Czy polskie firmy są innowacyjne?

Dążenie do budowy innowacyjnej gospodarki to modny dziś świecie trend. W XXI wieku innowacje staja się decydującym czynnikiem wzrostu konkurencyjności: przedsiębiorstw, regionów i krajów. Według przyjętej przez OECD i UE definicji za innowację (ang. innovation) uznaje się wdrożenie nowego lub znacząco udoskonalonego produktu (może to być wyrób lub usługa), procesu, nowej metody marketingowej lub organizacyjnej do praktyki gospodarczej, organizacji miejsca pracy lub relacji z otoczeniem. Jak z tego widać jest to dość szerokie pojęcie. W potocznym rozumieniu jest to raczej rozwijanie nowych technologii. Pod tym względem na świecie niezaprzeczalnie czołowe miejsce zajmują firmy z USA. Od kilkunastu lat UE przeznacza znaczące środki na rozwój innowacyjności gospodarek krajów członkowskich. Polska również korzystała z tego wsparcia, był to w latach 2004 – 2006 Sektorowy Program Operacyjny „Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw”, oraz w latach 2007 – 2013 „Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, 2007-2013”, z którego finansowano między innymi projekty o charakterze wysoko innowacyjnym. Niestety często na przykład projekty badawcze były przygotowywane w taki sposób, by spełniały wymogi finansowania, a ich praktyczna przydatność schodziła na drugi plan. Według tegorocznej tablicy wyników Unii badań i innowacji wynika, że w państwach członkowskich wyniki w zakresie innowacji poprawiają się i przyspiesza proces nadrabiania zaległości przez mniej innowacyjne. Szwecja kolejny raz ma najlepszy system innowacji w UE, a za nią są kolejno: Dania, Niemcy i Finlandia. Polska jest jedynym państwem, które zmieniło grupę, awansując z grupy słabych innowatorów do grupy umiarkowanych innowatorów. Co powinno cieszyć. Obecny podział państw UE według średnich wyników w zakresie innowacji:

• liderzy innowacji: Dania, Finlandia, Niemcy i Szwecja (wyniki zdecydowanie powyżej średniej UE);
• kraje doganiające liderów: Austria, Belgia, Cypr, Estonia, Francja, Irlandia, Luksemburg, Holandia, Słowenia i Wielka Brytania (wyniki powyżej lub blisko średniej);
• umiarkowani innowatorzy: Chorwacja, Czechy, Grecja, Węgry, Włochy, Litwa, Malta, Polska, Portugalia, Słowacja i Hiszpania (wyniki poniżej średniej);
• słabi innowatorzy: Bułgaria, Łotwa i Rumunia (wyniki zdecydowanie poniżej średniej).

Patrząc na wyniki 15. edycji środkowoeuropejskiego rankingu „Deloitte Technology Fast 50 CE”, trzeba brać pod uwagę, jakie państwa brały w nim udział. Polska jest wśród nich największą gospodarką, co ma znaczenie. W tej edycji rankingu najszybciej rozwijających się firm technologicznie innowacyjnych w Europie Środkowej znalazły się 22 spółki z Polski (we wszystkich kategoriach). Pozycja lidera zestawienia głównego Technology Fast 50 przypadła węgierskiej spółce Szallas.hu, drugie – polskiej firmie Comperia.pl, a trzecie High Tech Engineering Center z Serbii. Przychody najszybciej rosną spółkom z sektora oprogramowania. Dynamika wzrostu przychodów laureatów wyniosła w 2013 roku 698 proc. i była wyższa niż rok wcześniej. To potwierdza wychodzenie gospodarek regionu ze spowolnienia gospodarczego. Aż 17 polskich firm z nich znalazło się w głównej kategorii „Technology Fast 50”, 4 w podkategorii „Wschodzące Gwiazdy – Rising Stars” i dwie w podkategorii „Wielka Piątka – Big 5”. W tegorocznej edycji wywodzące się z naszego kraju spółki stanowią 34% głównego zestawienia rankingu, w ubiegłym roku było to 45%. Na drugim miejscu są Węgry (10 spółek), trzecie miejsce zajmuje Rumunia (6), Chorwacja (4), Słowacja (3), Czechy (3), Litwa (3), Serbia (2), Bułgaria (1) i Estonia (1). W kategorii głównej największy średni przychód w 2013 roku uzyskały firmy z Czech z wynikiem 37,6 mln euro. Na kolejnym miejscu rumuńskie ze średnimi przychodami w wysokości 14 mln euro, a na trzecim polskie z wynikiem 8 mln euro. Zwycięzcą „Deloitte Technology Fast 50” została węgierska spółka Szallas.hu, która w tym roku zadebiutowała w zestawieniu. Firma zajmuje się internetową sprzedażą miejsc hotelowych. Na drugim miejscu znalazła się porównywarka finansowa Comperia.pl, której siedziba mieści się w Warszawie. Trzecie miejsce należy także do debiutanta: spółki High Tech Engineering Center z Serbii. W pierwszej dziesiątce uplasowały się jeszcze dwie polskie firmy: Netguru oraz ITMAGINATION. W głównym zestawieniu znalazło się 26 nowych firm, 10 awansowało, a 14 spadło. Przychody wszystkich 50-ciu firm, laureatów kategorii głównej, wyniosły w 2013 roku 386 mln euro. Średni wzrost wyniósł w ubiegłym roku 698 proc. (przychody 2009 w stosunku do 2013 roku). Średni wzrost przychodów polskich firm, które znalazły się w głównej części zestawienia, wyniósł 739%. Również w tym roku w Rankingu dominowały firmy zajmujące się oprogramowaniem, stanowiąc 52% wszystkich spółek. Powoli zmniejsza się liczba spółek internetowych, których odsetek zmalał z 27 do 24%, (ich łączny przychód to nadal 152,2 mln euro).

Firmy, które biorą udział w zestawieniu, muszą opracowywać, lub wytwarzać autorskie i/lub ponosić istotne nakłady na prace badawczo-rozwojowe, mieć strukturę własności, która wyklucza udziały większościowe zagranicznych inwestorów strategicznych oraz mieć siedzibę w jednym z krajów Europy Środkowej uczestniczących w programie (Albania, Bułgaria, Bośnia i Hercegowina, Chorwacja, Czechy, Estonia, Macedonia, Mołdawia, Czarnogóra, Polska, Rumunia, Serbia, Słowenia, Węgry, Łotwa, Litwa, Słowacja). Zwycięzcy środkowoeuropejskiego konkursu „Technology Fast 50 CE” automatycznie zostają zgłoszeni do ogólnoeuropejskiego „Technology Fast 500 EMEA”, który zostanie opublikowany pod koniec listopada br.

Bohdan Szafrański