Europejskie kwalifikacje

Europejska Rada Profesjonalistów Rynku Nieruchomości (CEPI), której Polska Federacja Rynku Nieruchomości jest członkiem od 2004 roku, w ciągu ostatnich kilku lat swojej aktywności stała się poważnym głosem w unijnym dyskursie na tematy związane z gospodarką nieruchomościami. CEPI jest nie tylko forum wymiany myśli i poglądów jej członków, ale poprzez zbieranie danych i  faktów, porządkuje opis  rynku nieruchomości, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji profesjonalistów na tym rynku działających. Normy unijne w niewielkim zakresie odnoszą się bezpośrednio do zagadnień nieruchomościowych, ale można znaleźć wiele uregulowań, które  chociaż nie wprost, to jednak w istotnym zakresie, mogą mieć na nie wpływ.  Nad tymi powiązaniami czuwa również CEPI.

Opracowany przez członków CEPI, w październiku ubiegłego roku raport „Zawody rynku nieruchomości i krajowe rynki mieszkaniowe w Unii Europejskiej”  obejmuje nie tylko kwestie dotyczące dostępu do zawodu, rejestracji, certyfikacji czy zastrzeżonych czynności, zajmuje się również kwestią profesjonalnej edukacji. Na podstawie raportu można stwierdzić, iż w zdecydowanej większości funkcjonuje sformalizowany system edukacji, nierzadko ustanowiony bądź kontrolowany przez państwo: w Austrii istnieją systemy edukacyjne i szkoleniowe dla osób pragnących wykonywać zawód pośrednika, które są regulowane i uznawane przez państwo. W Belgii uznawane programy szkoleniowe są oferowane na poziomie wykształcenia średniego i wyższego. W Czechach wystarczy ukończenie uniwersytetu lub wyższej szkoły zawodowej. Uznawane są także programy kształcenia zawodowego oferowane na przykład przez ARK, a standardy są aktualnie opracowywane. W Niemczech podwójny system edukacyjny daje wiele możliwości ukończenia kształcenia w zakresie rynku nieruchomości. Ponadto, od ponad dekady tworzone są uznawane przez władze programy kształcenia na poziomie studiów I i II stopnia. W Irlandii kwalifikacje nadawane przez instytucje zawodowe są uznawane przez Urząd Regulacji Rynku Nieruchomości. We Francji funkcjonują dyplomy wydawane przez szkoły i uniwersytety W Finlandii egzaminy kwalifikacyjne na pośrednika organizowane są przez fińską izbę handlową. W Luksemburgu programy takie są wymagane przez prawo i są prowadzone także przez izbę handlową. W Szwecji szkolenia są organizowane przez niektóre kolegia uniwersyteckie. We Włoszech kursy prowadzą izby handlowe, a poza tym wyższe uczelnie oferują specjalistyczne wykształcenie z zakresu rynku nieruchomości. Wyjątkiem jest  Wielka Brytania gdzie nie ma żadnych wymagań jeżeli chodzi o rozpoczęcie wykonywania zawodu pośrednika lub zarządcy nieruchomości, co oznacza, że nie ma też wymagań edukacyjnych. Komisja Kwalifikacyjne NFOPP (National Federation of Property Professionals) prowadzi kursy kwalifikacyjne, ale nie są one obowiązkowe. Komisja ta podlega regulacji ze strony Urzędu Regulacyjnego Instytucji Kwalifikujących i Egzaminujących (OFQUAL) i w związku z tym oferuje regulowane kwalifikacje pośrednika. W niektórych państwach, na przykład we Francji i w Niemczech dyplomy zawodowe przyznają instytucje szkoleniowe będące własnością organizacji zawodowych lub powiązane z wyższymi uczelniami. Są one uznawane przez władze i tym samym prowadzone przez nie programy podlegają regulacjom.

Podobnie jak pośrednicy, zarządcy nieruchomości również mogą korzystać z regulowanej edukacji. W Danii dla osób pracujących w sektorze finansowym dostępne są krótsze (2-letnie) studia dające tytuł “finansøkonom” lub dłuższe (4-letnie) dające wykształcenie licencjackie “finansbachelor”, gdzie można wybrać specjalizację w zakresie zarządzania nieruchomościami. Studenci odbywają także praktyki 3-miesięczne (przy studiach 2-letnich) lub 6-miesięczne (przy studiach 4-letnich) praktyki w firmach zarządzających nieruchomościami. Fińska Izba Handlowa organizuje egzaminy, których zdanie oznacza posiadanie kwalifikacji pośrednictwa najmu. W Hiszpanii istnieją odrębne studia dla Administrador de Fincas, które są uznawane zarówno przez organizacje zawodowe jak i przez władze.

Na tym tle szczególnym przypadkiem jest Polska, gdzie od wymogu obowiązkowego wykształcenia na poziomie wyższym, przeszliśmy w… pustkę. Oczywiście nadal pośredników i zarządców kształcą uniwersytety, akademie i politechniki. Polska Federacja Rynku Nieruchomości uruchomiła specjalistyczne kursy zawodowe, które cieszą się znacznym (jak na obecną sytuację rynkową i prawną) zainteresowaniem.  Również PFRN, w odpowiedzi na deregulację zawodów stworzyła ogólnopolski system nadawania licencji zawodowych Pośredników w Obrocie Nieruchomościami i Zarządców Nieruchomości. Jest to dobrowolny system potwierdzania kwalifikacji zawodowych oraz zdobywania wiedzy niezbędnej do wykonywania zawodu pośrednika i zarządcy nieruchomości. Osoby, które wypełnią obowiązki nałożone Regulaminem Nadawania Licencji Pośrednika w Obrocie Nieruchomościami i Zarządcy Nieruchomości Polskiej Federacji Rynku Nieruchomości uzyskają Licencję PFRN oraz zostaną wpisane do Centralnego Rejestru Pośredników i Zarządców Nieruchomości PFRN prowadzonego pod adresem www.rejestr.pfrn.pl. Jednakże jest to system dobrowolny, nie sankcjonowany w jakimkolwiek zakresie przez państwo. Dlaczego to odstępstwo jest ważne? Ano dlatego, że funkcjonujemy w systemie unijnego prawa.

Dyrektywa  Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/55/UE, z dnia 20 listopada 2013 r. zmieniająca dyrektywę 2005/36/WE w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych, zmieniła również zasady uznawania kwalifikacji zawodowych. Zamiast wyrównywania poziomów, wprowadza się Europejską Legitymację Zawodową (ELZ). ELZ ma uprościć uznawanie kwalifikacji zawodowych i zwiększyć skuteczność tej procedury dla specjalistów, którzy zamierzają wykonywać zawód regulowany w innym państwie członkowskim, w którym dany zawód podlega regulacji. Wprowadzenie legitymacji jest możliwe po spełnieniu poniższych warunków:

• w danym zawodzie istnieje znaczna mobilność lub potencjał znacznej mobilności;
• odpowiednie zainteresowane strony wyraziły wystarczające zainteresowanie;
• zawód lub kształcenie i szkolenie prowadzące do wykonywania zawodu regulowane jest w znacznej liczbie państw członkowskich. (art. 4a ust. 7):

Na pewno CEPI jest zainteresowana uznaniem pośredników i zarządców za grupy upoważnione do korzystania z tego uprawnienia. Jednakże trudno jest w tej chwili orzec czy Polska spełnia powyższe kryteria. Aby to nastąpiło, należy przywrócić przynajmniej podstawowe standardy, poprzez system regulacji zawodu. Dzisiaj ktokolwiek z Europejskiego Obszaru Gospodarczego, kto chce świadczyć w naszym kraju usługi z zakresu pośrednictwa, bądź zarządzania może to uczynić bez żadnych ograniczeń. Tymczasem polski pośrednik i zarządca by pracować poza granicami kraju (w przeciwieństwie do polskiego hydraulika) będzie musiał złożyć wniosek i udokumentować co najmniej roczne doświadczenie zawodowe. Może i nie jest to trudne, ale też nie ułatwia swobody przepływu pracowników i usług.
Ale ten błąd da się jeszcze naprawić.

Grzegorz Dobrowolski,
Polska Federacja Rynku Nieruchomości,
Przedstawiciel PFRN w CEPI