Ewangelicy w Sopocie
Historia wspólnoty ewangelicko-augsburskiej (czyli luterańskiej) w Sopocie liczy sobie blisko 200 lat. Ewangelikami była zdecydowana większość osiadłych tu Niemców, a parafia ewangelicka powstała jeszcze przed nadaniem praw miejskich w roku 1890. Kiedy Alzatczyk (też wyznania ewangelickiego) dr Jean Georges Haffner tworzył tu pierwszy zakład kąpielowy, a mała wioska rybacka zmieniała się w morskie kąpielisko, sopoccy ewangelicy zbierali się właśnie w Parku Południowym na nabożeństwach pod gołym niebem. W roku 1871 dokładnie w miejscu dzisiejszego kościoła ewangelickiego wybudowano i poświęcono pierwszą na terenie Sopotu sakralną budowlę – kaplicę Pokoju. Dzisiejszy katolicki kościół św. Jerzego, górujący nad sopockim deptakiem wybudowano jako ewangelicki kościół pod wezwaniem Zbawiciela w roku 1900 (nazwę wybrała osobiście cesarzowa Augusta Wiktoria, a jego budowę wspomógł finansowo cesarz Wilhelm II, oboje oczywiście ewangelicy). W roku 1945, kiedy już miasto zajęły pod koniec marca wojska Armii Czerwonej, a później przywieziono tu pierwszy polski „desant” administracyjny, świątynia ta wciąż pełniła swoją rolę dla pozostałych w mieście ewangelików, w zdecydowanej większości Niemców. Wśród praktykujących katolików byli również nieliczni polscy mieszkańcy kurortu, np. zasłużona dla Sopotu rodzina Toeplitzów (prof. Karol Toeplitz, polski filozof, etyk i tłumacz, uczeń i przyjaciel prof. Leszka Kołakowskiego, do dziś mieszkaniec Sopotu, urodził się jeszcze w Weltbad Zoppot w roku 1936).
Nowe władze nie mogły oczywiście pozwolić na to, aby w samym sercu sopockiego kurortu, w każdą niedzielę spotykały się na modlitwie, prowadzonej przez niemieckiego pastora, tłumy tzw. „autochtonów”. Dlatego kościół szybko ewangelikom odebrano i erygowano (jego nowym patronem został św. Jerzy), przekazując go polskim katolikom, którym służy do dzisiejszego dnia. Budynek plebanii przeznaczono jednak wtedy na harcówkę (!) i dopiero wiele lat później przywrócono mu dawną funkcję.
Najbardziej zasłużony dla Sopotu i jego mieszkańców był pastor Otto Bowien, proboszcz sopockiej parafii na początku XX wieku, budowniczy dwóch sopockich świątyń. Dziś jedyny kościół ewangelicki w Trójmieście (jeden z sześciu zachowanych w Polsce), zbudowany w roku 1919 mieści się właśnie w Sopocie w nadmorskim Parku Południowym i nosi historyczną nazwę kościoła Zbawiciela (przeniesioną z poprzedniej lokalizacji). Jego aktualnym gospodarzem (od roku 2010) jest rezydujący tu proboszcz i jednocześnie biskup diecezji pomorsko-wielkopolskiej teolog i filozof religii, wykładowca akademicki i autor wielu książek z zakresu teologii, etyki ewangelickiej i ekumenizmu, prof. Marcin Hintz. Jest on też jednym z trzech bohaterów/rozmówców (obok biskupa prawosławnego Jerzego Pańkowskiego oraz biskupa katolickiego Grzegorza Rysia) doskonałej, „ekumenicznej” książki pt „Na początku był Chrystus”, wydanej niedawno przez krakowskie Wydawnictwo Znak.
Wojciech Fułek
