Banki Spółdzielcze: Strategiczne dylematy rozwoju i funkcjonowania banku spółdzielczego

Zbigniew R. Wierzbicki

Co budzi niepokój?

Podejście części banków spółdzielczych do strategii rozwoju i operacyjnych sposobów funkcjonowania może budzić niepokój. To, co się stało w Wołominie i w Nadarzynie wskazuje bowiem na konieczność gruntownego, spokojnego, ale też bez sentymentów, przeanalizowania współczesnych dylematów rozwojowych i funkcjonalnych każdej instytucji. Niepodjęcie wyzwania i próby bagatelizowania przyczyn tych zdarzeń mogą wpłynąć na pogorszenie oceny wśród klientów spółdzielczych form bankowości w Polsce, tym bardziej że równolegle zasadnicze egzystencjalne trudności ma cały system SKOK-ów.

Trzeba pamiętać, że potrzeba bezpieczeństwa depozytów i finansowej obsługi należy do grupy podstawowych kryteriów wyboru banku, zwłaszcza spółdzielczego, przez klientów. Dlatego też klienci traktują jakiekolwiek zakłócenia bądź niekorzystne informacje dotyczące funkcjonowania banku jako istotne zagrożenie dla ich subiektywnego poczucia bezpieczeństwa, jako zasadnicze naruszenie ich praw konsumenta.

Mogą zatem podjąć decyzję o zmianie instytucji ich obsługującej. Przykładem zachowań klientów noszącego znamiona paniki i klasycznego bank run jest to, co się stało w Ciechanowie. Pamiętać bowiem należy, że inne było podejście klientów w większości przypadków kłopotów, jakie miało wiele banków spółdzielczych w okresie głębokich przekształceń sektora w latach 90. XX w. (wtedy liczba tych instytucji zmniejszyła się o prawie tysiąc) – może dlatego, że równolegle podobne perturbacje miały miejsce w prawie wszystkich branżach w Polsce.

Współcześnie tolerancja klientów jest o wiele mniejsza i niepodjęcie zmian strategicznych w sektorze bankowości spółdzielczej pod hasłem, że niby nic się nie stało, może spowodować istotny ich odpływ. Problem tkwi nie tyle w sposobie komunikacji ze środowiskami klientów, co w przeanalizowaniu przyczyn trudności i w szybkiej radykalnej zauważalnej dla klientów, ale i dla udziałowców, zmianie strategii i sposobu funkcjonowania oraz stosunku do lokalnych konsumentów. Popatrzmy zatem uważnie – co może nie wzbudzić entuzjazmu u części kierownictw banków spółdzielczych – na podstawowe przyczyny dzisiejszych kłopotów wielu banków spółdzielczych.

Kryzys tożsamości

Niektóre banki spółdzielcze, a przynajmniej ich kierownictwa, nie mogą się pogodzić z tym, że są lokalnymi instytucjami finansowymi opartymi na spółdzielczej formie własności. W związku z tym uciekają od nazwy bank spółdzielczy, od swojego rodowodu, a konsekwencji od swojego naturalnego środowiska. Symptomy tego widać niekiedy w zmianie nazw, co w samo w sobie nie byłoby niepokojące, gdyby nie towarzyszące temu w niektórych instytucjach zmniejszanie liczby członków-udziałowców banków spółdzielczych, a także ograniczanie możliwości nabywania nowych udziałów na warunkach dostępnych dla społeczności lokalnych. Niektóre banki spółdzielcze chcą być czymś innym, czym jednak obiektywnie nie są w stanie ...