Dokąd po finansowe wsparcie na B+R?

Pełny przegląd aktualnie dostępnych instrumentów wsparcia działalności badawczo-rozwojowej prezentuje najnowszy raport przygotowany przez doradców Accreo Taxand, przy współpracy z Polską Agencją Informacji i Inwestycji Zagranicznych.

Wsparcie działań inwestycyjnych w obszarze B+R

Centra badawczo-rozwojowe odgrywają istotną rolę w budowaniu gospodarki opartej na wiedzy i innowacjach, dlatego przy podziale środków z funduszy europejskich na lata 2007-2013 przewidziano wsparcie dla przedsiębiorców na tworzenie nowych i rozbudowę istniejących centrów B+R. Od momentu faktycznego uruchomienia środków w obecnej perspektywie finansowej, tj. od 2008 r., zauważalny jest systematyczny wzrost zainteresowania przedsiębiorców pozyskiwaniem dotacji na inwestycje w obszarze B+R, o czym świadczy między innymi fakt, że część dostępnych środków uległa już wyczerpaniu. Niemniej jednak, nadal istnieją instrumenty wsparcia na inwestycje w B+R w sektorze przedsiębiorstw, dla których planowane są nabory wniosków, w szczególności w ramach Poddziałania 4.5.2 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Wsparcie inwestycji w sektorze usług nowoczesnych oraz Działania 1.3 Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej Wspieranie innowacji.

W przypadku Poddziałania 4.5.2. zakontraktowano już 78,1% z budżetu w wysokości 1 mld EUR. Podpisano 56 umów z inwestorami, z czego 36 na tworzenie i rozbudowę centrów badawczo-rozwojowych. Do rozdysponowania pozostało 219 mln EUR.

Z kolei, w przypadku funduszy unijnych na wspieranie innowacji w Polsce Wschodniej, które pozwalały m.in. na tworzenie infrastruktury zaplecza B+R w firmach, zakontraktowano 78,32% alokacji, a do rozdysponowania pozostało jeszcze ponad 100 mln EUR.

Łącznie z obu działań pozostaje jeszcze do wykorzystania na inwestycje w sektor B+R blisko 320 mln EUR. Mogą się o nie ubiegać zarówno duże, średnie, jak i małe firmy, przy czym MŚP mogą uzyskać wsparcie do 70% kwalifikowanych kosztów inwestycyjnych. Warunkiem otrzymania dofinansowania jest m.in. utworzenie nowych miejsc pracy dla osób z wyższym wykształceniem i innowacyjność projektu, zapewniająca przewagę konkurencyjną na rynku.

Również w programach krajowych przewidziano środki na wspieranie projektów badawczo-rozwojowych. Przedsiębiorcy mają szansę na uzyskanie wsparcia na inwestycje o znacznych nakładach, w wyniku których zostanie utworzona znacząca liczba nowych miejsc pracy, a także inwestycje dotyczące innowacji w zakresie nowych produktów, procesów i technologii. Istotnym źródłem dofinansowania ze środków krajowych na tworzenie i rozbudowę centrów B+R jest przyjęty w 2011 r. przez Radę Ministrów Program wspierania inwestycji o istotnym znaczeniu dla gospodarki na lata 2011-2020. Jego budżet to 727 mln PLN. Program zakłada wsparcie projektów badawczo-rozwojowych, m.in. w dziedzinie inżynierii środowiska, biotechnologii, farmacji, energetyki czy lotnictwa.

Inną formą wsparcia inwestycji w B+R w Polsce są zwolnienia z CIT dla firm lokujących działalność w SSE (warunek: w przypadku utworzenia centrum B+R koszty inwestycyjne na poziomie co najmniej 10 mln PLN lub wzrost zatrudnienia o co najmniej 50 nowych pracowników).

Wsparcie prac badawczo-rozwojowych

W Polsce prace badawczo-rozwojowe są prowadzone głównie przez jednostki naukowe i instytuty badawcze. Aby wspomóc przedsiębiorców w podejmowaniu działalności B+R, w ramach funduszy europejskich na lata 2007-2013 przewidziano wsparcie na prowadzenie prac B+R przez przedsiębiorców samodzielnie lub we współpracy z sektorem naukowym. Istotnym instrumentem wspomagającym firmy w tym zakresie jest Działanie 1.4 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Wsparcie projektów celowych. Jednak środki w ramach tego programu zostały już prawie w całości zakontraktowane (97,6%), przy czym najbardziej skorzystały z niego firmy z sektora IT, maszynowego, budowlanego, elektronicznego i farmaceutycznego.

Nie oznacza to jednak wyczerpania się wszystkich możliwości finansowego wsparcia prac badawczo-rozwojowych w Polsce. Do dyspozycji przedsiębiorców, gotowych do podejmowania działalności B+R, samodzielnie lub w konsorcjum z sektorem naukowym, pozostają środki krajowe. Istotnym instrumentem wspierającym przedsiębiorców w działalności B+R jest program InnoTech na lata 2011-2013. Jest on kontynuacją poprzednich, zrealizowanych już edycji, tj. Programu Inicjatywa Technologiczna I (uruchomiony w 2008 r.) oraz Programu IniTech (uruchomiony w 2009 r.). Aktualna wersja programu skupiona jest na bezpośrednim wsparciu przedsiębiorców, planujących samodzielną realizację prac lub we współpracy z sektorem naukowym. Projekty złożone w pierwszym konkursie są w trakcie oceny. Do rozdania jest w sumie 650 mln PLN (2011-2013).

Pozostałe źródła wsparcia B+R w Polsce

Istotne znaczenie działalności B+R przedsiębiorców dla rozwoju gospodarczego zauważono również na szczeblu regionalnym, co znajduje odzwierciedlenie w zasadach podziału środków unijnych w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych na lata 2007-2013. W większości województw zaplanowano instrumenty wspierające przedsiębiorców w tym obszarze. Stopień wykorzystania środków w poszczególnych regionach jest zróżnicowany. W niektórych odbyły się już konkursy wyczerpujące całą alokację, w innych nabory wniosków są nadal planowane.

Przedsiębiorcy planujący projekty badawcze mogą również skorzystać ze wsparcia przewidzianego w ramach unijnego 7. Programu Ramowego, realizowanego w latach 2007-2013. Należy zauważyć, że Komisja Europejska obecnie opracowuje program, który zastąpi 7. Program Ramowy. Horizon 2020 ma obejmować kwotę ok. 80 mld EUR i wspierać projekty badawcze w perspektywie finansowej 2014-2020.

Pozostałe źródła, o których warto wspomnieć to ulga technologiczna, która umożliwia odliczenie od podstawy opodatkowania CIT do 50% wydatków związanych z nabyciem nowej technologii, inicjatywa EUREKA nakierowana na partnerskie projekty badawczo-rozwojowe w Europie, polsko-niemieckie i polsko-izraelskie konkursy na projekty badawczo-rozwojowe dotyczące rozwijania innowacyjnych produktów i rozwiązań technologicznych ogłaszane przez NCBiR. Ponadto NCBiR przygotowuje się do uruchomienia programu sektorowego w dziedzinie medycyny innowacyjnej (pod roboczą nazwą: InnoMed).

Perspektywa na przyszłość

Spośród inwestorów, z którymi Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych ma przyjemność współpracować dominują ci z sektora nowoczesnych usług oraz badań i rozwoju. Polska nie jest już dostawcą taniej siły roboczej lecz coraz częściej wykwalifikowanej kadry. Młodzi, znający języki obce, dysponujący dyplomami renomowanych uczelni to potencjał intelektualny o jakim marzy każda firma. Polska posiada ten skarb i oferuje go przedsiębiorstwom krajowym i inwestorom zagranicznym – komentuje Sławomir Majman, Prezes Zarządu Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A.

Prowadzone obecnie przez KE prace legislacyjne dotyczące wydatkowania środków z funduszy europejskich w nowej perspektywie finansowej 2014-2020 zmierzają do silniejszego powiązania polityki spójności ze Strategią „Europa 2020”. Strategia zakłada m.in.: poprawę warunków prowadzenia działalności badawczo-rozwojowej, w tym alokację 3% PKB UE na inwestycje w B+R, a także zwiększenia nacisku na wymierne rynkowe rezultaty współfinansowanych projektów. Należy podkreślić, iż powyższe założenia strategiczne na poziomie całej UE bezpośrednio korespondują z trendami dostrzegalnymi na polskim rynku usług badawczo-rozwojowych. Są to przede wszystkim: postępująca komercjalizacja sektora usług B+R oraz dynamiczny przyrost intensywności nakładów na B+R w stosunku do PKB. Również z krajowych dokumentów strategicznych wynika, iż w przyszłości rozwój sektora B+R pozostanie jednym z kluczowych obszarów interwencji administracji publicznej na szczeblu centralnym i regionalnym. W opublikowanym w lutym br. projekcie „Strategii Innowacyjności i Efektywności Gospodarki”, determinującym średnio i długookresowe obszary interwencji publicznej, jednym z priorytetów jest wspieranie rozwoju sfery B+R oraz transferu wiedzy, co zakłada m.in. wspieranie współpracy w systemie innowacji oraz stworzenie otoczenia sprzyjającego tworzeniu, wykorzystaniu i ochronie wiedzy – komentuje Michał Gwizda, partner w Accreo Taxand.

Pełny przegląd aktualnie dostępnych instrumentów wsparcia na inwestycje i działalność badawczo-rozwojową prezentuje najnowsza publikacja „Rynek B+R w Polsce – wsparcie działalności badawczo-rozwojowej przedsiębiorstw”, przygotowana przez doradców Accreo Taxand przy współpracy z Polską Agencją Informacji i Inwestycji Zagranicznych.

Wersja do pobrania na stronie www.taxand.pl oraz www.paiz.gov.pl.