Czy Amerykanie ustalają politykę pieniężną dla całego świata?

Banki centralne krajów posiadających waluty wymienialne utrzymują  rezerwy zagraniczne w postaci krótkoterminowych papierów dłużnych, nominowanych w walutach, uznawanych za najbardziej stabilne.

Dolar dominuje w rezerwach banków centralnych

Od lat eksperci przewidują, że znaczenie dolara jako waluty rezerwowej będzie się zmniejszało, lecz wciąż blisko 60 % rezerw banków centralnych na całym świecie  jest nominowanych w dolarach.

Dla porównania, udział ten wynosił  w 1999 roku, gdy wprowadzano euro 71%. W ostatnich pięciu latach udział ten spadł o blisko 6 pkt proc., ale udział drugiej najważniejszej waluty – euro – jest trzykrotnie mniejszy.

Mimo, że chińska gospodarka powoli dogania amerykańską, a Chiny są największym na świecie eksporterem i posiadają największe na świecie rezerwy walut zagranicznych, niewiele ponad 2% rezerw trzymanych jest w papierach nominowanych w chińskich renminbi.

Udział ten od roku 2016 wzrasta, ale powoli. Chińska waluta wciąż jest postrzegana jako zależna od decyzji polityków, którzy nie są demokratycznie kontrolowani.  

1 % rezerw banków centralnych we frankach szwajcarskich

Udział japońskich jenów w rezerwach zagranicznych banków centralnych w ostatnich pięciu latach znacząco wzrósł i jest 3-krotnie większy niż waluty chińskiej, mimo że gospodarka Japonii od blisko 30 lat znajduje się w stagnacji, a Bank Japonii w ostatnich latach prowadził bardzo agresywną politykę pieniężną, której celem było osłabienie jena.

Czwarte miejsce wśród walut rezerwowych zajmuje funt szterling i utrzymuje się od lat na podobnym poziomie (ponad 4% rezerw zagranicznych jest nominowanych w funtach), mimo osłabienia jego wartości wobec innych walut. Mniej niż 1 % rezerw nominowanych jest we frankach szwajcarskich – walucie, której kurs wobec dolara wzrósł od końca 2015 roku o ponad 10%.

Co Amerykanie zyskują na silnej pozycji dolara?

Utrzymująca się (choć słabnąca) dominacja dolara daje Stanom Zjednoczonym różne korzyści. Popyt na dolary na rynkach światowych jest większy niż wynikający tylko z transakcji handlowych.

Dzięki dominacji dolara Rezerwa Federalna ustala politykę pieniężną dla całego świata, która dla wielu krajów nie jest optymalna

Chociaż od 50 lat waluta amerykańska nie jest wymienialna na złoto, jest honorowana, jakby była cennym kruszcem lub niezbędnym surowcem. Stany Zjednoczone mogą więc swój deficyt handlowy pokrywać dolarami, produkowanymi przez jej bank centralny – Rezerwę Federalną.

Nie muszą też utrzymywać znaczących rezerw walut zagranicznych, gdyż dolar jest jednocześnie walutą amerykańską i międzynarodową.

W efekcie rezerwy zagraniczne Rezerwy Federalnej wynoszą zaledwie 140 mld USD i są mniejsze niż… rezerwy Narodowego Banku Polskiego, które w kwietniu 2021 roku wyniosły 155,7 mld USD.   

Dzięki dominacji dolara Rezerwa Federalna, kierując się wewnętrznymi warunkami (poziomem bezrobocia w USA, inflacją, itp.) ustala politykę pieniężną dla całego świata, która dla wielu krajów nie jest optymalna.

Rezerwy zagraniczne banków centralnych w końcu roku w mln USD

Źródło: Międzynarodowy Fundusz Walutowy

1. Rezerwy nieprzydzielone to różnica między łącznymi rezerwami dewizowymi w tabeli Międzynarodowych Statystyk Finansowych (IFS), a łącznymi rezerwami podawanymi przez MFW (tzw Zagregowany Skład Rezerw Walutowych, czyli COFER). Obejmuje rezerwy walutowe tych krajów, które nie podlegają COFER, ale których łączne rezerwy walutowe są uwzględnione w światowej tabeli IFS.