KE ocenia Polskę: reguła wydatkowa wciąż podstawą ram fiskalnych, ale została osłabiona. Brak postępu w reformach systemu emerytalnego

„Reguła wydatkowa pozostaje podstawą ram fiskalnych (Polski). Jej działanie zostało jednak osłabione, ponieważ niektóre ostatnie programy wydatkowe ją obchodzą. Polska pozostaje jedynym krajem członkowskim bez niezależnej rady fiskalnej” – napisano w rekomendacjach KE.

Jak wskazała KE, numeryczne reguły fiskalne, określające dozwolone poziomy deficytu, długu i wydatków pozostają „najmocniejszymi” elementami ram fiskalnych Polski.

Czytaj także: Komisja Europejska podtrzymuje prognozę wzrostu PKB Polski w tym roku i kolejnym >>>

„Stabilizująca reguła wydatkowa, która obejmuje niemal cały sektor general government, w szczególności spełnia istotną rolę w zapobieganiu nadmiernemu wydatkowaniu środków budżetowych przez decydentów. (…) Kilka nowych pozycji wydatkowych (np. wypłaty dodatkowych emerytur, rozwój lokalnych połączeń autobusowych, wsparcie dla niepełnosprawnych osób dorosłych) jest realizowanych przez nowo utworzone fundusze, które nie podlegają regule. W rezultacie wydatki te nie skutkują powstaniem oszczędności w innych obszarach. Choć taka praktyka mocno osłabia rolę reguły, wciąż pozostaje ona kluczowym narzędziem ograniczającym niezrównoważone wzrosty wydatków” – napisano.

Komisja Europejska wytknęła polskim władzom także brak postępu w reformach, które miałyby zapewnić odpowiednią wysokość przyszłych emerytur i stabilność systemu emerytalnego. Bruksela dostrzegła za to postęp w zwiększaniu innowacyjności gospodarki.

Polska nadal nie poradziła sobie z poprawą otoczenia regulacyjnego

Informacje te znalazły się w raporcie opublikowanym w ramach rekomendacji gospodarczych, które Komisja wydaje wobec wszystkich państw członkowskich. Z dokumentu wynika m.in., że Polska nadal nie poradziła sobie z poprawą otoczenia regulacyjnego, w szczególności ze wzmocnieniem roli konsultacji społecznych w procesie legislacyjnym.

Brak postępu odnotowano też w kwestii zapewnienia „adekwatności przyszłych świadczeń emerytalnych i stabilności systemu emerytalnego”. Jako środek zaradczy Komisja wskazuje podniesienie wieku emerytalnego, a także zmianę przywilejów, którymi cieszą się określone grupy zawodowe w tym zakresie.

Zdaniem ekspertów KE polskie władze podjęły ograniczone kroki, by zwiększyć aktywność zawodową. Chodzi m.in. o poprawę dostępu do opieki nad dziećmi i opieki długoterminowej, a także usuwanie przeszkód na drodze do trwalszych rodzajów zatrudnienia. Skrytykowano za to reorganizację systemu szkolnego, która – jak zaznaczyli eksperci KE – doprowadziła do pogorszenia warunków pracy i nauki w wielu szkołach.

KE pozytywnie oceniła stan polskiej gospodarki

Generalnie Komisja jednak pozytywnie oceniła stan polskiej gospodarki, która – jak czytamy – z sukcesem nadrabia zaległości. „Warunki gospodarcze pozostają sprzyjające, pomimo perspektyw spowolnienia wzrostu. Zatrudnienie jest wysokie, a stopa bezrobocia ustabilizowała się na rekordowo niskim poziomie” – napisano w raporcie.

Zdaniem analityków z Brukseli bezpiecznie wygląda też krótkoterminowa perspektywa finansów publicznych. Wzywaniem pozostaje za to starzejąca się populacja, spadająca liczba osób w wieku produkcyjnym, a także niska jakość niektórych kluczowych usług publicznych jak opieka zdrowotna, czy opieka długoterminowa.

Najważniejsze wyzwania w długim horyzoncie

Do najważniejszych wyzwań w długim horyzoncie zaliczono stopniowe przejście do gospodarki opartej na wiedzy, wytwarzającej zaawansowane produkty i usługi, a także zmniejszenie zależności od paliw kopalnych. „Pod tym względem kluczowe znaczenie ma ograniczenie emisji gazów cieplarnianych poprzez dekarbonizację wytwarzania energii i zmniejszenie energochłonności. Przejście na gospodarkę niskoemisyjną będzie miało znaczący wpływ na społeczeństwo, głównie w dotkniętych przemianami regionach” – czytamy w dokumencie KE.

Bruksela uważa, że przyszły potencjalny wzrost gospodarczy Polski będzie zależał od trendów dotyczących akumulacji kapitału, rozwoju umiejętności oraz migracji. Zdaniem KE znaczący napływ migrantów do Polski (siły roboczej) spoza UE pomógł utrzymać mocny wzrost PKB. Biorąc pod uwagę coraz wyższy odsetek migrantów na rynku pracy w Polsce oraz to, że wielu Polaków wyjechało za granicę dalsze trendy w tym obszarze będą miały znaczący wpływ na dynamikę gospodarczą.

Postępy państw członkowskich na drodze do celów zrównoważonego rozwoju

Po raz pierwszy raporty oceniają postępy państw członkowskich na drodze do ONZ-owskich celów zrównoważonego rozwoju, które dotyczą takich wyzwań jak ubóstwo, równość płci, czy zmiany klimatu. Polska jest powyżej średniej unijnej w większości wskaźników, zwłaszcza dotyczących ubóstwa, jakości edukacji, czy zmniejszania nierówności. Poniżej średniej jest natomiast jeśli chodzi o poziom opieki zdrowotnej, czy warunki pracy. Kluczowym wyzwaniem jeśli chodzi o spełnianie celów zrównoważonego rozwoju pozostają działania klimatyczne.

Raporty będą podstawą do dyskusji unijnych ministrów w Radzie UE. Komisja będzie też omawiała je z administracjami, ekspertami oraz parlamentami krajów członkowskich. W kwietniu państwa UE mają przedstawić swoje krajowe programy reform.