Cnoty kardynalne zakonnika i… samorządowca

– Często zewnętrzny ogląd osoby niezwiązanej ze środowiskiem, ale mającej wiedzę o regulacjach i metodach działania jest cenny, pozwala wyrobić sobie pogląd na sposób realizacji celów postawionych przed samorządem – podkreślił Zbigniew Fornal.

Fot. Marzena Stokłosa

Ekspert CPBiI nadmienił, że w programach licznie organizowanych w tym jubileuszowym roku konferencji samorządowych nie podjęto wyraźnie kwestii dalszego rozwoju polskich samorządów. Tę właśnie lukę wypełnić miało – i wypełniło z powodzeniem – spotkanie organizowane przez Związek Banków Polskich, Centrum Prawa Bankowego i Informacji oraz redakcję „Europejskiego Doradcy Samorządowego”. Zbigniew Fornal wyraźnie podkreślił, że organizatorzy spotkania podeszli do niełatwego zadania w sposób nader wyważony – pamiętając, że w konferencji biorą udział osoby z różnych kręgów i środowisk.

Ekspert CPBiI przypomniał, że jednym z celów nowoczesnej samorządności ma być otwarcie potencjału społecznego. – Mamy świadomość, że bez otwarcia potencjału społecznego nie będzie skoku cywilizacyjnego – zaznaczył. Tymczasem po przeanalizowaniu przez organizatorów konferencji jakże licznych strategii rozwojowych samorządów polskich dał się zauważyć jeden niepokojący trend: z reguły nie zaprasza się do dyskusji nad strategiami rozwojowymi młodego pokolenia. A przecież otwarcie potencjału społecznego – obok edukacji społecznej i kreowania elit, rozumianych w kategorii zdolności brania odpowiedzialności za drugiego człowieka, stanowią jedne z najistotniejszych zadań dla lokalnych struktur samorządowych na kolejne lata. – W tle jest jeszcze jedna sprawa (…) kwestia nowej umowy społecznej. Ta umowa powinna na nowo zdefiniować model społeczeństwa i demokracji na miarę wyzwań, jakie stoją przed Polską – uczestnikiem globalnego rynku – dodał ekspert CPBiI.

Nawiązując do przedpołudniowej prelekcji prof. Jerzego Stępnia, Zbigniew Fornal przypomniał, że w średniowiecznej Europie zakony były tymi instytucjami, które współtworzyły fundamenty nowoczesnej samorządności. – Dominikanie powstali równocześnie z miastami średniowiecznymi Europy i w tych miastach byli świadkami narodzin organizacji samorządowych. Orężem ich działania jest dialog, będący podstawą komunikacji społecznej – a ta moim zdaniem jest kluczem do uruchomienia największego czynnika rozwoju małych ojczyzn, jakim jest drzemiący potencjał w lokalnych społecznościach – te słowa skierowane zostały do kolejnego prelegenta – o. dr. Pawła Krupy OP, dyrektora Instytutu Tomistycznego w Warszawie.

Przedstawiając historię zgromadzenia, które w przyszłym roku obchodzi 800-lecie powstania, o. Paweł Krupa podkreślił związek zakonu dominikanów z miastami średniowiecznej Europy. Zarówno miasta, jak i dominikanów łączyła właśnie samorządność. Charakter ewidentnie samorządowy miały cechy rzemieślnicze, z ducha samorządności powstały też pierwsze europejskie uczelnie – jak choćby uniwersytet w Bolonii, stworzony przez samych studentów, którzy zebrali się w grupę, ustalili reguły i opłacili wykładowców. Zarówno cechy, jak i uczelnie nierzadko korzystały ze wsparcia Kościoła – co również było oznaką dążenia ku samorządności; funkcjonowanie na terenie kościelnym nie rodziło bowiem zależności wobec lokalnego władcy świeckiego. Podobnie demokratyczny charakter ma również Zakon Kaznodziejski. – U dominikanów wszystkie władze zakonne są wybierane przez członków lub delegatów. Dodatkowo każdy przełożony otoczony jest radą, również wybieraną oddolnie. Ma ona pilnować, żeby nie nachodziły pokusy rządzenia absolutnego – wyjaśnił o. Paweł Krupa. Charakter demokratyczny mają również prawa regulujące funkcjonowanie wspólnoty zakonnej: obok niezmiennej reguły, składającej się jedynie z fundamentalnych zasad, istnieją konstytucje regulujące szczegóły życia braci – ich naruszenie, choć naganne, nie oznacza automatycznie popełnienia grzechu. Dodatkowo konstytucje te mogą być – i co jakiś czas faktycznie są – zmieniane przez Kapitułę Generalną. – To wszystko wymaga komunikacji, ciągłych rozmów, dialogu i sprawozdawczości – podkreślił prelegent, wskazując na te same aspekty, które mają fundamentalne znaczenie dla współczesnych wójtów, burmistrzów czy prezydentów miast.

Fot. Marzena Stokłosa

Mówiąc o nadrzędnym zadaniu zakonu dominikanów, jakim jest komunikacja – głoszenie prawdy Bożej, przekazu ewangelicznego – prelegent nadmienił, że, podobnie jak zakonnicy, również i samorządowcy muszą uczyć się najpierw komunikacji między sobą – w samorządzie, radzie itp. – aby zyskać doświadczenie i wiedzę, czym jest dialog. Do cech właściwej komunikacji o. Paweł zaliczył:

• dobre przygotowanie merytoryczne,
• przekonanie do tego, co się mówi,
• klarowny plan wypowiedzi,
• trzymanie się tematu, bez zbędnych dygresji
• prostotę języka – tak, żeby wszyscy ludzie byli w stanie zrozumieć wypowiadane treści.

Oficjalną część obrad zakończył prezes Związku Banków Polskich Krzysztof Pietraszkiewicz. Zwrócił uwagę na konieczność gruntownego przeglądu przepisów regulujących kwestie ważne dla samorządów, ale i sektora finansowego. Zdaniem prezesa ZBP, funkcjonowanie przez kilka lat w rygorze formuły nadmiernego deficytu zaowocowało wieloma nadmiernymi regulacjami, nierzadko z pominięciem zasady proporcjonalności. Inne wyzwanie wiąże się ze sferą project management. – Musimy się uczyć nowych metod zarządzania projektami i nie bać się tego – dodał Krzysztof Pietraszkiewicz. Ważną kwestią jest oczywiście reforma systemu pozyskiwania środków przez gminy i powiaty – z czym wiąże się konieczność wytłumaczenia władzom centralnym tego, jak pokrywać ubytki, które pojawią się w wyniku nowych regulacji podatkowych, pozwalających na transferowanie środków z określonego typu podatków do samorządów. Prezes Pietraszkiewicz zaapelował również o cierpliwość w upowszechnianiu na polskim rynku projektów z zakresu PPP.

Fot. Marzena Stokłosa

Uroczystym zwieńczeniem obrad była jubileuszowa gala. Do zgromadzonych na sali samorządowców, bankowców, dziennikarzy i ekspertów zwrócił się prezes Związku Banków Polskich. – W środowiskach, które są tu reprezentowane, zatrudnionych jest pół miliona ludzi. Tak się składa, że zarówno samorząd terytorialny, jak i ZBP jest w trakcie obchodów 25-lecia swej aktywności. (…) Postanowiliśmy powiedzieć po ludzku: dziękujemy – powiedział Krzysztof Pietraszkiewicz. – Tylko dzięki wspólnemu wysiłkowi, głównie myślę tu o samorządowcach, powstało w Polsce wiele pięknych miejsc.

Następnie wręczono wyróżnienia za zasługi dla dialogu pomiędzy samorządami terytorialnymi a sektorem finansowym i działaniami na rzecz rozwoju rynku finansowego dla samorządów terytorialnych. Nagrodą, przyznawaną z okazji 25-lecia współpracy obu środowisk, był jubileuszowy srebrny numizmat z podobizną Kazimierza Wielkiego. Postać władcy wybrano nieprzypadkowo – to właśnie Kazimierz Wielki miał szczególne zasługi w lokacji miast na ziemiach polskich. Z kolei przedstawiciele mediów otrzymali medale z podobizną Adama Mickiewicza.

Wyróżnieni za zasługi dla dialogu pomiędzy samorządami terytorialnymi a sektorem finansowym i działaniami na rzecz rozwoju rynku finansowego dla samorządów terytorialnych.

Fot. Marzena Stokłosa

Nagrody wręczał przewodniczący kapituły odznaczenia, prezes ZBP Krzysztof Pietraszkiewicz oraz sekretarz kapituły – dyr. Arkadiusz Lewicki. Wyróżnienia przyznano w następujących kategoriach:

• Samorządowcy
• Organizacje samorządu terytorialnego
• Bankowcy
• Szczególnie zasłużone osoby z sektora bankowego i samorządowego (otrzymały Odznaki Honorowe ZBP)
• Tytuły prasowe, stacje radiowe.

Niektórzy z uczestników zostali również uhonorowani przez redakcję czasopisma „Europejski Doradca Samorządowy”. Jubileuszowe dyplomy wręczali: jego redaktor naczelny Maciej Małek oraz wiceprezes zarządu Centrum Prawa Bankowego i Informacji Andrzej Wolski.

Karol Jerzy Mórawski