Bank i klient: Uczciwsza twarz bankowości?

Beata Paxford

Świadomość klientów korzystających z usług bankowych z roku na rok jest coraz większa. Nie jest to jedynie świadomość prawna i ekonomiczna, ale również etyczna. W dobie popularnych za granicą haseł sprawiedliwego i etycznego handlu, firmy – zarówno nowe, jak i te o uznanej renomie – muszą liczyć się z tym, że klienci będą im patrzeć na ręce. Dotyczy to oczywiście również banków.

Bankowość etyczna

Bankowość etyczna jest stosunkowo młodą gałęzią bankowości. Wyrosła ona na gruncie inicjatyw społecznych postulujących zwiększenie świadomości etycznej i moralnej odpowiedzialności przedsiębiorców. Istotne stało się nie to, jak bank inwestuje nasze pieniądze, ale gdzie to robi. Gdy zaczęto otwarcie bojkotować towary wytwarzane przez dzieci w szkodliwych warunkach (np. dywany indyjskie), czy w tzw. sweat-shopach odbiorcy zainteresowali się pochodzeniem towaru, warunkami jego wytworzenia oraz polityką etyczną firmy. Porządki etyczne nie ominęły sektora bankowego. Przyczyniły się do tego nie tylko inicjatywy społeczne, ale również rosnąca popularność bankowości islamskiej, która ma opinię bankowości opartej na zasadach etycznych.

Etyczne banki

Za etyczne uważa się te banki, które budują swoją markę na zasadach przejrzystości (tzw. transparency), większej odpowiedzialności społecznej, udziału w kampaniach na rzecz ochrony środowiska, przeciw dyskryminacji itd.. Banki etyczne nie stanowią odrębnego rodzaju banków w rozumieniu przepisów Prawa bankowego. Są tworzone i działają według tych samych zasad, co konwencjonalne instytucje finansowe. Różnią się jedynie aspektem etycznym, stosowaniem się do pewnych kanonów moralnych i inicjatyw społecznych, na które nie kładzie się tak dużego nacisku w bankach konwencjonalnych.

Różne banki etyczne hołdują różnym inicjatywom. Mogą nie inwestować kapitału w firmy zbrojeniowe, kosmetyczne dopuszczające się testów medycznych na zwierzętach, czy też pośrednio udzielają wsparcia ubogiej ludności i zachęcają biedną część społeczeństwa do działalności gospodarczej.

Przykładem takiej inicjatywy jest bangladeski Grameen Bank założony przez Muhammada Yunusa laureata Pokojowej Nagrody Nobla w 2006 r. Grameen Bank powstał jako bank niosący pomoc najuboższych mieszkańcom wiejskich regionów Bangladeszu. W chwili obecnej 90 proc. banku należy do jego kredytobiorców, a 10 proc. do państwa. Jego celem było zachęcenie biednych do inicjatyw gospodarczych za pomocą różnych instrumentów finansowania, m.in. mikrokredytu.

Mikrokredyt

Mikrokredyty to małe pożyczki dla ubogich, dzięki którym mogą wyjść z biedy i wziąć udział w życiu gospodarczym kraju. Osoby korzystające z tego rodzaju finansowania działają zwykle w grupach wsparcia, sprawując kontrolę nad pożyczonym kapitałem. Grupy te składają się głównie z kobiet, które w ten sposób zachęca się do inwestowania, dzięki czemu ...