Allianz Trade o trzech możliwościach sfinansowania zwiększonych wydatków na obronę
W 1995 roku wydatki na obronność stanowiły 1,6% PKB krajów obecnej Unii, a w 2022 roku 1,3% PKB. Wahają się od 0,2% PKB w Irlandii do ponad 2% w Grecji, na Łotwie, w Estonii i na Litwie. Polska w roku 2022 wydawała na obronę według statystyk ONZ 1,6%, według polskich wyraźnie ponad 2%.
Stopniowe zwiększanie udziału wydatków na obronność do 2% PKB we wszystkich państwach członkowskich UE do 2028 roku wymagałoby łącznie 470 mld euro dodatkowych wydatków publicznych. Niemcy musiałyby zwiększyć wydatki na obronność o 150 mld euro, Włochy o 55 mld euro, Hiszpania o 48 mld euro, Francja o 17 mld euro, Polska o 11,9 mld euro.
Osiągnięcie udziału 3% PKB wydawanego obecnie przez USA i postulowanego przez prezydenta Andrzeja Dudę wymagałoby dodatkowych wydatków na obronę w UE w wysokości 1110 mld euro w ciągu najbliższych pięciu lat.
Czytaj także: Bankowość i Finanse | Zagrożenia dla Bezpieczeństwa | Świat znowu zmienia się na naszych oczach
Zaciskanie pasa, zwiększanie zadłużenia lub podwyżka podatków
Z analiz Allianz Trade wynika, że istnieją trzy możliwości sfinansowania zwiększonych wydatków na obronę. Są to cięcia wydatków na inne funkcje, finansowanie długiem lub zwiększenie podatków.
Utrzymanie ogólnego poziomu wydatków na stabilnym poziomie (przy scenariuszu zwiększenia wydatków na obronę do 2% PKB) wymagałoby cięć wydatków publicznych o -8,6% w Hiszpanii, -7,7% w Niemczech, -6,5% we Włoszech i -4,8% we Francji.
Największą pojedynczą pozycją wydatków w budżetach krajów UE są wydatki na ochronę socjalną. W 2022 roku stanowiły one 39% całkowitych wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych w Unii Europejskiej (w Polsce 38%), przy czym 54% wydatków na ochronę socjalną w UE stanowiły wydatki na świadczenia emerytalne.
Finansowanie zwiększonych wydatków na obronę poprzez emisję długu zwiększyłoby obciążenie krajów UE odsetkami o około 12,1 mld euro w 2028 roku.
Czytaj także: Jak wojna w Ukrainie wpłynie na polską gospodarkę? Forum Bankowe 2022
Obciążenia na pokolenia – wnioski Allianz Trade
Inną opcją byłoby podniesienie podatków w celu pokrycia dodatkowych wydatków na obronność. Stawka VAT musiałaby wzrosnąć w roku 2028 średnio o 0,6 pkt. proc.
We Francji byłoby to 0,1 pkt proc., w Polsce 0,4 pkt. proc., we Włoszech 0,5 pkt. proc., w Niemczech 0,7 pkt. proc., w Irlandii aż 2,4 pkt. proc.
Autorzy opracowania Allianz Trade zauważają, że przed krajami UE stoją dwa dodatkowe wyzwania, zwiększające wydatki publiczne, związane z zieloną transformacją oraz ze starzeniem się społeczeństw. Rządy będą musiały zatem finansować zwiększone wydatki obronne w taki sposób, by rozłożyć ciężar finansowy między pokoleniami i wewnątrz społeczeństwa.
