Bankowość spółdzielcza: Spółdzielczy System Ochrony SGB – dokonania i wyzwania

Adam Skowroński

System Ochrony Zrzeszenia SGB zakłada­ło 191 banków spółdzielczych oraz SGB­-Bank S.A. Dziś, po blisko dwóch latach, jest nas w sumie 197, a poza systemem w zrze­szeniu działają tylko trzy banki. Czujemy się sil­ni w grupie – zarówno pozycją naszych banków, wszak zagregowane aktywa na koniec czerwca 2017 r. wyniosły ponad 44 mld zł, jak ilością placówek (1613) i zaangażowaniem 11 756 pracowników. W coraz większym stopniu od­czuwamy przywileje bycia w systemie ochrony: łączny współczynnik kapitałowy kształtuje się na wysokim, bezpiecznym poziomie 18,30%, podczas gdy na koniec 2015 r. wynosił on 16,09%, a płynność możemy spełniać na po­ziomie grupowym, dzięki czemu nasz zagrego­wany wskaźnik LCR osiąga poziom 227% (mi­nimum wynosi 80%).

Przede wszystkim bezpieczeństwo

System ochrony to również zapewnienie bezpieczeń­stwa funkcjonowania, a ponieważ mamy 268 mln zł Fun­duszu Pomocowego oraz 1 669 mln zł Minimum Depo­zytowego, nasze możliwości pomocowe są znaczne. Co ważniejsze, trzy filary działalności prewencyjnej również przynoszą efekty. Korzystamy z ustaleń audytów, moni­toringu i działań prewencyjnych oraz pomocy w zakresie procedur wzorcowych i zarządzania ryzykiem. Szczególnie cieszy, kiedy efekty tej pracy pozwalają ograniczyć możli­wość materializacji wysokiego ryzyka.

Istotnym ograniczeniem możliwości zwiększenia zabez­pieczenia finansowego IPS-SGB jest zmiana sposobu wyli­czania składek na Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Z jed­nej strony pojawiają się pozytywne informacje dotyczące mniejszych obciążeń z tego tytułu – funkcjo­nowanie w IPS zmniejsza koszty wpłat na BFG z uwagi na wyższą adekwatność kapitałową oraz dodatkowy czynnik ryzyka w postaci obniżki o 15% z tytułu uczestnictwa w systemie; z dru­giej zaś – powiązanie składek na Fundusz Po­mocowy ze składkami na BFG sprawia, iż dłużej będzie on tworzony.

System monitoringu pracuje od samego po­czątku utworzenia spółdzielni, dzięki czemu mamy pełny obraz sytuacji banków w IPS-SGB. A choć sytuacja jest lepsza niż w bankach komer­cyjnych i pozostałych bankach spółdzielczych, dostrzegamy pewne zagrożenia związane z jako­ścią portfela kredytowego u naszych uczestników. Średni wskaźnik jakości portfela kredytowego banków spółdzielczych kształtuje się, wg stanu na koniec czerwca br., na poziomie 4,46% i mimo bardzo dobrego zabezpieczenia rezerwami celo­wymi (43%) dostrzegamy tendencję wzrostową.

Część powyższego wzrostu wynika z niskiego przyrostu kredytów (4,8% r./r.) i statystycznego zachowania portfela kredytowego, który ma tendencję do pogorszenia jakości wraz z jego wiekiem – część wynika z ustaleń audytu IPS­-SGB, niestety duży odsetek to efekt kondycji ekonomicz­no-finansowej podmiotów i spłacalności kredytów. Wyda­je się, iż ten rodzaj ryzyka będzie największym wyzwaniem na nadchodzące kwartały.

Zarówno audyt IPS-SGB, jak i system monitoringu wykazały, iż w pojedynczych bankach spółdzielczych wciąż występują grupy kredytobiorców powiązanych. O ile spra­wa wynika z uwagi na niewielki zasięg terytorialny działa­nia lub dużą penetrację lokalnego rynku, trudno mówić o nienaturalnych procesach, natomiast wciąż ustalamy z bankami potrzeby weryfikacji wysokości części zaangażo­wań i przekroczeń limitów dużych ekspozycji.

Jednym z wymogów systemu ochrony jest posiadanie bazy kredytów charakteryzujących się niewykonaniem zobowiązania. Taki produkt pozwoli zarówno lepiej mo­...