Bankowość spółdzielcza: System Ochrony Zrzeszenia BPS – wyzwania i dokonania

Sławomir Czopur

Działalność bankowa niewątpliwie wyma­ga rozwagi, nie może być jednak pozba­wiona odwagi, bez której trudno spro­stać stojącym przed środowiskiem wyzwaniom. Udział w tegorocznym Forum Liderów Banko­wości Spółdzielczej był dla mnie osobiście dobrą okazją do zaprezentowania Systemu Ochrony Zrzeszenia BPS oraz przedstawienia najważniej­szym instytucjom regulującym i nadzorującym działalność sektora bankowości spółdzielczej najważniejszych wyzwań, z jakimi mierzymy się w codziennej pracy.

Zapobieganie sytuacjom kryzysowym

System Ochrony Zrzeszenia BPS powstał 31 grudnia 2015 r. W tym dniu umowę podpisało 241 banków spółdzielczych należących do Zrze­szenia BPS oraz Bank BPS S.A. Głównym celem powołanego systemu ochrony jest zapewnienie wsparcia w przypadku wystąpienia trudności z utrzymaniem płynności lub wypłacalności któ­regokolwiek banku, będącego jego uczestnikiem.

Powstanie w Zrzeszeniu BPS systemu ochro­ny poprzedziła długa dyskusja. Przedstawiciele banków spółdzielczych rozważali nie tylko ko­rzyści płynące z wstąpienia do systemu ochrony, ale także zgłaszali szereg wątpliwości. W szcze­gólności obawiano się, że ustanowione w sys­temie ochrony reguły kontrolne ograniczające ryzyko mogą w nadmierny sposób ograniczyć swobodę prowadzenia działalności i odebrać samodzielność podejmowania najważniejszych dla banków decyzji.

W mojej subiektywnej opinii, praktyka po­kazała, że działalność w bardziej zintegrowanej grupie daje więcej korzyści, a wspólnie wypraco­wane reguły przyczyniają się do poprawy bezpie­czeństwa działalności. Wzajemne wsparcie i sa­mokontrola nabierają szczególnego znaczenia, gdy instytucje finansowe działają pod wspólna marką „bank spółdzielczy”. System ochrony zabezpiecza przed zachwianiem reputacji poje­dynczego banku, co mogłoby niekorzystnie od­bić się na całym sektorze. Podstawowym dzia­łaniem jest więc zapobieganie sytuacjom kry­zysowym, a tym samym utrzymanie wysokiego zaufania do sektora bankowości spółdzielczej.

Potwierdzeniem wyrażonej opinii może być liczba banków, które zdecydowały się na zawar­cie umowy w kolejnych miesiącach działalności Systemu Ochrony Zrzeszenia BPS. W pierw­szym półroczu do systemu przystąpiło 18 banków spółdzielczych, na koniec 2016 r. system tworzyło już 278 banków spółdzielczych i Bank BPS S.A., a w dniu otwarcia Forum Liderów Bankowości Spółdzielczej należało doń już 289 instytucji.

Tym samym w Zrzeszeniu BPS poza syste­mem ochrony pozostają 64 banki spółdzielcze. Z tej liczby siedem wyraziło wolę przystąpienia do systemu ochrony, z czego trzy mają szanse na przystąpienia do Systemu Ochrony Zrzeszenia BPS jeszcze w tym roku.

Monitorowanie ryzyka

Podstawową funkcjonowania systemu ochrony są spółdzielcze zasady samokontroli i samopomocowości. Utworzenie sytemu ochrony wymagało ustanowienia reguł mo­nitorowania ryzyka poszczególnych banków oraz zasad funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej.

Do oceny ryzyka wykorzystywany jest Wewnętrzny System Oceny Ban­ków. System ten oparty jest na ...