BTE do poprawki. Trybunał Konstytucyjny zakwestionował art. 96 ust 1 i 97 ust. 1 Prawa bankowego

Werdykt Trybunału stanowi odpowiedź na połączone pytania prawne Wydziału V Gospodarczego  Sądu Rejonowego w Koninie. W dniu 21 września 2012 roku SR w Koninie podjął dwa postanowienia w celu skierowania do Trybunału Konstytucyjnego zapytania odnośnie zgodności art. 96, 97 oraz 98 ustawy – Prawo bankowe (są to przepisy upowązniajace instytucje finansowe do wystawiania bankowego tytułu egzekucyjnego oraz określające zasady jego wystawiania). Zdaniem konińskiego sądu, wspomniane przepisy pozostają w kolizji zarówno z kilkoma artykułami Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej jak również z art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

– W związku z rozpoznawaniem przedmiotowej sprawy przez Sąd Rejonowy w Koninie V Wydział Gospodarczy nasunęła się sądowi pierwszej instancji wątpliwości co do zgodności wyżej wskazanych przepisów z powołanymi w sentencji normami konstytucyjnymi i międzynarodowymi – czytamy w uzasadnieniu jednego ze skierowanych do Trybunału wniosków.

Jakie były główne zarzuty konińskiego sądu odnośnie BTE? Wystawianie tytułów egzekucyjnych, których moc prawna jest równa mocy prawomocnych orzeczeń sądowych, narusza zasadę nemo iudex in causa sua (nikt nie może być sędzią w swojej sprawie) – uważają sędziowie konińskiego SR. Inny zarzut odnosi się do nierównego traktowania podmiotów gospodarczych – autorzy wniosku do TK  twierdzą, iż przywilej takowy nie powinien przysługiwac jedynie pewnej grupie przedsiębiorców.

Z zarzutami konińskiego sądu nie zgodził się zarówno Prokurator Generalny jak również przedstawiciele Sejmu RP. – Sąd pomija złożony charakter niektórych z wymienionych jako wzorce kontroli przepisów, które składają się z kilku jednostek redakcyjnych i pozwalają na rekonstrukcję różnych norm konstytucyjnych – ocenia Prokurator Generalny we wniosku do TK, sugerującym konieczność pozostawienia BTE w polskim systemie prawnym. W tym samym wniosku Prokurator Generalny zacytował wcześniejszy wyrok Trybunału z dnia 26 stycznia 2005 roku (sygnatura P 10/04), nie dopatrujący się naruszenia konstytucji przez przepisy wprowadzajace BTE:

– Oceniając zaskarżone rozwiązanie, przyjęte na gruncie Prawa bankowego, pod kątem naruszenia konstytucyjnych gwarancji do sądu, Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż „[n]ie może ulegać wątpliwości, że kwestionowane regulacje prawa bankowego dopuszczające możliwość wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego nie zamykają drogi do sądu, a więc do domagania się przez dłużnika banku rozpoznania merytorycznego sprawy.” – czytamy w uzasadnieniu tamtego werdyktu.

Podczas posiedzenia w dniu 14 kwietnia 2015 roku Trybunał Konstytucyjny w składzie: Marek Kotlinowski – przewodniczący, Teresa Liszcz – sprawozdawca, Stanisław Rymar, Andrzej Rzepliński, Piotr Tuleja, protokolant: Krzysztof Zalecki, uznał jednak, iż dwa przepisy spośród wskazanych przez Sąd Rejonowy w Koninie – tj. art. 96 ust. 1 oraz art. 97 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe  niezgodne z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Trybunał podjął również decyzję, iż przepisy te stracą moc obowiązującą z dniem 1 sierpnia 2016 roku. Votum separatum w tej sprawie złożył sędzia TK Andrzej Rzepliński. Zdaniem sędziów TK, ustawodawca powinien rozważyć inną formę ochronę wierzytelności bankowych.

Karol Jerzy Mórawski