Bank i Klient. Oszustwa: Oszukańcze transakcje pod lupą

Opracowanie, podobnie jak wcześniejsze publikacje przygotowane przez ten urząd, obejmuje analizę przepisów, określających zasady składania reklamacji w przypadku wystąpienia nieautoryzowanej operacji oraz powinności instytucji finansowych. Kluczowymi aktami prawnymi w tej materii są dyrektywa PSD2 oraz polska ustawa o usługach płatniczych. „Celem opracowania jest również podsumowanie obserwacji RF odnoszących się do podejścia dostawców do sposobu rozpatrywania reklamacji dotyczących nieautoryzowanych usług płatniczych oraz przedstawienie stanowiska Rzecznika Finansowego w tej kwestii” – napisano we wstępie do dokumentu. W tym kontekście niektóre z zawartych w raporcie wniosków należy postrzegać jako interpretację zastosowaną przez rzecznika, z możliwością przyjęcia odmiennego stanowiska.

Fraudy mają charakter marginalny

Polacy coraz chętniej sięgają po bezgotówkowe instrumenty płatnicze. Tylko w pierwszych trzech miesiącach roku zrealizowano przeszło 471 mln operacji w systemie Elixir i niespełna 5 mln szybkich płatności za pośrednictwem systemu Express Elixir. W tym ostatnim przypadku liczba płatności zwiększyła się przeszło dwukrotnie w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku – informuje przygotowany przez Związek Banków Polskich raport NETB@NK, obejmujący I kw. br. Rosnący udział przelewów natychmiastowych w obrocie bezgotówkowym potwierdzają też statystyki Krajowej Izby Rozliczeniowej. „Liczba zrealizowanych przelewów natychmiastowych, w stosunku do lipca 2018 r. zwiększyła się o 123%, a wartość wzrosła o 59%” – czytamy w zestawieniu KIR za lipiec 2019 r.

Wobec tak dużego wolumenu operacji płatniczych, transakcje nieautoryzowane mają charakter incydentalny, a jeszcze rzadziej dochodzi na tym tle do sporu pomiędzy dostawcą usług płatniczych a klientem. W 2018 r. Biuro Rzecznika Finansowego odnotowało 246 wniosków o interwencję, z czego większość (157 zgłoszeń) dotyczyła płatności kartowych. Liczba wniosków zwiększyła się wprawdzie znacząco w porównaniu z 2016 r., kiedy to do Rzecznika Finansowego zgłosiło się 83 klientów z prośbą o wsparcie, jednak nie można na tej podstawie wyciągać pochopnych wniosków o radykalnym wzroście problemu. Większa ilość zgłoszeń stanowi najpewniej konsekwencję poprawy świadomości Polaków odnośnie praw przysługujących klientom instytucji finansowych. Ponadto kompetencje Rzecznika Finansowego dopiero od czterech lat obejmują inne obszary rynku finansowego aniżeli ubezpieczenia, i fakt ten dociera do świadomości wielu konsumentów z opóźnieniem.

Autoryzacja to wyrażenie zgody

W jakich sytuacjach operację płatniczą należy uznać za nieautoryzowaną? Pośredniej odpowiedzi na to pytanie udziela art. 40 ust. 1 Ustawy z19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych. Zgodnie z tym przepisem do autoryzacji transakcji dochodzi wówczas, kiedy płatnik wyraż...