Czy Polacy wybiorą unijny program emerytalny zamiast krajowych PPK, IKE, IKZE?
Ogólnoeuropejski Indywidualny Produkt Emerytalny (OIPE) będzie przydatnym rozwiązaniem dla osób, których kariera zawodowa związana jest z wykonywaniem pracy w różnych krajach członkowskich – uważa Antoni Kolek z Instytutu Emerytalnego.
OIPE nie będzie można znacjonalizować, albo przekształcić zgodnie z potrzebami władz
Należy zwrócić uwagę, że OIPE nie jest wprost konkurencją dla już funkcjonujących produktów emerytalnych, ale z czasem może być odbierany jako bezpieczniejsza – niepaństwowa – forma gromadzenia oszczędności.
Brak zaufania do państwa widoczny w skali rezygnacji z PPK oraz niepewność co do przyszłości OFE może spowodować, że to właśnie ponadnarodowy program emerytalny będzie odpowiedzią na bolączki polskiego systemu emerytalnego. OIPE nie będzie można znacjonalizować, albo przekształcić zgodnie z potrzebami władz.
Warto też pamiętać, że wprowadzając PPK ustawodawca wykluczył z tej formy oszczędzania samozatrudnionych. W ich wypadku OIPE może być bardziej konkurencyjny niż IKE, a dodatkowo wpływ na politykę inwestycyjną portfela OIPE może skłaniać do wybrania tej formy oszczędzania przez samozatrudnionych.
Czytaj także: Po likwidacji OFE w czasie kryzysu co wybrać IKE czy ZUS?
OIPE, oferta dla bogatszych Polaków?
W opinii Adama Czerniaka z Polityki Insight i SGH – OIPE będzie produktem komplementarnym do krajowych programów oszczędzania emerytalnego takich jak IKE, IKZE czy PPK, a Polacy nie będą rezygnować z już istniejących produktów, ponieważ nie będzie możliwości bezkosztowej konwersji jednego pakietu na drugi (będą musieli na przykład zapłacić podatek, jak przy zwykłym zerwaniu lokaty emerytalnej).
Część Polaków będzie jednak chciała zacząć oszczędzać w OIPE, ponieważ ten produkt będą mogli kupić od wszystkich unijnych instytucji finansowych, a nie tak jak w wypadku krajowych programów – wyłącznie od polskich banków, funduszy inwestycyjnych czy ubezpieczycieli.
Dzięki temu będą mogli w większym stopniu odkładać swoje oszczędności emerytalne na bardziej zdywersyfikowanym, często dającym wyższe zyski unijnym rynku kapitałowym. Taka perspektywa zachęci w szczególności najbogatszych oszczędzających.
To jak dużo osób zapisze się do programu OIPE będzie jednak zależeć, od tego, jakie rząd wprowadzi preferencje podatkowe dla tej formy oszczędzania na emeryturę – komentuje ekonomista Polityki Insight i SGH.
Czytaj także: Środki z OFE będzie można wypłacić w całości
Pytanie o ulgi podatkowe
Antoni Kolek zgadza się, że OIPE może być uzupełnieniem oferty inwestowania w instrumenty finansowe w innych państwach. Oszczędzający będzie mógł na przykład wybrać, czy chce zainwestować w akcje lub obligacje przedsiębiorstw zorientowanych na ochronę środowiska, albo zgodnych z innymi wartościami oszczędzającego.
Wadą OIPE mogą być relatywnie wyższe koszty, jakie instytucje finansowe będą pobierać za inwestowanie, ale to skutek możliwości uzyskania wyższej rentowności. Zdaniem eksperta dobrze by było, aby rząd przygotowując się do wdrożenia OIPE określił dodatkowe zachęty do oszczędzania, w postaci zwolnienia z podatku od zysków kapitałowych czy też braku podatków w wypadku dziedziczenia aktywów.
Dobrym rozwiązaniem byłoby także wprowadzenie ulgi podatkowej w podatku dochodowym od osób fizycznych.
Oszczędzanie bez granic i większa konkurencja na rynku produktów emerytalnych
Można założyć, że OIPE nie zastąpi krajowych systemów emerytalnych czy ogólniej systemów oszczędzania, a inicjatywa ta to raczej stworzenie nowych możliwości oszczędzania bez granic – zauważa Rafał Bogusławski z Analiz Online.
Możliwości inwestowania w produkty emerytalne w innych krajach mogą skłonić część osób, które dopiero rozpoczynają budowanie portfela emerytalnego do skorzystania z takiej oferty, zwłaszcza gdy krajowe instytucje nie zaproponują nowych rozwiązań
OIPE umożliwi nie tylko inwestowanie w różnych krajach, ale również przenoszenie środków przy zmianie miejsca zamieszkania. Projekt zakłada dostęp do indywidualnych produktów emerytalnych dystrybuowanych na jednolitych zasadach w całej Unii, jednak nie powinien spowodować masowego odpływu z PPK czy PPE.
Oczywiście dużo będzie zależeć od korzyści podatkowych, jakie zostaną zaproponowane w OIPE, ale można oczekiwać, że będzie to raczej poszerzenie możliwości inwestowania, niż transfer z już istniejących rozwiązań, bo jednak mało prawdopodobne wydaje się, żeby korzyści podatkowe w OIPE były większe niż w IKE czy IKZE, nie mówiąc już o PPK gdzie część wpłat ponosi pracodawca.
Możliwości inwestowania w produkty emerytalne w innych krajach mogą skłonić część osób, które dopiero rozpoczynają budowanie portfela emerytalnego do skorzystania z takiej oferty, zwłaszcza gdy krajowe instytucje nie zaproponują nowych rozwiązań.
To one będą musiały monitorować ofertę w innych krajach, aby uniknąć sytuacji, w której klienci z wyższym poziomem znajomości rynku wybiorą rozwiązania zagraniczne ze względu na brak takiej oferty w kraju.
OIPE może również zwiększyć presję na obniżenie opłat za zarządzanie. Większe instytucje finansowe korzystające z efektu skali będą w stanie zaoferować lepsze warunki, co może zaostrzyć konkurencję cenową.
W opinii eksperta Analiz Online OIPE to bardzo sensowna inicjatywa, która poszerzy spektrum możliwości indywidualnego oszczędzania na emeryturę, a to przy trendach demograficznych i niskich emeryturach z ZUS-u jest jedyną drogą do zgromadzenia odpowiedniego kapitału na „jesień życia”.
Czytaj także: IKE, IKZE, PPE, PPK, OFE, jak odzyskać swoje oszczędności w czasie pandemii?
