Banki: Czy nadchodzi zmierzch karty plastikowej?

Wiesław Sędzicki

Portfel wypełniony po brzegi kartami plastikowymi przestał w Polsce być czymś wyjątkowym dopiero od kilkunastu lat. Na świecie logo banków, firm zarządzających kartami czy kolor kart imitujący metale szlachetne był od dziesiątków lat czymś naturalnym lub wręcz nieodzownym w kieszeni konsumentów. Z latami ciężar płatności mobilnych i wypłat gotówki przesunął się powoli z pieniędzy papierowych w kierunku plastikowych. Wraz z tą tendencją zaczęli się przesuwać przestępcy, którzy zmienili upodobania i bardziej zaczęły im pachnieć pieniądze plastikowe niż banknoty. Nic w tym dziwnego, skoro od dawna nikt nie nosi przy sobie poważniejszej gotówki, a na karcie, jak w bombonierce – nie wiadomo, na jakie miłe niespodzianki można się natknąć

Wyścig z przestępczością elektroniczną trwa już dobrych parę lat i przybiera na sile. Rzeczywistym problemem staje się nie kształt czy forma nośnika danych do identyfikacji, tylko jego bezpieczeństwo. Wiadomo już, że skala kradzieży związanych z kartami plastikowymi staje się plagą. Świat w ciągu ostatnich 20 lat dokonał rewolucji technologicznej w wielu dziedzinach. Elektronika zdominowała współczesne realia – karta plastikowa wyposażona w pasek magnetyczny odeszła już prawie do lamusa, los chipów może być podobny. Staje się oczywiste, że tradycyjna karta plastikowa, niezależnie od zabezpieczeń, nie odpowiada wymogom stawianym przez dzisiejszy świat. Co klient może otrzymać w zamian? Boi się kart zbliżeniowych preferowanych przez banki. Nie ma zaufania do bezpieczeństwa czytników i trudno jest się temu dziwić.

Kto wie, może największym hamulcowym nowych technologii w tym zakresie będą same banki? Nie byłoby w tym nic dziwnego. W 2010 r. według RBR na świecie było 2,1 mln bankomatów, w 2015 ma być ich 3 mln. Koszt jednego bankomatu wynosi w przybliżeniu 100 tys. euro. Najnowsze bankomaty biometryczne kosztują ok. 115 tys. euro. Przeróbka istniejących nie wchodzi w rachubę. Nietrudno wyobrazić sobie gigantyczny koszt wymiany bankomatów na świecie. Nie odbędzie się to zatem w sposób rewolucyjny, tylko ewolucyjny, choćby z powodu przywiązania klientów do kolorowych gadżetów w portfelach. Polska ma szansę zatrzymać się w pół drogi, współczynnik nasycenia bankomatami w naszym kraju należy do najniższych w całej Europie, zajmujemy pod tym względem trzecie miejsce od końca.

Nie jest dzisiaj jasne, w jakim kierunku pójdą zmiany w zdalnym płaceniu i pobieraniu gotówki z bankomatów. Należy zaznaczyć, że banki, mimo że niektóre zmiany wprowadzają opornie, to jednak one właśnie są często pionierami zastosowania nowoczesnych rozwiązań.

W Europie miała już miejsce próba generalna o podobnym charakterze. Od północy 1 stycznia 2002 r. wszystkie bankomaty w 12 krajach Unii Europejskiej musiały zacząć wydawać inną walutę – euro. Koszt zmiany kalibracji banknotów, to technicznie inny problem niż dodanie funkcji identyfikacji biometrycznej. A przecież wprowadzenie nowych sposobów identyfikacji dostępu nie jest festiwalem nowych rozwiązań, to także konieczność wybrania w efekcie jednego, dwóch mających obowiązywać w przyszłości standardów. Podobnie jak kiedyś z systemem VHS, zanim zdominował na wiele lat odtwarzanie wideo, walczył z wieloma innymi rozwiązaniami.

Stajemy się oto świadkami wojny rozwiązań identyfikacyjnych, wojny, z której wyłoni się kilku zwycięzców. Warto przyjrzeć się temu, co proponują firmy nowych technologii.

Oferowane rozwiązania można podzielić na trzy podstawowe grupy:

1. Zaawansowane technologie związane z urządzeniami mobilnymi
2. Technologie zbliżeniowe z zastosowaniem mało skomplikowanych nośników
3. Urządzenia biometryczne

Zaawansowane technologie związane z urządzeniami mobilnymi, to wykorzystanie najbardziej rozwojowej dziedziny, jaką są mobilne urządzenia komunikacyjne. Visa Europe prognozuje, że do 2020 r. połowa transakcji płatniczych na kontynencie będzie odbywała się za pomocą urządzeń mobilnych. Według firmy doradczej Frost & Sullivan, liczba użytkowników mobilnej bankowości w Europie w ciągu następnych sześciu lat wzrośnie czterokrotnie.

W największym uproszczeniu jest to przerzucenie cech karty płatniczej do telefonów, smartfonów i innych urządzeń mobilnych. Chip w formie fizycznej lub softwarowej znajduje się w urządzeniu mobilnym. Dotychczas wykorzystuje się SMS do potwierdzania transakcji, jednak jest to rozwiązanie o niskim stopniu komplikacji. Wykorzystanie smartfonów, wyposażonych w wiele aplikacji daje o wiele więcej możliwości wykorzystania płatności mobilnych. Przez wbudowany w smartfonie chip technologia NFC odnajdzie go z niedużej odległości i dokonanie transakcji potrwa kilka sekund. W ten sposób można będzie identyfikować klienta w dowolnym miejscu, tworzyć profil jego zainteresowań konsumenckich, informować go o najbliższym sklepie, którego szuka itp. Czy jednak o to właśnie klientowi banku chodzi? Identyfikacja jego konta bankowego przez urządzenie mobilne ...