Temat Numeru | Płatności | Znika z rynku, czy ma się dobrze?

Dynamiczny rozwój technologii płatności elektronicznych oraz sukcesywne upowszechnianie się ich akceptacji w punktach handlowych i usługowych nieuchronnie przybliża nas do chwili, kiedy to możliwa będzie całkowita rezygnacja z tradycyjnych form zapłaty. Za banknotami i monetami przemawia już tylko potrzeba anonimowości, przyzwyczajenie i osobiste preferencje, oczywiście jeśli pominąć unikanie opodatkowania przez niektórych sprzedawców. Wielu osobom korzystanie z fizycznej gotówki daje poczucie większej kontroli nad swoimi finansami. Duże znaczenie ma funkcja tezauryzacyjna pieniądza fizycznego, dotyczy to zwłaszcza banknotów o dużych nominałach. W okresach niepewności na rynku, a z takim mamy do czynienia w związku z pandemią COVID-19, rośnie zainteresowanie przechowywaniem swoich zasobów właśnie w takiej formie.

Z danych NBP dotyczących obiegu gotówki wynika, iż od kilku lat rośnie zainteresowanie banknotami o wyższych nominałach. Na koniec II kw. br. w obiegu było 31,3 mln banknotów o nominale 500 zł, 491,3 mln o nominale 200 zł i 618,5 mln o nominale 100 zł. Co ciekawe, wszystkich banknotów i monet w obiegu systematycznie przybywa, choć płatności bezgotówkowe biją kolejne rekordy. Jeśli chodzi o obecną sytuację i wpływ pandemii, to – jak podaje NBP – z prowadzonego przez tę instytucję monitoringu wynika, że po nieoczekiwanych wzrostach wartości gotówki w obiegu w marcu i w kwietniu, znacznie przekraczających wzrosty, jakie miały miejsce w okresie kryzysu finansowego w 2008 r,, sytuacja na rynku gotówki ustabilizowała się. Oznacza to, że obecna dynamika zmian obiegu jest zbliżona do dynamiki z lat ubiegłych. Według stanu na koniec sierpnia br. w obiegu znajdowało się 301 mld zł w banknotach i monetach, co oznacza wzrost o 26% w stosunku do końca ub.r.

Wirus i gotówka

Po wybuchu pandemii szukano wszelkich możliwych dróg transmisji wirusa. Jednym z podejrzanych była gotówka. W kwietniowym, trzecim, wydaniu biuletynu Banku Rozrachunków Międzynarodowych (BIS), Raphael Auer, Giulio Cornelli i Jon Frost w artykule „COVID-19, cash, and the future of payments” zebrali informacje dotyczące możliwości przenoszenia się wirusa przy okazji korzystania z płatności gotówką. Banki centralne zgłaszały duży wzrost zapytań ze strony mediów o bezpieczeństwo korzystania z tradycyjnej formy płatności. Liczba wyszukiwań w internecie dotyczących zarówno gotówki, jak i wirusów była w tym czasie rekordowa. Zainteresowanie wyszukiwaniem tych terminów wzrosło również w kilku krajach Azji Wschodniej i Europy podczas pandemii H1N1 w latach 2009-2010. Autorzy raportu sugerują, że wyszukiwania są bardziej rozpowszechnione tam, gdzie w obiegu znajduje się więcej banknotów o małych nominałach, czyli uż...