Bankowość i Finanse | Podsumowanie Roku w Bankowości | Rok 2024 był mniej zły niż poprzednie lata dla polskiej bankowości

Dr Tomasz Pawlonka
Dyrektor Zespołu Badań i Analiz ZBP, dyrektor Programu Analityczno-Badawczego WIB
Aktywa sektora bankowego w 2024 r. zwiększył się o blisko 243 mld zł, co oznacza, że wzrastały w tempie szybszym niż w analogicznym okresie 2023 r. (o 3,6%). Szybszy wzrost aktywów odbywał się w warunkach niższej niż w 2023 r. inflacji (11,4% versus 3,7% przewidywanego średniorocznego poziomu inflacji w 2024). W konsekwencji sektor bankowy zwiększył swoje rozmiary również w ujęciu realnym do poziomu 90,5% PKB (+2,2 p.p.). Nie bez znaczenia jest również sam wzrost realnego PKB, który początkowo prognozowany był na 3,5% w 2024 r., zaś w trakcie roku projekcje te konsekwentnie przeszacowywane były w dół – aż do poziomu 2,7%. Niższe niż początkowo przewidywane tempo wzrostu PKB oznacza zatem wzrost relacji aktywów sektora bankowego do PKB o około 0,6 p.p.
Pomimo niewielkiego, choć zauważalnego nawet na wykresie wzrostu realnych rozmiarów polskiego sektora bankowego, dystans, który dzieli polskie banki w stosunku choćby do sektora niemieckiego, pozostaje ogromny. Aby zasypać tę przepaść, potrzebowalibyśmy około 45 lat, i to przy założeniu, że polski sektor bankowy rozwijałby się konsekwentnie szybciej niż polska gospodarka (w 2024 r. dynamika aktywów sektora wyniosła 8,1%, zaś dynamika nominalnego PKB 6,5%), zaś niemiecki sektor bankowy w ujęciu realnym już by nie wzrastał. Scenariusz ten pozostaje w sferze pobożnych życzeń, lecz kiedy o takich marzeniach mówić, jeśli nie na przełomie roku?
Skoro mowa o wzroście wartości aktywów sektora bankowego, warto wniknąć nieco głębiej, analizując strukturę wzrostu wartości tych aktywów. W latach 2022-2024 zwiększały się one głównie przez wzrost instrumentów dłużnych w aktywach banków. W okresie tym zwiększyły się one o ponad 333 mld zł. W tym samym czasie kredyty dla sektora niefinansowego zwiększyły się jedynie o 10 mld zł. Zaznaczyć jednak trzeba, że ta niekorzystna proporcja zdecydowanie osłabła, mimo że utrzymała się również w 2024 r.
Po dwóch latach spadku nominalnych wartości portfela kredytów dla sektora niefinansowego, po dziesięciu miesiącach 2024 r. jego wartość zwiększyła się o 43 mld zł wobec wzrostu wartości instrumentów dłużnych w aktywach banków na poziomie 68 mld zł. Spadki wartości portfela kredytów dla sektora niefinansowego w latach 2022-2023 wspierane były przez tzw. wakacje kredytowe. W tym czasie znacząco wzrósł poziom nadpłat i wcześniejszych spłat kredytów – ponad poziom podaży nowych kredytów. Pomimo że wakacje kredytowe przedłużone zostały również na 2024 r. ich negatywny wpływ na portfel kredytów dla sektora niefinansowego został mocno ograniczony, z uwagi na zastosowane kryteria dostępowe uprawniające do skorzystania z tego rozwiązania.
Źle wygląda również kwestia kredytów dla przedsiębiorstw. W 2024 r. portfele te zwiększyły się o 6,4 mld zł, ale portfel kredytów inwestycyjnych przyrósł jedynie o 1,2 mld zł. Z kolei wzrost portfeli kredytów mieszkaniowych, wspierany w 2024 r. przez Program Bezpieczny Kredyt 2% (ok. 13,5 mld zł) pozwolił na zwiększenie ich rozmiarów o 21 mld zł, jednak nie zniwelował spadków z lat 2022-2023. Finalnie po trzech latach portfel kredytów mieszkaniowych jest o 33,5 mld zł mniejszy. Portfel kredytów dla gospodarstw domowych wspierany był głównie przez kredyty konsumpcyjne, których wartość przyrosła zarówno w 2023, jak i 2024 r. (łącznie w latach 2022-2024 o 20,8 mld zł).
Analiza nominalnych zmian w wartości portfeli kredytowych obarczona jest jednak istotnym ograniczeniem – nie uwzględnia realiów, w których funkcjonuje gospodarka, nie uwzględnia również jej rozmiarów, a w konsekwencji skali potrzeb. Urealnienie, a zatem odniesienie do nominalnej wielkości PKB, przyrostu wybranych portfeli kredytowych wskazuje na zdecydowane spadki we wszystkich grupach ...
Artykuł jest płatny. Aby uzyskać dostęp można:
- zalogować się na swoje konto, jeśli wcześniej dokonano zakupu (w tym prenumeraty),
- wykupić dostęp do pojedynczego artykułu: SMS, cena 5 zł netto (6,15 zł brutto) - kup artykuł
- wykupić dostęp do całego wydania pisma, w którym jest ten artykuł: SMS, cena 19 zł netto (23,37 zł brutto) - kup całe wydanie,
- zaprenumerować pismo, aby uzyskać dostęp do wydań bieżących i wszystkich archiwalnych: wejdź na BANK.pl/sklep.
Uwaga:
- zalogowanym użytkownikom, podczas wpisywania kodu, zakup zostanie przypisany i zapamiętany do wykorzystania w przyszłości,
- wpisanie kodu bez zalogowania spowoduje przyznanie uprawnień dostępu do artykułu/wydania na 24 godziny (lub krócej w przypadku wyczyszczenia plików Cookies).
Komunikat dla uczestników Programu Wiedza online:
- bezpłatny dostęp do artykułu wymaga zalogowania się na konto typu BANKOWIEC, STUDENT lub NAUCZYCIEL AKADEMICKI