Banki spółdzielcze: Zdrowy układ

Dorota Zielińska

Priorytetem samorządu jest zaspokajanie potrzeb mieszkańców, a stosowne działania realizowane są ze środków publicznych. Z roku na rok przybywa im zadań, zmienia się też struktura ich finansowania. JST otrzymują środki z jednostek centralnych, z budżetu Unii Europejskiej oraz z innych źródeł, czasem sięgają także do portfeli interesariuszy. Naturalnym ich partnerem w rozmowach o obsłudze finansowej, szczególnie gmin, powinny być banki spółdzielcze, które stanowią ważną część polskiego sektora bankowego. Ich wyróżnikiem jest pochodzenie kapitału i lokalny charakter działalności, podkreślany w statutach, oraz współpraca z samorządem. Przyjazny charakter banku był jednym z elementów charakterystycznych dla powstających wiele lat temu spółdzielni bankowych. Widać go i dziś – choćby w sposobie podejścia do współpracy i wspierania działań lokalnego samorządu. Banki spółdzielcze to często najstarsze instytucje występujące w gminach, zakorzenione w świadomości mieszkańców, co przekłada się na wysoką akceptację ich działalności i zaufanie, również wśród władz lokalnych.

Rosnące wymagania

Do realizacji postawionych im zadań JST potrzebują odpowiednich środków oraz narzędzi zarządzania finansami. Podstawowymi produktami, które konsumują, są rachunki bankowe, produkty depozytowe, kredyty inwestycyjne i obligacje komunalne. Banki uważają samorząd za instytucje bezpieczne, bo stoją za nimi gwarancje Skarbu Państwa. Dlatego rośnie zainteresowanie ich obsługą, również wśród banków komercyjnych. Zmiany zachodzące w tak w samych samorządach, jak i ich otoczeniu, szczególnie w dużych aglomeracjach, powodują, że zaczynają one odchodzić od modelowej współpracy z lokalnym bankiem i wybierają banki komercyjne. Banki spółdzielcze nie wytrzymują konkurencji, czasami nie są w stanie sprostać rosnącym oczekiwaniom. Dzisiaj obsługa rachunków bankowych samorządu nie jest już taka opłacalna jak jeszcze kilka lat temu. Zysk, biorąc pod uwagę np. relację stóp procentowych na rynku lub możliwość lokowania środków, które należy zaliczyć do niestabilnych, jest stosunkowo niewysoki. Jednak banki spółdzielcze cały czas starają się pozyskać gminy do portfela swoich klientów, dlatego też dają swojej gminie preferencyjne warunki, często działając na granicy opłacalności. Trzeba zaznaczyć, że ich współpraca z samorządami przy obsłudze rachunków bankowych nie warunkuje poszerzania jej na obsługę akcji kredytowej lub emisji obligacji komunalnych. Zdaniem prezesa zarządu Mazovia Banku Spółdzielczego w Górze Kalwarii, współpraca z gminą cały czas przynosi bankowi wymierne i pijarowskie korzyści, jednak nie rzutuje w sposób istotny na sytuację ekonomiczną instytucji.

– Dzisiejsza oferta skierowana do gminy zawiera obsługę rachunków bieżących i lokat terminowych. Traktujemy tę współpracę mocno wizerunkowo. To środowisko z doświadczenia wie, że współpraca ta jest dobra. I to jest dla nas na pewno bardzo ważne – podkreśla Krzysztof Czerczer, prezes Mazovia Banku Spółdzielczego. – Dopóki będziemy traktować ją w ten sposób, będziemy składać takie oferty na obsługę rachunków bankowych, które banki komercyjne uznałyby za niewarte świeczki. Jednak nasza pozycja rynkowa nie zależy wyłącznie od relacji biznesowej z JST. Cały czas uważamy, że ten rodzaj współpracy jest dla nas korzystny i dobrze jest móc się pochwalić tym, że współpracujemy z samorządem. Gdybyśmy jednak tę współpracę utracili, to – przynajmniej dzisiaj – dla naszych finansów nie byłby to duży uszczerbek – dodaje.

Dobry biznes ma społeczny wymiar

To jedna strona współpracy banków spółdzielczych z samorządami. Ale jest i druga. Banki spółdzielcze – wyrosłe z lokalnych społeczności, działające od zawsze dla ich dobra, opierające się na lokalnych zasobach – mają w swoich statutach wpisaną rolę prospołeczną. W miarę ich możliwości budżetowych wspierają gminy w zarządzaniu oświatą, kulturą, ośrodkami sportowymi ...