenie np. w transformacji cyfrowej.
Finansowanie MSP
Jak stwierdził Joao Bras Jorge, prezes Zarządu Banku Millennium, najważniejszym obecnie projektem jest wsparcie/finansowanie małych i średnich przedsiębiorstw.
Obszarem, gdzie jest jeszcze sporo do zrobienia, jest cyfryzacja. To kwestia priorytetowa prawie w każdym sektorze, a mówimy o dziedzinie wymagającej bardzo dużych inwestycji.
Jeżeli rozstrzygnięcie w kwestii CHF pociągnie za sobą koszt dla banków np. w wysokości 100 mld zł i banki będą musiały wycofać tę kwotę z rynku, to zabraknie kapitału na wsparcie finansowania
Jednak poza mega-projektami, powinniśmy stale pamiętać o istotnym znaczeniu małych i średnich przedsiębiorstw, które do tej pory otrzymywały wsparcie w ramach Tarcz PFR czy też wsparcie banków w postaci wakacji kredytowych w ramach moratorium pozaustawowego.
Powinniśmy zadbać o dostępność kredytów i innego rodzaju finansowania dla średnich i małych przedsiębiorstw. W tym kontekście bardzo istotne jest rozstrzygnięcie kwestii kredytów we frankach szwajcarskich.
Jeżeli to rozstrzygnięcie pociągnie za sobą koszt dla banków np. w wysokości 100 mld zł i banki będą musiały wycofać tę kwotę z rynku, to zabraknie kapitału na wsparcie finansowania. A przecież kwota ta mogłaby być przeznaczona np. na finansowanie małych i średnich firm, które są kołem zamachowym gospodarki.
Również zwrot z kapitału w 2020 i 2021 roku będzie poniżej inflacji, którą ogłosił GUS, o czym przypomniał Bartosz Kublik, prezes Zarządu Banku Spółdzielczego w Ostrowi Mazowieckiej. To pokazuje, że możliwości wspierania inwestycji przez sektor bankowy się kurczą.
Zwrócił uwagę, że programy BGK i gwarancje dla MŚP przyspieszyły dziś w sposób najbardziej znaczący z perspektywy bankowości spółdzielczej i nie tylko są najistotniejsze, jeśli chodzi o zmitygowanie ryzyk, ale też są ważne ze względu na zwiększenie możliwości wykorzystania kapitałów, które polski sektor bankowy posiada.
Zwrot z kapitału w 2020 i 2021 roku będzie poniżej inflacji, możliwości wspierania inwestycji przez sektor bankowy się kurczą
Banki powinny też odegrać poważną rolę, jeśli chodzi o dywersyfikację źródeł energii i jej oszczędzanie.
Jak podał Radosław Kwiecień członek zarządu Banku Gospodarstwa Krajowego,obecnie BGK wspiera gospodarkę w ramach 12 programów pomocowych. To blisko 66 mld zł, a w segmencie MŚP 38,5 mld zł.
W jego opinii ważne jest, żeby inwestycje były realizowanie nie tylko z kapitału społecznego, państwowego, ale istotne jest zaangażowanie kapitału prywatnego.
BGK swoją strategię oparł na trzech filarach takich jak: zrównoważony rozwój, współpraca i biznes międzynarodowy oraz zaangażowanie społeczne.
Janusz Władyczak, prezes zarządu Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych ocenił, że kiedy będziemy chcieli dynamicznie ruszyć z gospodarką po pandemii, może zabraknąć finansowania. Finansowania, które w znacznym stopniu zależy od opłacalności danych projektów.
Chęć do finansowania zarówno z przyczyn wynikowych firm, jak i możliwych problemów sektora bankowego związanych z tzw. kredytami frankowymi ‒ może być mała.
Kiedy będziemy chcieli dynamicznie ruszyć z gospodarką po pandemii, może zabraknąć finansowania
Nowy program wsparcia eksportu ma dać polskim przedsiębiorcom „wytchnienie”, poprzez gwarancje skarbu państwa. Inwestycje zagraniczne w Polsce mają też być wspierane przez Polski Fundusz Rozwoju, jeśli tylko będą one proeksportowe.
Podsumowując sesję, prezes Krzysztof Pietraszkiewicz zwrócił uwagę, że w wielu wystąpieniach podkreślano dużą rolę banków w planach rządu, w procesach modernizacji i odbudowy gospodarki, a także Europejskiego Zielonego Ładu oraz Planu Spójności. Ważna jest kompetencja banków w budowie kompetencji cyfrowych.
Przypomniał również o potrzebie wprowadzenia postulowanego od lat systemu listów zastawnych.
Warto się też zastanowić, jakie regulacje związane z sektorem bankowym są prorozwojowe dla gospodarki, a jakie hamują jej rozwój.
Czytaj także: Prezes NBP na Forum Bankowym: pandemia i kredyty frankowe – dwa główne wyzwania dla sektora bankowego
