Bank i klient: Czas na zmiany

Jacek Gieorgica

Podczas obrad Zgromadzenia Narodowego w 1997 r. ówczesny poseł Tadeusz Mazowiecki powiedział: „Myślę, że demokrację można pojmować dwojako – jako pewne reguły postępowania i jako pewną treść i wartość – jako dobro wspólne. Problem polega na tym, czy dokonujący się postęp będzie prowadził w kierunku kształtowania naszej demokracji tylko jako reguł postępowania, czy także jako wartości. Uchwalenie konstytucji to kwestia obrazu Polski w czasie, gdy podejmujemy starania dla jej bezpieczeństwa i rozwoju cywilizacyjnego. Ale są także powody wewnętrzne – to kwestia kształtowania takiej demokracji, która nie będzie tylko regułami postępowania i nie będzie rozszarpywana za sprawą partykularnych interesów politycznych. Nie jestem naiwny i wiem, że w Polsce toczy się walka polityczna i że będzie toczyć się dalej – o ocenę przeszłości, o sposób dalszego reformowania kraju i o widzenie przyszłości. Ale Polsce i Polakom potrzeba także aktu zgody co do tego, co tworzy ramy i dla tej walki, i dla współdziałania dla dobra narodowego”.

Konstytucję należy uzupełnić

Konstytucji RP poświęcono ostatnie spotkanie w Klubie Polska 2015+. A to dlatego, że dyskusja o kształcie ustawy zasadniczej staje się dzisiaj znów aktualna. Konieczność dostosowania polskiego prawa do warunków traktatu lizbońskiego wymaga jej uzupełnienia – trzeba określić rolę parlamentu, uregulować kwestie przyjęcia wspólnej waluty. Być może to również szansa na usprawnienie decyzyjności władzy w państwie. Zdaniem Marka Mazurkiewicza, przewodniczącego prac Zgromadzenia Narodowego z 1997 r. i urzędującego sędziego Trybunału Konstytucyjnego, diagnoza wypowiedziana przez Tadeusza Mazowieckiego 13 lat temu jest nadal bardzo aktualna. O ile konstytucja stworzyła w swych regulacjach bardzo precyzyjne podstawy ustrojowe i określiła reguły zależności w trójpodziale władzy, można sądzić, że tylko w zamierzeniu autorów wyeliminowała źródła konfliktu i impasu decyzyjnego, z którym borykamy się od lat. Kwestia wspólnego dobra czy też zrozumienia istoty demokracji nie zdołała jeszcze wyewoluować w pożądanym kierunku. Można by nawet zaryzykować stwierdzenie, że panująca kultura polityczna i słabo zakorzeniona w polskim społeczeństwie tradycja demokratyczna nie dojrzały do rozwiązań zapisanych w ustawie zasadniczej.