Kultura finansowa Polaków – deklaracje i fakty w raporcie BIG InfoMonitor i BIK
Aż 18 proc. badanych otwarcie przyznaje się do jazdy komunikacją miejską „na gapę”. Równie niepokojące jest przyzwolenie na szarą strefę przy kasie – 12 proc. klientów wprost sugeruje usługodawcom obniżenie ceny w zamian za rezygnację z paragonu lub faktury. Co więcej, co dziesiąty badany nie reaguje, gdy sprzedawca omyłkowo wyda mu zbyt dużą resztę.
Przedsiębiorcy jako plagę numer jeden wskazują zatory płatnicze – z nieterminowym opłacaniem faktur boryka się niemal połowa firm (48 proc.). Problemem pozostaje również nieformalny rynek pracy. W otoczeniu biznesowym wciąż obecne są oferty zatrudnienia „na czarno” (17 proc. wskazań) oraz proceder wypłacania części wynagrodzenia „pod stołem” (20 proc.).
„Nieetyczne praktyki finansowe często wynikają z natychmiastowych korzyści materialnych – zarówno dla klienta, przedsiębiorcy, jak i dla obu stron jednocześnie – komentuje prof. Katarzyna Sekścińska z Uniwersytetu Warszawskiego i dodaje:
„W przekonaniu wielu osób środki publiczne są niewłaściwie wykorzystywane, a same podatki zbyt wysokie. Te przekonania stają się wygodnymi wymówkami, pozwalającymi usprawiedliwić działania, które w innym kontekście mogłyby być uznane za nieetyczne.
Powszechność drobnych praktyk, ich niska wykrywalność i karalność sprawiają, że wiele osób czuje się w pewnym sensie „bezkarne”. Brak realnych konsekwencji sprawia, że zachowania te stają się niemal normą, a granica między tym, co dopuszczalne, a tym, co nieetyczne, ulega zatarciu”.
Kluczowe informacje z raportu Kultura finansowa Polaków
- 44 proc. respondentów uważa, że Polacy postępują etycznie w sprawach finansowych, jednak tylko 6 proc. jest o tym zdecydowanie przekonanych.
- 68 proc. przedstawicieli biznesu jest zdania, że przedsiębiorcy są uczciwi, ale tylko 12 proc. jest o tym zdecydowanie przekonanych.
- Niemal 90 proc. przedsiębiorców zgadza się ze stwierdzeniem, że etyka finansowa ma realny wpływ na sposób prowadzenia biznesu.
- 48 proc. przedsiębiorców wskazuje nieterminowe płacenie faktur jako najczęściej doświadczany problem w relacjach biznesowych.
- 79 proc. konsumentów popiera wprowadzenie edukacji finansowej do szkół (w tym 41 proc. zdecydowanie).
- Łącznie 130 mld zł wynoszą zaległe zobowiązania kredytowe i pozakredytowe w polskim społeczeństwie.
***
Badanie nt. kultury finansowej konsumentów zrealizowane dla BIG InfoMonitor przez Quality Watch metodą CAWI na próbie 1090 osób, czerwiec 2025 rok. Badanie nt. kultury finansowej przedsiębiorców zrealizowane dla BIG InfoMonitor przez Quality Watch metodą CAWI na próbie 552 firm, czerwiec 2025 rok.
