Bankowość i Finanse | Zasłużony dla Bankowości | Współtworzył ZBP i polską bankowość w każdym jej aspekcie

Krzysztof Pietraszkiewicz aktywnie uczestniczył w kształtowaniu zarówno struktury, jak i polityki izby gospodarczej polskiej branży finansowej – początkowo jako dyrektor Biura ZBP, powołany na to stanowisko w 1991 r. przez ówczesnego prezesa ZBP Mariana Krzaka, a następnie jako dyrektor generalny ZBP – do 2003 r., kiedy to z woli Walnego Zgromadzenia został prezesem ZBP. Przy współudziale grupy młodych, ambitnych ludzi o szerokich horyzontach, dysponujących niezbędną praktyką w bankowości wykreował w krótkim czasie całkiem nową jakość. „Dyrekcja z Krzysztofem Pietraszkiewiczem z wielkim zaangażowaniem, w skromnych warunkach lokalowych, przy niedużym personelu podjęła bardzo ambitne zadania, o których nawet nie myśleliśmy, gdy tworzyliśmy ZBP” – tak pracę Biura już po niespełna roku jego funkcjonowania ocenił podczas II Walnego Zgromadzenia ZBP Marian Krzak.

Aktywność i zaangażowanie

Dziś śmiało można powiedzieć, że w ponad 32-letniej historii Związku Banków Polskich nie było inicjatywy, projektu bądź innego wydarzenia, w którego realizację nie byłby zaangażowany obecny prezes. To właśnie Krzysztofowi Pietraszkiewiczowi izba zawdzięcza obecną formułę funkcjonowania, wciąż aktualną pomimo upływu przeszło trzech dekad. Kiedy po ustanowieniu w Polsce społecznej gospodarki rynkowej kształtował się nowoczesny sektor bankowy, jego twórcy uzmysłowili sobie potrzebę powołania organizacji spajającej i wspierającej rozwój banków.

Na początku lat 90. w poszukiwaniu optymalnej koncepcji takiej reprezentacji, wykorzystującej najlepsze doświadczenia dojrzałych gospodarek, poddano analizie statuty organizacji takich, jak Związek Banków Austriackich, Stowarzyszenie Brytyjskich Bankierów, Francuskie Stowarzyszenie Banków i Federalny Związek Banków Niemieckich. Koncepcji, jak miałaby wyglądać podobna instytucja w warunkach dynamicznie modernizującej się Polski, było wiele, prezentowali je zarówno praktycy bankowości, jak i eksperci z dziedziny prawa.

Konsensus zaproponował Krzysztof Pietraszkiewicz, który – pełniąc wcześniej funkcję sekretarza Zespołu ds. Pluralizmu Związkowego podczas obrad Okrągłego Stołu – wykazywał niezwykły talent znajdowania rozwiązań uwzględniających potrzeby, oczekiwania oraz specyfikę wszystkich interesariuszy. Jego koncepcja izby gospodarczej idealnie wpasowywała się w cele, jakie stawiało sobie młode środowisko bankowe, pozwalała włączyć w budowanie siły sektora wszystkich jego członków, od dużych podmiotów wywodzących się ze struktur Narodowego Banku Polskiego, poprzez powstające od podstaw komercyjne instytucje finansowe i wchodzące na rodzimy rynek grupy kapitałowe, aż po bankowość spółdzielczą, stanowiącą fundament rozwoju lokalnego. Wskazany kierunek okazał się trwały i niewrażliwy na zawirowania i dynamiczne zmiany natury organizacyjnej, prawno-politycznej czy technologicznej: ZBP równie skutecznie reprezentował polską bankowość podczas wypracowywania podstaw ustawowych dla funkcjonowania sektora w nowych warunkach, w toku bezprecedensowego procesu integracji polskiej gospodarki ze strukturami europejskimi, jak i w niełatwych czasach kryzysu lat 2007-2011 czy pandemii COVID-19.

Umiejętność przewidywania

To, co w szczególnym stopniu wyróżniało, i w dalszym ciągu wyróżnia obecnego prezesa, to umiejętność trafnego diagnozowania zarówno aktualnych, jak i nadchodzących dopiero wyzwań oraz proponowania trafnych i długofalowych rozwiązań. Jako przyrodnik z wykształcenia, Krzysztof Pietraszkiewicz doskonale rozumie, iż gospodarka, podobnie jak świat natury, kieruje się uniwersalnymi prawidłami, a konsekwencje podejmowanych działań ujawniają się z reguły w dłuższej perspektywie. To właśnie z jego inicjatywy zrodziła się koncepcja powoływania w tym celu specjalnych rad i komitetów przy ZBP, która w kolejnych dekadach po wielekroć potwierdzała słuszność tych decyzji. Gremia te, tworzone przez ekspertów bankowych wspólnie z pełniącymi funkcje kierownicze przedstawicielami ZBP, pełnią rolę integrującą środowisko bankowe wokół wspólnie realizowanych, najważniejszych przedsięwzięć sektorowych w tak aktualnych obszarach jak technologie, bezpieczeństwo czy obrót bezgotówkowy. Wymianie doświadczeń i opinii pomiędzy przedstawicielami branży bankowej, administracji publicznej i środowiska naukowego służą z kolei rozliczne konferencje, sympozja i przedsięwzięcia popularyzatorskie, powstałe bądź to z inicjatywy, bądź przy wydatnym wsparciu obecnego prezesa, wśród których warto wspomnieć choćby Forum Bankowe, Forum Liderów Banków Spółdzielczych, Kongres Prawa Bankowego i Informacji, Kongres Gospodarki Elektronicznej, Horyzonty Bankowości, Kongres Finansowania Nieruchomości, Forum Usług Płatniczych czy też Klub Polska 2025+.

Wylęgarnia ekspertów

Obserwując proces transformacji ustrojowej Polski, którego integralnym elementem były dynamiczne i wielowątkowe zmiany legislacyjne, obejmujące również prawne fundamenty funkcjonowania sektora, Krzysztof Pietraszkiewicz za jeden z priorytetów uznał utworzenie w szeroko pojętych strukturach ZBP swoistego think-tanku, grupującego najwybitniejszych specjalistów z dziedziny prawa bankowego, finansowego i gospodarczego. Tak powstała Bankowa Spółka Prawnicza, przekształcona z czasem w Centrum Prawa Bankowego i Informacji. Do najdonioślejszych zasług ZBP oraz CPBiI należy m.in. wypracowanie stabilnych podstaw funkcjonowania polskiej bankowości, jakie stanowi uchwalona w 1997 r. i obowiązująca po dziś dzień ustawa Prawo bankowe, ustawa o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających czy też przepisy regulujące zasady gwarantowania depozytów i przymusowej restrukturyzacji banków. Spółka jest również wydawcą „Miesięcznika Finansowego BANK”, nieprzerwalnie publikowanego od ponad 30 lat, którego najnowszy egzemplarz trzymacie Państwo w ręku.

Na początku lat 90. z inicjatywy ZBP utworzona została fundacja, będąca dziś liderem edukacji ekonomicznej w Polsce – Warszawski Instytut Bankowości. Równolegle toczyły się prace nad stworzeniem nowoczesnego systemu płatniczo-rozliczeniowego, umożliwiającego sprawną obsługę rozliczeń finansowych w warunkach wolnego rynku i zbliżającej się globalizacji. W tym celu, już 22 listopada 1991 r. staraniem reprezentantów ZBP i 16 polskich banków, powołano Krajową Izbę Rozliczeniową, której profil działalności dziś obejmuje również dostarczanie innowacyjnych rozwiązań dla cyfrowej gospodarki i administracji publicznej. Rok później powstało Bankowe Przedsiębiorstwo Telekomunikacyjne Telbank, utworzone staraniem sektora bankowego i banku centralnego. Bez tych instytucji polski sektor finansowy nie miałby szans uzyskać w pełni zasłużonego statusu globalnego lidera w dziedzinie digitalizacji, a Polacy i polskie firmy nie mogłyby korzystać z wygodnych, szybkich i bezpiecznych usług finansowych online.

Krzysztof Pietraszkiewicz zdawał sobie sprawę z doniosłej roli informacji gospodarczych dla sprawnego funkcjonowania rynku finansowego, w tym ograniczania prób oszukańczych oraz wykorzystywania systemu finansowego do działalności przestępczej. Jego starania w tej dziedzinie uwieńczone zostały utworzeniem takich instytucji otoczenia okołobankowego, jak Biuro Informacji Kredytowej, Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor czy też Krajowe Centrum Cyberbezpieczeństwa. Wychodząc z założenia, że najbardziej narażonym na przestępcze zakusy ogniwem systemu finansowego jest konsument, ZBP pod kierownictwem obecnego prezesa podejmował szereg inicjatyw, mających na celu zarówno systemową ochronę klienta banków, jak i propagowanie bezpiecznych form korzystania z dobrodziejstw cyfrowej gospodarki.

Zaangażowanie społeczne

Wymienione powyżej liczne działania pro publico bono to tylko skromna część aktywności Krzysztofa Pietraszkiewicza, która nie ograniczała się jedynie do Związku Banków Polskich czy też sektora finansowego. Dostrzega on bowiem potrzebę wyrównywania możliwości i stwarzania szans dla godnego funkcjonowania w społeczeństwie osób z niepełnosprawnościami, czego wyrazem była aktywność na niwie takich organizacji, jak Fundacja Integracja czy Porozumienie bez Barier. O tym, że usługi finansowe muszą być dostępne dla wszystkich bez wyjątku, prezes ZBP wspominał podczas każdej konferencji czy spotkania środowiska bankowego, uwypuklając doniosłą rolę, jaką w sferze inkluzywności odegrać mogą innowacje technologiczne.

Skoro już o innowacjach mowa, Krzysztof Pietraszkiewicz zdawał sobie sprawę z tego, że jedynym gwarantem utrzymania pozycji w rozpędzającym się wyścigu technologicznym jest ścisła współpraca środowiska naukowego i biznesowego. Stąd jego zaangażowanie w prace Polskiego Forum Akademicko-Gospodarczego, którym kierował w latach 2018–2022, a obecnie pełni w nim funkcję wiceprezesa, jak również nieustające wysiłki, by nowinki technologiczne z obszaru finansów trafiały pod strzechy. Przekuciem tej idei w czyn było powołanie Koalicji na Rzecz Obrotu Bezgotówkowego, które to przedsięwzięcie wyprzedziło powszechne trendy, a potwierdzeniem słuszności obranego kierunku stała się pandemia COVID-19, którą Polacy i polscy przedsiębiorcy mogli przejść łagodniej również dzięki powszechnej dostępności instrumentów płatności elektronicznych.

W dawnych czasach, kiedy jeszcze kalendarz nie był w powszechnym użyciu, historycy datowali kolejne okresy w dziejach państw czy instytucji, odwołując się do określonych osób. Określenie minionych trzech dekad historii ZBP i polskiego sektora bankowego „epoką Krzysztofa Pietraszkiewicza” wydaje się być w tym kontekście jak najbardziej adekwatne…

Przedstawiciele świata polityki, nauki i bankowości o ZBP i jego prezesie

Marek Belka
Prezes Rady Ministrów w latach 2004–2005, prezes Narodowego Banku Polskiego w latach 2010–2016:

Krzysztofa Pietraszkiewicza poznałem, gdy nie był jeszcze legendarnym „Panem Prezesem Pietraszkiewiczem”. Trudno jednak przypomnieć sobie czasy, gdy nie był związany ze Związkiem Banków Polskich. Pan prezes w swojej karierze w ZBP przeżył wielu premierów, ministrów finansów czy szefów NBP (w tym kilkukrotnie mnie), ale sam on ostał się swoistą jednoosobową instytucją umacniającą polski rynek finansowy.

Choć nie zawsze mieliśmy to samo zdanie na kilka tematów, to wiem, że w bankach widział on nie tylko instytucje finansowe, ale także zwierciadło siły i stabilności polskiego państwa.

Krzysztofie! Bardzo dziękuję Ci za Twoje oddanie polskiej sprawie i za naszą współpracę przez te – jakby nie patrzeć – kilkadziesiąt już lat.

Zdrowia i dalszego spełniania marzeń!

Jan Krzysztof Bielecki
Prezes Rady Ministrów w roku 1991, prezes Banku Pekao SA w latach 2003–2009:

Dzisiaj trudno wyobrazić sobie Związek Banków Polskich bez prezesa Krzysztofa Pietraszkiewicza. Każdy następca będzie musiał zmierzyć się z tym wyzwaniem i wypracować swój własny styl. Wysokie standardy i profesjonalizm będą z pewnością dobrym początkiem.

Prof. Elżbieta Mączyńska
prezes honorowy Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego:

Transformacja ustrojowa oznaczała przemianę jakościową polskiej bankowości. Instytucje finansowe wykorzystały to, co w ekonomii i zarządzaniu nazywa się żabim skokiem, wdrażając innowacje bez etapów przejściowych. Dzięki temu Polska stała się liderem w takich dziedzinach, jak bankowość internetowa czy nowoczesne rozwiązania płatnicze. Potwierdzają to liczne, światowe nagrody dla polskich banków. Bankowość zaś stała się wzorem dla wielu branż, zapewniając dostęp do nowoczesnych usług, banki wpływały na przemiany systemowe polskich firm, pomagając tworzyć przewagi konkurencyjne. Działania na rzecz ubankowienia społeczeństwa przysłużyły się sektorowi bankowemu, gospodarce i zwykłym ludziom.

Szczególną rolę w tych procesach odegrał Związek Banków Polskich. Dotyczy to także sfery edukacyjnej, analitycznej i publikacyjnej. Sama odsyłałam i odsyłam studentów do publikacji i periodyków ZBP, wyróżnia je holistyczne spojrzenie na bankowość i gospodarkę oraz bogactwo materiałów, w tym wyników badań empirycznych. Cykliczne wydarzenia organizowane przez ZBP tworzą pole dyskursu z udziałem najwybitniejszych specjalistów, co sprzyja poszerzaniu wiedzy ekonomicznej.

O jakości działania organizacji decyduje potencjał intelektualny przywódców. Prezes Krzysztof Pietraszkiewicz posiada cechy sprawnego menedżera o najwyższych kwalifikacjach, a przede wszystkim wybitnego lidera, który decyzje zarządcze opiera na wizji możliwych, długoterminowych scenariuszy rozwojowych. Jako prezes ZBP nie raz dowiódł profetycznych zdolności. Potrafi wyprzedzająco identyfikować trendy, zagrożenia i szanse, trafnie oceniać ich wpływ na przyszłość i na tej podstawie określać zadania bieżące. Swe poglądy przedstawia w przejrzystej, dobrze uargumentowanej, eleganckiej formie. Jest otwarty na wszelkie uwagi, propozycje zmian i krytykę. Jego opinie budzą poszanowanie nawet krytyków i oponentów, zmuszają wszak do pogłębionych refleksji. Prezesa Krzysztofa Pietraszkiewicza cechuje autorytet, który posiadać może tylko lider z krwi i kości.

Prof. Małgorzata Zaleska
dyrektor Instytutu Bankowości SGH, przewodnicząca Komitetu Nauk o Finansach PAN, członek korespondent PAN:

Jubileusz 30-lecia działalności Związku Banków Polskich zbiega się z moim tożsamym jubileuszem funkcjonowania na rynkach finansowych. Nie mam wątpliwości, że w ciągu ostatnich trzech dekad nastąpił niezaprzeczalny rozwój polskiego sektora bankowego, w tym istotne zwiększenie jego innowacyjności. Polski sektor bankowy z końca poprzedniego wieku i współczesny system bankowy to dwa różne światy bankowości. W XXI w. poprawie uległo ponadto bezpieczeństwo sektora bankowego, które zostało utrzymane nawet podczas kryzysu finansowego 2007+, koronakryzysu oraz po agresji Rosji na Ukrainę. Istotną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa banków odegrały instytucje sieci bezpieczeństwa finansowego, często krytykowane za przeregulowanie polskiego sektora bankowego. Niezaprzeczalna jest też rola Związku Banków Polskich, na przestrzeni ostatnich dekad reprezentowanego i kierowanego przez Krzysztofa Pietraszkiewicza, który stanowi swego rodzaju platformę prezentującą oceny i punkt widzenia banków, co jest jednym z istotnych zadań instytucji samorządowej reprezentującej banki.

Prof. dr hab. Krzysztof Kalicki
profesor Akademii Leona Koźmińskiego, były prezes Deutsche Banku Polska:

W początkowym okresie transformacji najważniejszym celem było przywrócenie stabilności sektora bankowego, zbudowanie wymaganych kapitałów własnych, modernizacji technologicznej, wdrożenie zasad bezpiecznego zarządzania i przygotowanie banków do konkurencji z innymi bankami międzynarodowymi. W styczniu 1991 r. powołano izbę gospodarczą banków, czyli ZBP. Głównymi celami było reprezentowanie interesów ­członków w odniesieniu do tworzonego prawa oraz innych regulacji, rozwiązań ­instytucjonalnych, przygotowywanie eksperckich opinii dla parlamentu i rządu, współpraca z NBP etc. Ważnym zadaniem była budowa infrastruktury międzybankowej, systemów rozliczeń, obiegu czekowego i kartowego, wymiana informacji, wspieranie standaryzacji produktów i usług bankowych. ZBP podejmował działania na rzecz inicjatyw skierowanych na wzmocnienie sektora bankowego – systemu licencyjnego, regulacyjnego, nadzorczego oraz dokapitalizowania banków ze środków zagranicznych, budżetu i NBP. Jednym z inicjatorów utworzenia ZBP, jak również wspomnianych powyżej inicjatyw, był Krzysztof Pietraszkiewicz, dyrektor generalny, a ...