Bankowość i Finanse | Gospodarka | Potrzebujemy probiznesowej kultury politycznej i państwa świadomego roli przedsiębiorców

Naszą rozmowę zacznijmy od wskazania podobieństw i różnic pomiędzy sytuacją gospodarczą Polski podczas kryzysu lat 2007-2011 i obecnie. Co sprawiło, że wówczas udało się zredukować negatywne konsekwencje spowolnienia dla Polski do minimum, i czy w obecnych uwarunkowaniach makroekonomicznych byłoby możliwe uzyskanie podobnego efektu? Jeśli tak, to jakie działania od samego początku obecnego kryzysu powinny podjąć władze, sektor gospodarki realnej czy branża finansowa?

– Oba kryzysy mają charakter globalny, ale w związku z wojną Polska znajduje się geograficznie i gospodarczo w oku cyklonu. Jest poważne ryzyko, że nie tylko nie będziemy zieloną wyspą, ale trwale stracimy pewne przewagi konkurencyjne i udział w globalnym torcie gospodarczym, w kontrze do kryzysu 2009 r., kiedy polskie firmy wykazały zwiększoną konkurencyjność.

Wówczas na skutek krachu finansowego załamał się popyt, zapotrzebowanie, dziś mamy kryzys podaży, produkcji, niedoboru, przez pandemię i wojnę brakuje dostaw lub są one bardzo drogie. Odpowiedzią na załamanie popytu była stymulacja fiskalna (wzrost deficytów budżetowych, niższe podatki, większe wydatki) i monetarna (gwałtowne obniżenie stóp procentowych, skupy obligacji przez banki centralne). Po pandemii stymulacja fiskalna i monetarna zostały nadużyte, ich kontynuacja dzisiaj to błędna recepta mimo kryzysu – stymulują one dochody, a nie produkcję. Do zażegnania dzisiejszego kryzysu trzeba podtrzymania produkcji, potrzeba też inwestycji, by kryzys nie rozlał się na całą gospodarkę za rok czy za dwa lata. Niezbędna jest przewidywalność warunków prowadzenia biznesu w najbliższych latach, a nie dniach czy miesiącach.

Dla podtrzymania produkcji potrzeba w szczególności ustabilizowania cen energii dla przedsiębiorców, w przypadku energii elektrycznej w granicach 800-1000 zł za MWh, a dla inwestycji potrzebne jest wiarygodne zakotwiczenie tych cen na kolejne lata. Gdyby wszyscy wiedzieli, że za trzy lata prąd będzie powiedzmy po 1300-1700 zł za MWh, choć dziś jest powiedzmy po 900 zł, mielibyśmy zarówno podtrzymanie bieżącej produkcji, jak i inwestycje – zarówno w produkcję i przesył prądu, jak również w wydajne procesy i nowoczesne technologie pozwalające wykorzystać droższą, ale dostępną energię o przewidywalnej cenie. Jeśli zamiast tego mamy energię po nawet 2700 zł, firmy kapitulują.

Na ile polski system prawno-regulacyjny jest w stanie wspierać rozwój gospodarki w aktualnych uwarunkowaniach, a w jakim stopniu stanowi dodatkowe obciążenie? Gdzie niezbędne są korekty, by przepisy stymulowały polską gospodarkę, a nie były dla niej hamulcem?

– Celem polityki gospodarczej dzisiaj powinno być podtrzymanie produkcji i inwestycji. Firmy walczą o przetrwanie, trzeba im w tym pomóc, ambicje rozwojowe oczywiście mogą dotyczyć poszczególnych firm czy całych przedsiębiorstw, ale ranga wyzwania jest na tyle poważna, że obawiamy się katastrofy, a nie tylko o ewolucyjny rozwój.

Dobre działania są oczywiście potrzebne w energetyce, niezmiernie ważna jest przewidywalność polityki gospodarczej i właściwe stanowienie prawa.

Jak pogodzić transformację energetyczną z uniezależnianiem się od Rosji w perspektywie krótko- i średnioterminowej? Czy doświadczenia po 24 lutego br. wskazują konieczność dokonania zmian w polityce energetycznej UE, np. jeśli chodzi o wykorzystanie atomu? Jeśli tak, to czy możemy dziś liczyć w tej materii na konsensus na forum unijnym?

– Wojna spowodowała trwałe wyłączenie Rosji z łańcuchów dostaw, co ciągle jeszcze ...