Bankowość i Finanse | Gospodarka – Zagranica | Co wydarzyło się w Japonii?

Grażyna Śleszyńska

Japonia utrzymywała stopy procentowe na bardzo niskim poziomie przez dziesięciolecia, po pęknięciu bańki spekulacyjnej na rynku aktywów w latach 90.ub.w. Był to najdłuższy w historii świata eksperyment łagodzenia polityki pieniężnej w walce z uporczywą deflacją. Szczególnie intensywnie był on prowadzony od 2013 r. Nie przyniósł nic dobrego: w ciągu tych 11 lat kurs jena spadł o 50% w stosunku do dolara, płace stały w miejscu, oszczędności nie generowały żadnych zysków.

Korzystając z ultraniskich stóp procentowych, inwestorzy nauczyli się czerpać zyski z transakcji carry trade na jenie. Pożyczają pieniądze w jenach przy niskim oprocentowaniu i inwestują w aktywa o wyższych stopach zwrotu w innych krajach. Utrwaleniu tej strategii sprzyja niska zmienność – Bank Japonii utrzymywał niskie stopy procentowe po wygaśnięciu pandemii, w przeciwieństwie do innych głównych banków centralnych, które zaczęły je podnosić. Rozbieżność ta wpłynęła na kurs jena wobec dolara, który spadł w lipcu do poziomu najniższego od 38 lat. Obawy dotyczące transakcji carry trade rosły od dawna, a to z powodu ogromnych pieniędzy w nie angażowanych, szacowanych na 4 bln USD.

Skok kursu jena

Wiosną tego roku odnotowano wzrost płac o 5,3%, najwyższy od ponad 30 lat, i inflację na poziomie 2,8%. W tej sytuacji Bank Japonii zakończył politykę ujemnych stóp procentowych i skup funduszy akcyjnych. Kontynuując politykę zacieśniania, 31 lipca podniósł docelową stopę procentową japońskich obligacji rządowych z niemal zera do 0,25% i ogłosił, że zmniejsza wolumen skupu obligacji. Ten skromny co do zakresu i w gruncie rzeczy logiczny ruch spowodował gwałtowne umocnienie jena. W połowie lipca za dolara płacono 161 jenów, a pod koniec azjatyckiego dnia handlowego 5 sierpnia już tylko 142 jeny, co oznacza spadek o 12%. W rezultacie inwestorzy, którzy pożyczyli jeny, aby zainwestować w inne waluty lub aktywa, ponieśli straty.