Bankowość i Finanse | Polska Energetyka | Czy banki będą miały środki na wsparcie transformacji?

Bohdan Szafrański

Potencjał inwestycyjny głównych polskich grup energetycznych w latach 2021–2030 oceniany jest zaledwie na ok. 29 mld euro – czytamy we wspomnianym opracowaniu. Nawet jeśli dodać do tej kwoty fundusze europejskie, przy najbardziej optymistycznym scenariuszu może nadal brakować 8 mld euro. Wyliczenia przyjęte przez EY wskazują, że skala inwestycji i wyzwań dla naszej energetyki związana z osiągnięciem zerowej emisyjności może wynieść długoterminowo nawet 200 mld euro (ok. 900 mld zł).

W projekcie rozporządzenia ministra rozwoju i technologii w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania wsparcia na projekty inwestycyjne o znaczeniu strategicznym dla przejścia na gospodarkę o zerowej emisji netto koszty dotacji oszacowano na ok. 500 mln zł rocznie. W raporcie „Transformacja energetyczna w Polsce | Edycja 2023”, opublikowanym przez Forum Energii w kwietniu stwierdzono, że choć modernizacja sektora elektroenergetycznego powoli postępuje, to transformacja energetyczna całej polskiej gospodarki stoi w miejscu, a rachunki za import paliw kopalnych oraz ryzyko niezbilansowania systemu rosną.

Jak podaje Forum Energii, całościowe spojrzenie na nasz bilans energetyczny jest tym bardziej istotne, że od lat Polska nie robi żadnych postępów w redukcji emisji gazów cieplarnianych, które wręcz rosną. W 2022 r. emisje CO2 wzrosły o 0,3% w stosunku do 2021 r. Tym samym nasz kraj zajmuje siódme miejsce na świecie pod względem jednostkowej emisyjności całej gospodarki, z wynikiem 2,84 tony CO2/toe, niewiele niższym niż w Chinach, Malezji i Kazachstanie.

Chcą finansować transformację

Zasoby węgla kamiennego i brunatnego w naszym kraju okazują się obciążeniem również dla polityków – oczywiście przy zdecydowanym postawieniu na czystą energię. Jednak nie ma innej drogi, jeśli nasza gospodarka ma być konkurencyjna w przyszłości. Obowiązują nas też ustalenia przyjęte na poziomie europejskim i światowym. Energetyka wykorzystująca spalanie węgla jest z nimi nie do pogodzenia. Banki wprost informują, że nie chcą uczestniczyć w żadnych projektach energetycznych, jeśli tylko powiązane są z wykorzystaniem węgla. Widać też nadal powolne odchodzenie od tego surowca.

W tegorocznym raporcie Forum Energii podano, że wbrew pojawiającym się opiniom w 2022 r. nie nastąpił powrót do węgla w energetyce. Krajowe wydobycie węgla energetycznego z roku na rok spada, a braki uzupełnia się rosnącym importem surowca, który w zeszłym roku wyniósł blisko 17 mln ton. Ograniczenia podażowe węgla kamiennego, jego wysokie ceny, a także malejąca dyspozycyjność elektrowni węglowych spowodowały, że produkcja energii elektrycznej z węgla kamiennego spadła o 6% w porównaniu do 2021 r. Równocześnie wysokie ceny gazu wymusiły zmniejszenie produkcji elektrowni gazowych o jedną czwartą. Rosnące zapotrzebowanie na energię elektryczną pokrywane jest przez odnawialne źródła energii i w 2022 r. produkcja z fotowoltaiki wzrosła o 4 TWh (+102% r/r), a z lądowych farm wiatrowych o 3 TWh (+19% r/r).

PKO Bank Polski

Marcin Michalski, dyrektor Departamentu Finansowania Projektów Inwestycyjnych w PKO Banku Polskim podkreśla, że transformacja energetyczna jest istotnym elementem polskiej gospodarki, prowadzącym do ograniczenia śladu węglowego i zwiększenia bezpieczeństwa systemu energetycznego. Polityka Energetyczna Państwa do 2040 r. zakłada m.in. podwojenie mocy zainstalowanej w systemie, rozwój energetyki jądrowej, rozwój OZE i wdrażanie nowoczesnych technologii (takich jak np. magazyny energii czy technologie oparte na paliwie wodorowym).

Bank aktywnie uczestniczy zarówno w finansowaniu niskoemisyjnych projektów na lądzie, jak i na morzu, realizując cele strategiczne w zakresie finansowania zielonych i zrównoważonych. Skala transformacji energetycznej i środki potrzebne na jej finansowanie wymagają zaangażowania zarówno krajowych instytucji finansowych, jak i międzynarodowych podmiotów, takich jak banki, agencje eksportowe, ubezpieczyciele. Istotnym elementem pozostaje także wsparcie transformacji przez państwo, za pomocą np. istniejącego już systemu aukcyjnego, gwarantującego minimalną cenę energii elektrycznej z instalacji OZE.

Przy rozważaniu dostępności środków na finansowanie odnawialnych źródeł energii nie możemy zapominać o wsparciu zewnętrznym, które uwzględnia zielone finansowanie, w tym
środków z UE (łącznie 101,5 mld euro) czy KPO (23,9 mld euro dotacji i 11,5 mld euro w postaci kredytów). Ponadto możemy pochwalić się, ż...