Aż 85 proc. przedsiębiorców słabo ocenia stabilność przepisów podatkowych. Raport KPMG

W badaniu KPMG przeprowadzonym wśród 284 dyrektorów finansowych, głównych księgowych i szefów działów podatkowych, którzy wzięli udział w IX Kongresie Podatków i Rachunkowości KPMG, najniżej została oceniona stabilność przepisów podatkowych (tak stwierdziło 85% ankietowanych).

Średnia ocena polskiego systemu podatkowego bez zmian

„Średnia ocena polskiego systemu podatkowego jest taka sama, jak w ubiegłym roku i wynosi 2,2 pkt (w pięciostopniowej skali). Wynik ten jest średnią ocen poszczególnych elementów systemu, spośród których najniżej oceniona została stabilność przepisów podatkowych (1,7 pkt) i wcześniejsze informowanie o planowanych zmianach w prawie podatkowym (2,1 pkt)” – czytamy w komunikacie poświęconym raportowi.

KPMG zwraca uwagę, że oceny poszczególnych elementów polskiego systemu podatkowego są bardzo zbliżone do ubiegłorocznej edycji badania.

„Zrozumiałe jest to, że z punktu widzenia podatników czas na zmiany nigdy nie będzie dogodny, bowiem każda zmiana ze swej natury budzi niechęć, albo co najmniej – nawet w przypadku ambiwalentnego stosunku podmiotu, którego zmiana dotyczy – zderza się z inercją organizacji. Niezadowolenie podatników ze zmian do pewnego stopnia jest zatem wytłumaczalne. Proces legislacyjny już od dłuższego czasu również się poprawił – projekty ustaw nowelizujących są upubliczniane dość wcześnie – w okolicach połowy roku poprzedzającego zmiany. Trudno jednak zrozumieć, dlaczego ustawodawca stosuje tak niesymetryczne podejście do podatników, którzy i tak są na znacznie słabszej pozycji jeśli chodzi o prawo daninowe. Mam tu na myśli działanie prawa wstecz – na przykład w przypadku raportowania schematów podatkowych oraz obowiązywania pozytywnych zmian dopiero od 2020 roku, jak ma to miejsce w odniesieniu do odliczenia hipotetycznych koszów odsetkowych od zaangażowanego kapitału własnego. W porównaniu do pozostałych zmian są one drobne, przynajmniej z perspektywy skutków dla budżetu, jednak bardzo wyraźne z punktu widzenia demonstracji władczej roli państwa w stosunkach z podatnikami. W kontekście rozmów o horyzontalnym monitoringu i partnerskich relacjach opartych na wzajemnym zaufaniu, nie są to rozwiązania spójne” – powiedział doradca podatkowy, partner i szef zespołu ds. podatku dochodowego od osób prawnych w KPMG w Polsce Rafał Ciołek, cytowany w komunikacie.

Wprowadzenie obowiązku raportowania schematów podatkowych

Zdaniem dyrektorów finansowych, głównych księgowych i szefów działów podatkowych wprowadzenie obowiązku raportowania schematów podatkowych będzie miało największy wpływ na uszczelnienie polskiego systemu podatkowego (60% wskazań). Mniej niż połowa badanych uważa, że na zwiększenie wpływów do budżetu państwa wpływ będzie miała zmiana mechanizmu poboru podatku u źródła (WHT). Najmniejsze znaczenie dla uszczelnienia systemu podatkowego, zdaniem respondentów badania KPMG, będzie miała danina solidarnościowa dla osób fizycznych.

„Wprowadzony z początkiem br. obowiązek raportowania schematów podatkowych powoduje wiele wątpliwości wśród podatników. Pomimo, że zaledwie 12% respondentów przyznało, że nowe obowiązki ich nie dotyczą, to jednocześnie tylko 29% zadeklarowało, że ich organizacje rozpoczęły działania mające na celu wypełnienie nowych obowiązków. Aż 46% uczestników Kongresu KPMG udzieliło informacji, że w ich przedsiębiorstwach nie podjęto jeszcze działań związanych z nowym obowiązkiem. Niemal 4 na 10 firm planuje wdrożenie wewnętrznych procedur dotyczących raportowania schematów podatkowych, a blisko 1/3 jeszcze nie wie czy takie procedury w ogóle będą tworzone. Ma to zapewne związek z faktem, że ponad 40% respondentów jeszcze nie wie, czy w ciągu najbliższego roku w ich firmach wystąpią zdarzenia generujące obowiązek raportowania schematów podatkowych” – czytamy dalej.

Stosunkowo niewielu przedstawicieli firm, które wzięły udział w badaniu jest zdania, że w ich organizacjach obowiązek raportowania schematów podatkowych będzie występował często.

„Obecnie w wielu krajach można zaobserwować słuszną tendencję walki z agresywnymi optymalizacjami podatkowymi. Obowiązek raportowania schematów podatkowych, będący wynikiem implementacji dyrektywy DAC6, został wprowadzony właśnie w celu wymiany informacji pomiędzy krajami o agresywnych transgranicznych schematach podatkowych. Natomiast w przypadku Polski, ustawodawca bardzo mocno ingerując w system podatkowy rozszerzył obowiązek raportowania schematów podatkowych również na schematy krajowe i obejmuje nim nie tylko podatek dochodowy, ale też inne podatki, np. VAT czy PCC. Tym samym nie może dziwić, iż respondenci badania uznali, że wprowadzenie obowiązku raportowania schematów podatkowych (MDR) będzie miało wpływ na uszczelnienie systemu podatkowego” – powiedział doradca podatkowy, partner i szef zespołu ds. PIT w KPMG w Polsce Andrzej Marczak, cytowany w komunikacie.

Ceny transferowe najbardziej uciążliwą kwestią podatkową

Podobnie jak w poprzednich latach respondenci zadeklarowali, że najbardziej uciążliwą kwestią podatkową z punktu widzenia prowadzenia przedsiębiorstwa są ceny transferowe (aż 82% ankietowanych uznało je za problematyczne lub bardzo problematyczne). Kłopotliwy jest również wymóg przygotowania dużej liczby deklaracji i informacji w ramach rozliczeń podatkowych oraz pobór podatku u źródła od płatności za granicę (po 69% wskazań). Relatywnie najmniej problematyczne dla ankietowanych są funkcje płatnika z tytułu PIT i ZUS. Co piąty respondent uważa, że nie wiążą się one z większymi komplikacjami, podano dalej.

„9 na 10 uczestników IX Kongresu Podatków i Rachunkowości KPMG przyznało, że ma świadomość na temat funkcjonującej ulgi podatkowej na działalność B+R, ale zaledwie 13% przyznało, że ulgę B+R stosuje w praktyce w swojej organizacji. Największa liczba respondentów (56% wskazań) zadeklarowała, że posiada wiedzę na temat dostępności takiej preferencji podatkowej, jednak ich firma nie prowadzi działalności B+R. Warto zaznaczyć, że dla 7% firm potencjalne oszczędności, wynikające z korzystania z ulgi podatkowej, byłyby nieistotne kwotowo, dlatego nie korzystają one z tej preferencji podatkowej” – czytamy także.

Aż 3/4 ankietowanych dyrektorów finansowych, głównych księgowych oraz szefów sprawozdawczości finansowej i controllingu przyznało, że ich organizacje raczej nie skorzystają z preferencyjnego opodatkowania dochodów generowanych przez prawa własności intelektualnej (tzw. IP BOX). Zaledwie 5% respondentów jest pewnych, że ich firma będzie mogła skorzystać z nowego instrumentu.

Raport KPMG w Polsce pt. „Polski system podatkowy wg uczestników IX Kongresu Podatków i Rachunkowości KPMG” zawiera wyniki badania dotyczącego systemu podatkowego w Polsce przeprowadzonego 15 stycznia 2019 r. wśród uczestników IX Kongresu Podatków i Rachunkowości KPMG, tj. przedstawicieli kadry zarządzającej, dyrektorów finansowych, głównych księgowych oraz szefów sprawozdawczości finansowej i controllingu. Badanie miało na celu poznanie oceny polskiego systemu podatkowego z punktu widzenia kadry najwyższego szczebla przedsiębiorstw z różnych branż z całej Polski. Na pytania odpowiedziały 284 osoby.