Firmy rozliczają podatki, wartość depozytów bieżących maleje
W połowie bieżącego roku dał się zaobserwować istotny wzrost wartości depozytów w walutach obcych na rachunkach bieżących polskich banków; zjawisku temu towarzyszył spadek ogólnej wartości złotówek przechowywanych na ROR-ach. Tendencja ta nie znalazła potwierdzenia w przypadku depozytów terminowych; w tym przypadku wartość depozytów walutowych i ich udział w całości ulokowanej w bankach kwoty kształtowały się na poziomie analogicznym jak w poprzednich miesiącach, a nawet uległy nieznacznemu obniżeniu.
To tylko jeden z wniosków, płynących z opublikowanego właśnie przez Narodowy Bank Polski zestawienia należności i zobowiązań polskiego sektora bankowego za czerwiec br. Analizy takie, publikowane przez NBP co miesiąc, prezentują w zagregowanej formie wyniki polskiego sektora finansowego w tym zakresie za kolejne miesiące, poczynając od grudnia 1996 roku. Publikacja stanowi zatem znakomity materiał badawczy, umożliwiający śledzenie określonych trendów na polskim rynku finansowym na przestrzeni minionych 20 lat.
Jak kształtowała się sytuacja na rynku depozytów bankowych na koniec lipca 2016 roku? Ogólna wartość środków zgromadzonych na rachunkach bieżących zarówno przez osoby prywatne jak i przedsiębiorców (poza depozytami sektora finansowego) wyniosła 526 mld 551,5 mln złotych. Zdecydowaną większość tych środków stanowiły depozyty złotowe – ich wartość osiągnęła poziom 451 mld 358,2 mln złotych. To istotny spadek w porównaniu z czerwcem tego roku, kiedy kwota depozytów sektora niefinansowego kształtowała się na poziomie 454 mld 965,5 mln złotych, a więc wyniosła przeszło 3,5 mld złotych więcej niż obecnie. Co więcej, lipcowy spadek wartości depozytów złotowych oznaczał zahamowanie tendencji wzrostowej w tym segmencie, obserwowanej od lutego br, kiedy to wartość zdeponowanych na rachunkach bieżących środków w walucie polskiej wzrosła o przeszło 21,5 złotych.
Spadającej wartości depozytów złotowych towarzyszył tymczasem przyrost zgromadzonych na bieżących kontach środków w walutach obcych. Ich stan na lipiec br. wynosił 75 mld 193,2 mln złotych, co oznaczało przyrost na poziomie 2,5 mld w porównaniu z miesiącem wcześniejszym (72 mld 635 mln złotych). Nieprzerwany wzrost zobowiązań banków wobec sektora niefinansowego w walucie obcej obserwowany jest od października ubiegłego roku – ich wartość w tym czasie zwiększyła się o niemal 13,5 mld złotych. Efektem większego spadku wartości depozytów złotowych aniżeli przyrostu walutowych było obniżenie łącznej kwoty środków zgromadzonych na rachunkach bieżących w polskich bankach o przeszło miliard – z 527 mld 600,4 mln zł w czerwcu br. do 526 mld 551,5 mln złotych miesiąc później.
Tak istotny spadek depozytów złotowych jest wynikiem istotnego obniżenia się wartość bieżących środków deponowanych przez przedsiębiorstwa. Tylko w okresie między czerwcem a lipcem br. środki zdeponowane na kontach bieżących przez firmy obniżyły się z 111 mld 251,9 mln zł do 105 mld 556,3 mln zł – a więc o ponad 5,5 mld złotych! Równocześnie wartość depozytów przedsiębiorstw w walucie obcej wzrosła o ponad 1,5 mld złotych – z 33 mld 630,2 mln w czerwcu do 35 mld 084 mln rok później. Tak istotny spadek wartości złotowych depozytów bieżących firm w lipcu nie jest niczym nowym; podobne zjawisko dało się zaobserwować również w minionych latach (dla porównania: wartość bieżących depozytów złotowych firm w czerwcu ub.r. wyniosła 98 mld 719,3 mln zł, a miesiąc później – 93 mld 382 mln zł, co oznacza wynik o przeszło 4,5 mld złotych gorszy. Najbardziej prawdopodobną przyczyną takiej tendencji są przypadające na lipiec terminy płatności podatków (PIT, CIT oraz VAT) przez podmioty rozliczające się z fiskusem w trybie kwartalnym. Wniosek ten zdają się potwierdzać również cykliczne spadki bieżących depozytów złotowych przedsiębiorstw w kolejnych miesiącach na które przypada termin płatności podatków w cyklu kwartalnym – a więc w kwietniu, lipcu, październiku oraz styczniu.
W przeciwieństwie do przedsiębiorców, gospodarstwa domowe stale zwiększają wartość środków zdeponowanych w bankach; w okresie pomiędzy czerwcem a lipcem wartość depozytów bieżących konsumentów wzrosła zarówno w przypadku kont złotowych, jak i walutowych. W pierwszym przypadku wzrost przekroczył 1,5 mld złotych (z 330 mld 992,2 mln do 332 mld 655,9 mln), o podobną kwotę zwiększyła się również wartość środków zgromadzonych przez konsumentów na kontach walutowych ( z 38 mld 063,7 mln zł w czerwcu do 39 mld 294,4 mln miesiąc później). Warto zauważyć, iż tendencja wzrostowa w dziedzinie złotowych depozytów bieżących osób prywatnych trwa co najmniej od września ub.r., natomiast stan kont walutowych osób prywatnych rośnie nieprzerwanie w zasadzie od października ub.r (ze stosunkowo niewielkim wahaniem obserwowanym na przełomie kwietnia i maja br.).
W przeciwieństwie do depozytów bieżących, w przypadku lokat terminowych daje się zauważyć istotny przyrost zobowiązań złotowych. Depozyty terminowe Polaków i polskich firm wyniosły w lipcu br. 397 mld 193,3 mln zł, co w porównaniu z miesiącem wcześniejszym (395 041,7 zł) oznacza przeszło dwumiliardowy przyrost. Natomiast wartość terminowych depozytów walutowych obniżyła się nieznacznie – z 25 mld 850,7 mln zł w czerwcu do 25 mld 713,3 mln zł w lipcu br. Niestety, za przyrost depozytów terminowych w złotówkach odpowiadają głównie nowozakładane lokaty o terminie zapadalności poniżej 3 miesięcy; wartość środków zgromadzonych na tego typu produktach zwiększyła się o przeszło 1,8 mld złotych ( z 377 mld 757,33 mln zł do 79 mld 583,2 mln zł w ciągu miesiąca). To dość niepokojąca obserwacja – potwierdza bowiem ona, iż spośród produktów oszczędnościowych Polacy nadal wybierają głównie krótkoterminowe lokaty.
Karol Jerzy Mórawski
