Opinnie: Paradoksu ciąg dalszy

Marek Urbaniak

Nic więc dziwnego, że pojawiło się wiele ocen, komentarzy czy wspomnień dotyczących tego pontyfikatu i osoby papieża. Trudno jednak dostrzec refleksje związane z jakże ważnym wątkiem przemyśleń Karola Wojtyły dotyczących ustrojów ekonomicznych sprzyjających, lub też nie, postrzeganiu człowieka jako najważniejszego podmiotu w stosunkach społecznych i gospodarczych. Fundamentalną pracą w tym zakresie jest encyklika „Laborem Exercens”, opublikowana w 90. rocznicę ogłoszenia przez Leona XIII „kwestii społecznej” – czyli przełomowej encykliki „Rerum novarum”, poświęconej „pracy ludzkiej” i dającej początek kształtowania się partii chadeckich. W latach osiemdziesiątych była ona przedmiotem wielu dyskusji i analiz. Ale później zaległa cisza. Ostatnie w miarę wyraźne odwołanie się do idei zawartych w tej publikacji, można odnaleźć w expose premiera Tadeusza Mazowieckiego, gdzie deklarował, że w Polsce budowana będzie społeczna gospodarka rynkowa.

Mamy bowiem do czynienia z niewątpliwym paradoksem. Oto kraj podkreślający od zawsze ogromne przywiązanie do katolicyzmu, praktycznie nigdy nie zaakceptował partii politycznej odwołującej się do społecznej nauki Kościoła. Ostatnią partia, która miała na to realne szanse było Stronnictwo Pracy, może właśnie dlatego, że było ugrupowaniem politycznym o zupełnie nietypowej historii. Szykanowana przed wojną, a unicestwiona w pierwszych latach Polski Ludowej. Z formacją tą związane były takie nazwiska, jak: gen. Władysław Sikorski, Ignacy Jan Paderewski, czy gen. Józef Haller. Stronnictwo to powstało bowiem w wyniku działań „Frontu Morges”, czyli bloku opozycji antysanacyjnej, poprzez ...